1901 он: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
Мөр 60: Мөр 60:
* Зургаадугаар сарын 19 – Дэлхийн түүхэнд анх удаа Герман улс зохиогчийн эрхийн хуулийг батлав.
* Зургаадугаар сарын 19 – Дэлхийн түүхэнд анх удаа Герман улс зохиогчийн эрхийн хуулийг батлав.
* Зургаадугаар сарын 20 – АНУ-ыд анх удаагаа хар арьст эмэгтэй их сургууль дүүргэв. Шарлотт Мазек гэгч эмэгтэй Охайо мужийн Уилберморсын их сургуулийг боловсролын ухааны бакалавр болсон юм.
* Зургаадугаар сарын 20 – АНУ-ыд анх удаагаа хар арьст эмэгтэй их сургууль дүүргэв. Шарлотт Мазек гэгч эмэгтэй Охайо мужийн Уилберморсын их сургуулийг боловсролын ухааны бакалавр болсон юм.

=== Долоодугаар сар ===

* Долоодугаар сарын 1 – Дэлхийн түүхэнд анх удаа Их Британийн нийслэл Лондон хотын цагдаагийн газар хүний хурууны хээгээр мөрдөн шалгах тусгай хороог дэргэдээ байгуулжээ.
* Долоодугаар сарын 4 – АНУ-ын ирээдүйн ерөнхийлөгч Уиллиам Х.Тафт Филиппиний ерөнхийлөн захирагчаар томилогдов.
* Долоодугаар сарын 10 – Дэлхийн хамгийн анхны троллейбус Германы Кенингсбург хотод үйлчилгээнд явж эхлэв.
* Долоодугаар сарын 11 – Леон Гамон дуу болон дүрсийг хамтад нь хурааж үзүүлэх боломж бүхий фонографыг зохион бүтээж, патентыг нь авчээ.
* Долоодугаар сарын 13 – Бразилийн нисгэгч Алберто Сантос-Дюмон Эйфелийн цамхагыг анх удаа гурван удаа нисч тойрчээ. Энэ явдлыг нүдээр харсан газрын тосны магнат Анри Мертэ түүнд 100 мянган франкыг бэлнээр тоолж өгчээ.
* Долоодугаар сарын 23 – Данийн хаан IX Кристиан Данийн ерөнхий сайдын суудалд Йохан Хенри Дойнцэрийг дэвшүүлж, парламентийн олонхийн саналыг авч ерөнхий сайд болжээ.
* Долоодугаар сарын 29 – АНУ-ын Социалист болон Социаль Демократ намууд нэгдэж Социалист хөдөлмөрийн намыг байгуулав.

=== Наймдугаар сар ===

* Наймдугаар сарын 3 – Уулын спортын түүхэнд хамгийн анх удаагаа Канадын Ассинибойне уулын 3,620 метрийн оргилд гурван уулчин авирч ууланд авирах спортын анхны шанг татжээ.
* Наймдугаар сарын 7 – Австралийн анхны ерөнхий сайд Эдмунд Бартон Цагаачлалын тухай хуулийг боловсруулж парламентаараа батлуулав. Ингэснээр хүн ам ихтэй, хөгжингүй улс болох замыг зассан билээ.
* Наймдугаар сарын 21 – Данийн нийслэл Копенгаген хотноо Швед, Герман, Норвеги, Франц, Их Британи, Бельги, Финланд улсууд хуралдаж, Олон улсын худалдааны байгууллагыг байгуулав.
* Наймдугаар сарын 27 – Бельги улс африкийн Конго улсад хяналтаа тогтоож эхлэв. Дөрвөн жил үргэлжилсэн тулаанд Бельгичүүд ялалт байгуулсан юм.
* Наймдугаар сарын 28 – АНУ-ын анхны хувийн их сургууль болох Силлиманы их сургууль далайн чанадад, тэдний хяналтанд байх Филиппин улсад байгуулагдав. Силлиманы их сургуулийг пресбитериан сүмийн номлогч Девид болон Лорра Хиббард нар байгуулсан бөгөөд Нью-Йоркын саятан Хорац Силлиманы хөрөнгө оруулалтаар байгуулагдсан тул түүний нэрээр сургуулиа нэрлэжээ.

=== Есдүгээр сар ===

* Есдүгээр сарын 2 – АНУ-ын дэд ерөнхийлөгч Теодор Рүүзвельт Миннесотагын үндэсний экспод оролцох үеэрээ "Бага ярьж, ихийг хийе" гэх алдарт үгээ хэлж байжээ.
* Есдүгээр сарын 6 – МакКинлигийн халдлага: АНУ-ын ерөнхийлөгч Уиллиам МакКинлиг Нью-Йоркын Баффало хотод болсон Пан-Америкийн экспод оролцох үеэр нь халджээ. Халдлагыг анархист үзэлтэй Леон Шольгош үйлдсэн байна. Халдлагаас хойш 8 хоногын дараа Уиллиам МакКинли амиа алдсан юм.
* Есдүгээр сарын 12 – Шинэ Зеландын парламент Сувилагчдыг бүртгэлжүүлэх тухай хууль батласнаар сувилагчдыг нэгдсэн бүртгэлд хамруулсан дэлхийн анхны улс болов.
* Есдүгээр сарын 14 – АНУ-ын ерөнхийлөгч Уиллиам МакКинли амиа алдсаны дараа дэд ерөнхийлөгч Теодор Рүүзвельт тангарагаа өргөж, АНУ-ын 26 дахь ерөнхийлөгч болсон юм.
* Есдүгээр сарын 18 – Венесуэлийн цэргүүд Колумбийн Рио-Хача хотыг эзлэн авав.
* Есдүгээр сарын 21 – ОХУ-ын алдарт зохиолч Антон П.Чеховын "Эгч дүүс" жүжиг Москва хотын театрт анх удаа тайзнаа тавигдав.
* Есдүгээр сарын 24 – МакКинлигийн халдлага: Ерөнхийлөгчид халдаж, амь насыг нь бүрэлгэсэн Леон Шольгошийн шүүх хурал найман цаг 26 минут үргэлжилсэний эцэст түүнд цаазын ял оноожээ.
* Есдүгээр сарын 28 – Сахлын хутгагыг бренд болгож чадсан Жиллетт компани албан ёсоор байгуулагдав.

=== Аравдугаар сар ===

* Аравдугаар сарын 3 – Афганистаны хаант улсын хаан "Төмөр эмир" хочит Абдур Рахман Хан насан эцэслэж, түүний 21 жилийн засаглал нуран унасан юм. Түүний орыг хүү болох Хабибулла Хан залгаж, Афганистаны шинэ хаан болсон юм.
* Аравдугаар сарын 11 – Дэлхийн түүхэнд анх удаа дуу хураагуурт дуу бичиж олон нийтэд сонсгожээ. Анхны бичлэгийн дууг Берт Уиллиамс болон Жорж Уолкер нар дуулсан юм.
* Аравдугаар сарын 16 – АНУ-ын түүхэнд анх удаа ерөнхийлөгч хар арьстаныг үдийн зоогонд урьсан тохиолдол болов. Тухайн үеийн ерөнхийлөгч Теодор Рүүзвельт "Цагаан ордон"-д өнгөт арьстануудын эрхийн төлөө тэмцэгч, багш Бүүкер Т.Вашингтоныг гэр бүлийнх нь хамт оройн зоог барив. Оройн зоогны үеэр хар арьстануудын эрх, цаашид баримтлах бодлогын талаар ярилцжээ.
* Аравдугаар сарын 23 – Алдарт Йелийн их сургууль 100 жилийнхээ ойг тэмдэглэж, баярын ёслолд АНУ-ын ерөнхийлөгч Теодор Рүүзвельт оролцов.
* Аравдугаар сарын 27 – Хаант Орос улсын засгийн газар Иран улстай худалдааны нууц гэрээ байгуулав. Мөн энэ өдөр Их Британитай фабрик бүтээгдэхүүн нийлүүлэх, Британийн Энэтхэгтэй цай нийлүүлэх гэрээнд гарын үсэг зуржээ.
* Аравдугаар сарын 29 – МакКинлингийн халдлага: Ерөнхийлөгч МакКинлид халдаж, амь насыг нь бүрэлгэн хөнөөсөн Леон Шольгошийн цаазын ялыг гүйцэтгэв. Эцсийн үгэндээ тэрээр "Би ерөнхийлөгчийг буудсан. Гэхдээ өөрийнхөө төлөө биш. Энэ дэлхийн бүх ядуу хүний өмнөөс би түүнийг буудсан. Хийсэн хэрэгтээ би уучлал хүсэхгүй" гэж хэлжээ. Ял гүйцэтгэх өдөр тэрээр хар фрак, цагаан цамц, хар эрвээхэй зангиа зангидаж, чамин гутал өмссөн байжээ.

=== Арваннэгдүгээр сар ===

* Арваннэгдүгээр сарын 2 – Манж Чин гүрний хатан хаан Цү Шид халдахыг завдав. Халдлага үйлдэгчид жадаар зэвсэглэсэн байжээ.
* Арваннэгдүгээр сарын 3 – Азийн Япон улсад мотоциклийн анхны уралдаан зохион байгуулагдав.
* Арваннэгдүгээр сарын 4 – Францын депутатуудын танхим Оттоманы эзэнт гүрний нутаг дэвсгэрт тэнгисийн цэргийн хүчийг нэвтрүүлэхийг олонхийн саналаар дэмжив.
* Арваннэгдүгээр сарын 9 – Оросын алдарт хөгжмийн зохиолч Сергей Рахманиновын төгөлдөр хуурын хоёрдугаар концерт Москва хотын театрт анх удаагаа тоглогдов.
* Арваннэгдүгээр сарын 16 – Дэлхийн түүхэнд анх удаа автомашины уралдаан Аргентин улсын Буенос Айрес хотод зохион байгуулагдав. Палермогын авто тойруулгад болсон тус уралдаанд Хуан Кассулет түрүүлжээ.
* Арваннэгдүгээр сарын 19 – АНУ-ын зохион бүтээгч Девид Т.Кенни тоос соруулах машины анхны патентыг авчээ.
* Арваннэгдүгээр сарын 23 – Алдарт физикч Альберт Эйнштейн Цюрихийн Технологийн хүрээлэнд докторын ажлаа танилцуулжээ. Түүний докторын ажлыг Цюрихийн их сургуулийн профессор Альфред Клайнер удирдаж байжээ.
* Арваннэгдүгээр сарын 26 – Ой ухаанаа мартаж санаж, ухаан санаа нь орон, гаран болсон өвчнийг анх удаагаа Алфгеймэрийн өвчтэй хэмээн оношилжээ. Ингэж оношлуулсан анхны өвчтөн нь Австрийн иргэн 51 настай Августе Детэр байлаа. Уг өвчнийг Франкфуртын доктор Алойс Алцгеймэрийн нэрээр нэрлэжээ.

=== Арванхоёрдугаар сар ===

* Арванхоёрдугаар сарын 2 – АНУ-ын шинээр сонгогдсон Конгрессын анхдугаар хуралдаан эхэлжээ. Энэ удаад Бүгд найрамдах нам дахин олох болж Төлөөлөгчдийн танхимийн даргаар Девид Хендэрсоныг улираан томилсон байна.
* Арванхоёрдугаар сарын 4 – Дөүлийн хүнсний компани албан ёсоор байгуулагдлаа. Тус компани анхандаа Хавай мужаас сайн чанарын хан боргоцойг нийлүүлж байсан гэдэг.
* Арванхоёрдугаар сарын 7 – Японы засгийн газар Их Британитай хамтын ажиллагааны гэрээ байгуулахыг дэмжив.
* Арванхоёрдугаар сарын 10 – АНУ-ын саятан Эндрью Карнеги "Карнегийн шинжлэх ухааны хүрээлэн"-д 10 сая ам.доллар хандивлахаар болов.
* Арванхоёрдугаар сарын 16 – Английн хүүхдийн зохиолч Биатрикс Поттерийн сонгодог зохиол гэгдэх "Петер нэр туулайн түүх" зохиолоо олон нийтэд хүргэжээ. Энэ ном бүх цаг үеийн хамгийн их борлуулалттай номын нэг юм.
* Арванхоёрдугаар сарын 21 – Кувейт улс Оттоманы эзэнт гүрнээс тусгаар тогтнож,бие даасан улс болохоо зарлав.
* Арванхоёрдугаар сарын 22 – Дорнын алдарт зохиолч Рабиндранат Тагүр Баруун Бенгалын Сантиникетан хотод сургууль байгуулах болсоноо зарлалаа.
* Арванхоёрдугаар сарын 31 – АНУ-аас тусгаар тогтнож, бүрэн эрхт улс болсоноо зарласан Куба улсын анхны ерөнхийлөгчөөр Томас Эстрада Пальма тодорчээ. АНУ-ын зүгээс Куба улсыг хууль зөрчиж, салан тусгаарлах үзэл гаргасан гэж буруутгасаар байлаа.


== Энэ онд төрөгсөд ==
== Энэ онд төрөгсөд ==

07:52, 26 Нэгдүгээр сар 2017-ий байдлаарх засвар

1899 | 1900 | 1901 | 1902 | 1903

Энэ онд болсон онцлох үйл явдлууд

Нэгдүгээр сар

  • Нэгдүгээр сарын 1
    • Британийн колонид байсан Шинэ Өмнөд Уэльс, Күийнслэнд, Өмнөд Австрали, Тасмани, Викториа, Баруун Австрали мужууд нэгдэж, Үндэснтүүдийн холбооны Австрали улсыг байгуулав. Анхны ерөнхий сайдаар Эдмунд Бартон сонгогджээ.
    • Африкийн Нигери улсад Британи улс хяналтаа тогтоов.
  • Нэгдүгээр сарын 7 – Хүний мах идсэн хэргээр шоронд 18 жил суусан Альфред Пакер суллагдав.
  • Нэгдүгээр сарын 10 – АНУ-ын Техас мужийн Бюмонтын Спиндлтоп тосгоноос анх удаа газрын тос олгойджээ.
  • Нэгдүгээр сарын 22 – Их Британийг 63 жил удирдсан хатан хаан Викториа тэнгэрийн орноо одож, түүнийг орийг хүү VII Эдуард залгав.
  • Нэгдүгээр сарын 28 – АНУ-ын бейсболын Америкийн лиг, Мэргэжлийн лигтэй нэгдэж, АНУ-ын мэргэжлийн бейсболын лигийг байгуулав.

Хоёрдугаар сар

  • Хоёрдугаар сарын 2 – Хатан хаан Викториатай салах ёс гүйцэтгэх, оршуулах ажиллагаа болов.
  • Хоёрдугаар сарын 5 – АНУ-ын саятан Ж.П.Морган төмрийн болон нүүрсний уурхайг худалдаж авах нэг тэрбум долларын гэрээнд гарын үсэг зурлаа.
  • Хоёрдугаар сарын 14 – Их Британийн эзэн хаан VII Эдуард парламентын чуулганыг анх удаа нээв.
  • Хоёрдугаар сарын 25 – АНУ-ын төмөр нэртэй нэг тэрбум долларын төсөв бүхий корпораци албан ёсоор байгуулагдлаа.
  • Хоёрдугаар сарын 27 – Туркийн султан Македоны бослогыг дарах зорилгоор 50 мянган цэргийг Болгарын нутагт оруулав.

Гуравдугаар сар

  • Гуравдугаар сарын 3 – АНУ-ын Конгресс АНУ-ын Чанарын хороог байгуулах шийдвэрийг гаргалаа.
  • Гуравдугаар сарын 4 – АНУ-ын ерөнхийлөгч Уиллиам МакКинли хоёр дахь удаагаа тангараг өргөлөө.
  • Гуравдугаар сарын 5 – Ирландын үндсэрхэг үзэлтнүүд жагсаал зохион байгуулж, улмаар цагдаа нар хүч хэрэглэхэд хүргэв.
  • Гуравдугаар сарын 6 – Германы эзэнт гүрний хаан II Вилгельмийн амь насанд халдахыг завдав.
  • Гуравдугаар сарын 17 – Нидерландын алдарт зураач Винсент ван Гогыг нас барснаас 11 жилийн дараа түүний 71 бүтээлээс бүрдсэн үзэсгэлэн гарч шуугиан дэгдээв.
  • Гуравдугаар сарын 21 – АНУ-ын зохион бүтээгч Николай Тесла "Нарны үүсгүүрээр эрчим хүч гаргаж авах аппарат"-ыг зохион бүтээж, патентжуулжээ.

Дөрөвдүгээр сар

  • Дөрөвдүгээр сарын 9 – АНУ-ын Сангийн яам 10 долларын шинэ мөнгөн дэвсгэртийг гүйлгээнд нэвтрүүллээ.
  • Дөрөвдүгээр сарын 14 – Хятадын хаант төр Японтой цагдаагийн академид сурагчид солилцох гэрээ байгуулжээ.
  • Дөрөвдүгээр сарын 25 – АНУ-ын мужуудаас Нью-Йорк муж анх удаа жолооны үнэмлэх олгож эхлэв.
  • Дөрөвдүгээр сарын 29 – Будапешт хотод Еврейчүүдийг эсэргүүцсэн үймээн боллоо.

Тавдугаар сар

  • Тавдугаар сарын 1 – Японы Ерөнхий сайд, ханхүү Ито Хиробуми албан тушаалаа өөрийн хүсэлтээр өгч, улмаар засгийн газар бүрэн бүрэлдэхүүнээрээ огцров.
  • Тавдугаар сарын 3 – АНУ-ын Флорида мужийн Жексонвиль хотод их түймэр дэгдлээ.
  • Тавдугаар сарын 8 – Австралийн хөдөлмөрчдийн нам албан ёсоор байгуулагдаж, даргаараа Жон Крис Уатсоныг томиллоо.
  • Тавдугаар сарын 9 – Австралийн парламент анхны хуралдаанаа Мелбурн хотод эхлүүлжээ.
  • Тавдугаар сарын 12 – АНУ-ын Коннектикут муж авто хөдөлгүүрт хэрэгслийн дээд хурдыг 12 миль болгож хягаарлав.
  • Тавдугаар сарын 14 – Америкийн зохион бүтээгч Томас Армат кино үзүүлэх зориулалт бүхий проектор зохион бүтээж түүнийг патентжуулжээ. АНУ-ын Патентын хороонд Витаскоп нэрээр бүртүүлсэн байдаг.
  • Тавдугаар сарын 17 – 1901 оны шок: Нью-Йоркын хөрөнгийн биржид хувьцааны үнэ огцом уналаа.
  • Тавдугаар сарын 19 – Францын нийслэл Парис хотноо хуралдсан Олон Улсын олимпийн хорооны хуралдаанаар 1904 оны зуны олимпийг АНУ-ын Чикаго хотод зохион байгуулах шийдвэр гаргалаа. Гэвч 10 хоногийн дараа Сейнт Льюс хотод зохион байгуулахаар болгож өөрчилсөн юм.
  • Тавдугаар сарын 25 – Аргентиний хөлбөмбөгийн алдарт баг Ривер Плейт клуб албан ёсоор байгуулагджээ.

Зургаадугаар сар

  • Зургаадугаар сарын 1 – АНУ-ын газрын тосны саятан Жон Д.Рокефеллэр "Рокефеллэрийн эрүүл мэндийн судалгааны хүрээлэн"-г байгуулах болсоноо зарлалаа.
  • Зургаадугаар сарын 2 – Дэлхийд анх удаа хурд хэтрүүлсэн жолоочийг баривчлав. АНУ-ын Чикаго хотын 35-р гудамжинд нэгэн эр цагт 20 бээрийн хурдтай явж байгаад баривчлагджээ. Тухайн үед Чикаго хотод цагт найман бээрийн хурдтай явах дүрэм мөрдөгдөж байсан юм. Түүнийг мөн 40 ам.доллараар торгож байжээ.
  • Зургаадугаар сарын 11 – Номхон далайн Күүкийн аралд Шинэ Зеланд улс ноёрхолоо тогтоов.
  • Зургаадугаар сарын 13 – Их Британийн шилдэг сургуулиудын нэг, эдийн засгийн ухаанаар дагнасан сургалт бүхий Лондон хотын эдийн засгийн сургууль албан ёсоор байгуулагдав.
  • Зургаадугаар сарын 19 – Дэлхийн түүхэнд анх удаа Герман улс зохиогчийн эрхийн хуулийг батлав.
  • Зургаадугаар сарын 20 – АНУ-ыд анх удаагаа хар арьст эмэгтэй их сургууль дүүргэв. Шарлотт Мазек гэгч эмэгтэй Охайо мужийн Уилберморсын их сургуулийг боловсролын ухааны бакалавр болсон юм.

Долоодугаар сар

  • Долоодугаар сарын 1 – Дэлхийн түүхэнд анх удаа Их Британийн нийслэл Лондон хотын цагдаагийн газар хүний хурууны хээгээр мөрдөн шалгах тусгай хороог дэргэдээ байгуулжээ.
  • Долоодугаар сарын 4 – АНУ-ын ирээдүйн ерөнхийлөгч Уиллиам Х.Тафт Филиппиний ерөнхийлөн захирагчаар томилогдов.
  • Долоодугаар сарын 10 – Дэлхийн хамгийн анхны троллейбус Германы Кенингсбург хотод үйлчилгээнд явж эхлэв.
  • Долоодугаар сарын 11 – Леон Гамон дуу болон дүрсийг хамтад нь хурааж үзүүлэх боломж бүхий фонографыг зохион бүтээж, патентыг нь авчээ.
  • Долоодугаар сарын 13 – Бразилийн нисгэгч Алберто Сантос-Дюмон Эйфелийн цамхагыг анх удаа гурван удаа нисч тойрчээ. Энэ явдлыг нүдээр харсан газрын тосны магнат Анри Мертэ түүнд 100 мянган франкыг бэлнээр тоолж өгчээ.
  • Долоодугаар сарын 23 – Данийн хаан IX Кристиан Данийн ерөнхий сайдын суудалд Йохан Хенри Дойнцэрийг дэвшүүлж, парламентийн олонхийн саналыг авч ерөнхий сайд болжээ.
  • Долоодугаар сарын 29 – АНУ-ын Социалист болон Социаль Демократ намууд нэгдэж Социалист хөдөлмөрийн намыг байгуулав.

Наймдугаар сар

  • Наймдугаар сарын 3 – Уулын спортын түүхэнд хамгийн анх удаагаа Канадын Ассинибойне уулын 3,620 метрийн оргилд гурван уулчин авирч ууланд авирах спортын анхны шанг татжээ.
  • Наймдугаар сарын 7 – Австралийн анхны ерөнхий сайд Эдмунд Бартон Цагаачлалын тухай хуулийг боловсруулж парламентаараа батлуулав. Ингэснээр хүн ам ихтэй, хөгжингүй улс болох замыг зассан билээ.
  • Наймдугаар сарын 21 – Данийн нийслэл Копенгаген хотноо Швед, Герман, Норвеги, Франц, Их Британи, Бельги, Финланд улсууд хуралдаж, Олон улсын худалдааны байгууллагыг байгуулав.
  • Наймдугаар сарын 27 – Бельги улс африкийн Конго улсад хяналтаа тогтоож эхлэв. Дөрвөн жил үргэлжилсэн тулаанд Бельгичүүд ялалт байгуулсан юм.
  • Наймдугаар сарын 28 – АНУ-ын анхны хувийн их сургууль болох Силлиманы их сургууль далайн чанадад, тэдний хяналтанд байх Филиппин улсад байгуулагдав. Силлиманы их сургуулийг пресбитериан сүмийн номлогч Девид болон Лорра Хиббард нар байгуулсан бөгөөд Нью-Йоркын саятан Хорац Силлиманы хөрөнгө оруулалтаар байгуулагдсан тул түүний нэрээр сургуулиа нэрлэжээ.

Есдүгээр сар

  • Есдүгээр сарын 2 – АНУ-ын дэд ерөнхийлөгч Теодор Рүүзвельт Миннесотагын үндэсний экспод оролцох үеэрээ "Бага ярьж, ихийг хийе" гэх алдарт үгээ хэлж байжээ.
  • Есдүгээр сарын 6 – МакКинлигийн халдлага: АНУ-ын ерөнхийлөгч Уиллиам МакКинлиг Нью-Йоркын Баффало хотод болсон Пан-Америкийн экспод оролцох үеэр нь халджээ. Халдлагыг анархист үзэлтэй Леон Шольгош үйлдсэн байна. Халдлагаас хойш 8 хоногын дараа Уиллиам МакКинли амиа алдсан юм.
  • Есдүгээр сарын 12 – Шинэ Зеландын парламент Сувилагчдыг бүртгэлжүүлэх тухай хууль батласнаар сувилагчдыг нэгдсэн бүртгэлд хамруулсан дэлхийн анхны улс болов.
  • Есдүгээр сарын 14 – АНУ-ын ерөнхийлөгч Уиллиам МакКинли амиа алдсаны дараа дэд ерөнхийлөгч Теодор Рүүзвельт тангарагаа өргөж, АНУ-ын 26 дахь ерөнхийлөгч болсон юм.
  • Есдүгээр сарын 18 – Венесуэлийн цэргүүд Колумбийн Рио-Хача хотыг эзлэн авав.
  • Есдүгээр сарын 21 – ОХУ-ын алдарт зохиолч Антон П.Чеховын "Эгч дүүс" жүжиг Москва хотын театрт анх удаа тайзнаа тавигдав.
  • Есдүгээр сарын 24 – МакКинлигийн халдлага: Ерөнхийлөгчид халдаж, амь насыг нь бүрэлгэсэн Леон Шольгошийн шүүх хурал найман цаг 26 минут үргэлжилсэний эцэст түүнд цаазын ял оноожээ.
  • Есдүгээр сарын 28 – Сахлын хутгагыг бренд болгож чадсан Жиллетт компани албан ёсоор байгуулагдав.

Аравдугаар сар

  • Аравдугаар сарын 3 – Афганистаны хаант улсын хаан "Төмөр эмир" хочит Абдур Рахман Хан насан эцэслэж, түүний 21 жилийн засаглал нуран унасан юм. Түүний орыг хүү болох Хабибулла Хан залгаж, Афганистаны шинэ хаан болсон юм.
  • Аравдугаар сарын 11 – Дэлхийн түүхэнд анх удаа дуу хураагуурт дуу бичиж олон нийтэд сонсгожээ. Анхны бичлэгийн дууг Берт Уиллиамс болон Жорж Уолкер нар дуулсан юм.
  • Аравдугаар сарын 16 – АНУ-ын түүхэнд анх удаа ерөнхийлөгч хар арьстаныг үдийн зоогонд урьсан тохиолдол болов. Тухайн үеийн ерөнхийлөгч Теодор Рүүзвельт "Цагаан ордон"-д өнгөт арьстануудын эрхийн төлөө тэмцэгч, багш Бүүкер Т.Вашингтоныг гэр бүлийнх нь хамт оройн зоог барив. Оройн зоогны үеэр хар арьстануудын эрх, цаашид баримтлах бодлогын талаар ярилцжээ.
  • Аравдугаар сарын 23 – Алдарт Йелийн их сургууль 100 жилийнхээ ойг тэмдэглэж, баярын ёслолд АНУ-ын ерөнхийлөгч Теодор Рүүзвельт оролцов.
  • Аравдугаар сарын 27 – Хаант Орос улсын засгийн газар Иран улстай худалдааны нууц гэрээ байгуулав. Мөн энэ өдөр Их Британитай фабрик бүтээгдэхүүн нийлүүлэх, Британийн Энэтхэгтэй цай нийлүүлэх гэрээнд гарын үсэг зуржээ.
  • Аравдугаар сарын 29 – МакКинлингийн халдлага: Ерөнхийлөгч МакКинлид халдаж, амь насыг нь бүрэлгэн хөнөөсөн Леон Шольгошийн цаазын ялыг гүйцэтгэв. Эцсийн үгэндээ тэрээр "Би ерөнхийлөгчийг буудсан. Гэхдээ өөрийнхөө төлөө биш. Энэ дэлхийн бүх ядуу хүний өмнөөс би түүнийг буудсан. Хийсэн хэрэгтээ би уучлал хүсэхгүй" гэж хэлжээ. Ял гүйцэтгэх өдөр тэрээр хар фрак, цагаан цамц, хар эрвээхэй зангиа зангидаж, чамин гутал өмссөн байжээ.

Арваннэгдүгээр сар

  • Арваннэгдүгээр сарын 2 – Манж Чин гүрний хатан хаан Цү Шид халдахыг завдав. Халдлага үйлдэгчид жадаар зэвсэглэсэн байжээ.
  • Арваннэгдүгээр сарын 3 – Азийн Япон улсад мотоциклийн анхны уралдаан зохион байгуулагдав.
  • Арваннэгдүгээр сарын 4 – Францын депутатуудын танхим Оттоманы эзэнт гүрний нутаг дэвсгэрт тэнгисийн цэргийн хүчийг нэвтрүүлэхийг олонхийн саналаар дэмжив.
  • Арваннэгдүгээр сарын 9 – Оросын алдарт хөгжмийн зохиолч Сергей Рахманиновын төгөлдөр хуурын хоёрдугаар концерт Москва хотын театрт анх удаагаа тоглогдов.
  • Арваннэгдүгээр сарын 16 – Дэлхийн түүхэнд анх удаа автомашины уралдаан Аргентин улсын Буенос Айрес хотод зохион байгуулагдав. Палермогын авто тойруулгад болсон тус уралдаанд Хуан Кассулет түрүүлжээ.
  • Арваннэгдүгээр сарын 19 – АНУ-ын зохион бүтээгч Девид Т.Кенни тоос соруулах машины анхны патентыг авчээ.
  • Арваннэгдүгээр сарын 23 – Алдарт физикч Альберт Эйнштейн Цюрихийн Технологийн хүрээлэнд докторын ажлаа танилцуулжээ. Түүний докторын ажлыг Цюрихийн их сургуулийн профессор Альфред Клайнер удирдаж байжээ.
  • Арваннэгдүгээр сарын 26 – Ой ухаанаа мартаж санаж, ухаан санаа нь орон, гаран болсон өвчнийг анх удаагаа Алфгеймэрийн өвчтэй хэмээн оношилжээ. Ингэж оношлуулсан анхны өвчтөн нь Австрийн иргэн 51 настай Августе Детэр байлаа. Уг өвчнийг Франкфуртын доктор Алойс Алцгеймэрийн нэрээр нэрлэжээ.

Арванхоёрдугаар сар

  • Арванхоёрдугаар сарын 2 – АНУ-ын шинээр сонгогдсон Конгрессын анхдугаар хуралдаан эхэлжээ. Энэ удаад Бүгд найрамдах нам дахин олох болж Төлөөлөгчдийн танхимийн даргаар Девид Хендэрсоныг улираан томилсон байна.
  • Арванхоёрдугаар сарын 4 – Дөүлийн хүнсний компани албан ёсоор байгуулагдлаа. Тус компани анхандаа Хавай мужаас сайн чанарын хан боргоцойг нийлүүлж байсан гэдэг.
  • Арванхоёрдугаар сарын 7 – Японы засгийн газар Их Британитай хамтын ажиллагааны гэрээ байгуулахыг дэмжив.
  • Арванхоёрдугаар сарын 10 – АНУ-ын саятан Эндрью Карнеги "Карнегийн шинжлэх ухааны хүрээлэн"-д 10 сая ам.доллар хандивлахаар болов.
  • Арванхоёрдугаар сарын 16 – Английн хүүхдийн зохиолч Биатрикс Поттерийн сонгодог зохиол гэгдэх "Петер нэр туулайн түүх" зохиолоо олон нийтэд хүргэжээ. Энэ ном бүх цаг үеийн хамгийн их борлуулалттай номын нэг юм.
  • Арванхоёрдугаар сарын 21 – Кувейт улс Оттоманы эзэнт гүрнээс тусгаар тогтнож,бие даасан улс болохоо зарлав.
  • Арванхоёрдугаар сарын 22 – Дорнын алдарт зохиолч Рабиндранат Тагүр Баруун Бенгалын Сантиникетан хотод сургууль байгуулах болсоноо зарлалаа.
  • Арванхоёрдугаар сарын 31 – АНУ-аас тусгаар тогтнож, бүрэн эрхт улс болсоноо зарласан Куба улсын анхны ерөнхийлөгчөөр Томас Эстрада Пальма тодорчээ. АНУ-ын зүгээс Куба улсыг хууль зөрчиж, салан тусгаарлах үзэл гаргасан гэж буруутгасаар байлаа.

Энэ онд төрөгсөд

Энэ онд нас барагсад

Гадаад холбоос

 Commons: 1901 – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан