1912 он: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
No edit summary
Мөр 100: Мөр 100:
* Дөрөвдүгээр сарын 23 - Итали-Туркийн дайн: Италийн цэргийн хүч Стампалиа аралд хяналтаа тогтоов.
* Дөрөвдүгээр сарын 23 - Итали-Туркийн дайн: Италийн цэргийн хүч Стампалиа аралд хяналтаа тогтоов.
* Дөрөвдүгээр сарын 26 - Оросын Больщевик хөдөлгөөнийг удирдаж байсан Сергей Миронович Костриков "Киров" гэдэг нэрээр нийтлэл бичиж эхэлжээ.
* Дөрөвдүгээр сарын 26 - Оросын Больщевик хөдөлгөөнийг удирдаж байсан Сергей Миронович Костриков "Киров" гэдэг нэрээр нийтлэл бичиж эхэлжээ.
* Дөрөвдүгээр сарын 27 - хтадын засгийн газар Бельгийн компанитай байгуулсан 50 сая ам.долларын гэрээг цуцлав.
* Дөрөвдүгээр сарын 27 - Хятадын засгийн газар Бельгийн компанитай байгуулсан 50 сая ам.долларын гэрээг цуцлав.


== Энэ онд төрөгсөд ==
== Энэ онд төрөгсөд ==

15:38, 13 Зургаадугаар сар 2017-ий байдлаарх засвар

1910 | 1911 | 1912 | 1913 | 1914

Онцлох үйл явдал

Нэгдүгээр сар

  • Нэгдүгээр сарын 1 - Доктор Сүн Ят-Сен Нанжин мужид ерөнхийлөгчийн тангараг өргөж, "Баатрууд дахин төрөхүйд", "Бурхантай дахин уулзахуйд" зэрэг дууг эгшиглүүлжээ. Тухайн үед Хятадын өмнөд хэсэгт Сүн Ят-Сенийг дэмжигчид их байсан бол хойд хэсэгт Юань Шикайг дэмжигчид их байлаа.
    • Швейцарь улс 1907 онд батлагдсан Иргэний эрх зүйн кодексыг албан ёсоор мөрдөж эхлэв.
  • Нэгдүгээр сарын 2 - Хаант Оросын 4,000 цэрэг Персийн Табриз хотыг эзлэв. Хэдийгээр шашны удирдагчид хувьсгал хийсэн ч бүтэлгүйтэж, хотыг орхин гарчээ.
    • Германы мэдрэлийн эмч Эрнст Троммер өвчтөний хуруунууд мэдрэлийн эстэй холбогдсон байдгыг илрүүлж, улмаар судалгааны тайлангаа Хамбургын эрүүл мэндийн нийгэмлэгт танилцуулав. Үүнийг Троммерийн рефлекс гэж анагаах ухаанд мөнхөлжээ.
  • Нэгдүгээр сарын 4 - Манай гарагын дагуул сар дэлхийтэй хамгийн ойр буюу 356,375 км-т ойртов. Энэ нь 20-р зуунд хамгийн ойртсон тохиолдол болсон юм.
  • Нэгдүгээр сарын 5 - Доктор Сүн Ят-Сен "Бүгд найрамдах Хятад улс бүх улс үндэстнүүдтэй найрамдалт харилцаатай байх тунхаг"-ыг боловсруулжээ. Улмаар тэр өдрөө Лин Зонгсү гэх эмэгтэйтэй уулзаж шинэ бүгд найрамдах улс эмэгтэйчүүдийн санал өгөх эрхийг хангах талаар ярилцсан байна.
    • Прагын уулзалтаар Владимир Ленин Больщевик намыг бутаргаж, улмаар Социал Демократ хөдөлмөрийн намыг байгуулж байгаагаа зарлажээ.
  • Нэгдүгээр сарын 6 - АНУ-ын ерөнхийлөгч Уиллиам Х.Тафт Нью Мексико мужийг нэгдсэн улсын 47 дахь муж болгох зарлигт гарын үсэг зурав. Тэр өдрөө ерөнхийлөгч Тафт амбан захирагчийн суудалд Уиллиам МакДональдыг томилсон байна.
  • Нэгдүгээр сарын 8 - Өмнөд Африкын Блүмфонтейн хотод Африкийн үндэсний конгресс байгуулагдав. Тус байгууллагын анхны ерөнхийлөгчөөр Соломон Плаатье сонгогджээ. Мөн уг байгууллагын дэргэд Зулу хэл дээр сонин хэвлүүлэх болсон байна.
    • АНУ-ын Мөнгөний бодлогын зөвлөл Конгресст "Холбооны нөөцийн систем" бүрэлдэн бий болгох талаар баримт бичгийг өргөн барьжээ.
  • Нэгдүгээр сарын 10 - Францад 1911 онд явагдсан хүн амын тооллогын нэгдсэн дүн гарав. Тооллогоор тус улсын хүн ам 39,601,509-д хүрчээ.
  • Нэгдүгээр сарын 11 - Францын ерөнхий сайд Жозеф Кайлло албан тушаалаа өөрийн хүсэлтээр өгч, засгийн газраа тараав.
  • Нэгдүгээр сарын 12 - Их Британийн төв шуудан үндэстэн даяарх телефон шугамыг хянаж эхэлжээ.
    • Германы сонгуулийн эхний шат явагдаж Социалистууд 64 суудал авчээ. Улмаар 11 хоногийн дараа болсон хоёр шатны санал хураалтаар Социалистууд 121 суудал авч олонх болсон юм.
  • Нэгдүгээр сарын 13 - Францын ерөнхий сайдаар Реймонд Пойнкейр тодорчээ.
  • Нэгдүгээр сарын 14 - Испанийн ерөнхий сайд Хосе Каналехас засгийн газраа тарааж, шинэ танхим бүрдүүлэх болсоноо зарлав.
  • Нэгдүгээр сарын 16 - Туркийн Төлөөлөгчдийн танхим бүрэн бүрэлдэхүүнээрээ татан буугдав. Үүнээс хоёр хоногийн дараа II Абдул Хамид парламентыг дайны цагийн байдалд шилжүүлжээ.
    • Хятадын ерөнхий сайд Юань Шикайн амь насанд халдахыг завдав. Золоор Юань гэмтээгүй ч, түүний 12 дагалдагч шархаджээ.
  • Нэгдүгээр сарын 18 - Экуадорын нийслэл Күйто хотод засгийн газар болон босогчдын хооронд хүчтэй тулаан болж 1,000 гаруй хүн амь насаа алдав. Уг тулаанд босогчид ялагдсан билээ.
    • Британийн уурхайчдын холбоо нэгдсэн дүгнэлтэд хүрч, цалин хөлс, хамгаалалтаа нэмэгдүүлэх шаардлагыг засгийн газарт хүргүүлэв. Хэрвээ шаардлагад хариу өгөхгүй бол гуравдугаар сарын 1-нд ажил хаялт зарлана гэж мэдэгджээ.
  • Нэгдүгээр сарын 20 - Мексикийн түүхэн дэх анхны ажил хаялт болов. Тус улсад үйл ажиллагаа явуулдаг компанийн захиралууд долоо хоногийн цалинг нэмэгдүүлэхийг шаардан 25 өдөр ажил хаялт зарласан юм.
  • Нэгдүгээр сарын 22 - Доктор Сүн Ят-Сен болон Юань Шикай нар хоёр хуваагдаад байсан үндэстнээ нэгтгэж, Бүгд найрамдах Хятад улсыг байгуулахаар тохиролцжээ. Улмаар Сүн Ят-Сен ерөнхийлөгчийн бүрэн эрхээсээ татгалзаж, Юаньд эрх мэдлээ шилжүүлсэн юм.
  • Нэгдүгээр сарын 25 - Экуадорын төрийн эрхийг авахаар завдсан гэх үндэслэлээр генерал Педро Монтерог 16 жил шоронд хорихоор болов.
    • Германы парламентын сонгуулийн нэгдсэн дүн гарав. Рейхстагын 397 суудлаас Социалистууд 100 суудал авч олонхи болсон бол Радикал болон Үндэсний Либерал намууд 44, 47 суудал авсан байна. Олонхи болсон Социалист намаас ерөнхий сайдын суудалд Теобалд фон Бетманн-Холлвегийг сонгосон юм.
    • Олон зорчигчтой хамгийн удаан ниссэн дэлхийн рекордыг Германы нисгэгч Карл Грулих эвдэж, 1 цаг 35 минут болгов.
  • Нэгдүгээр сарын 26 - Хятадын эзэн хааны армийн 47 генерал нэгдэж Юань Шикайг эзэн хаанд өргөмжлөн, Хятад улсыг хаант засаглалтай болгох баримт бичиг өргөн барьжээ.
  • Нэгдүгээр сарын 30 - Чикаго хотын нэгэн сонинд АНУ-ын экс ерөнхийлөгч Теодор Рүүзвельт ярилцлага өгч, ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшин, "Цагаан ордон"-д эргэн ирэх хүсэлтэй байгаагаа илэрхийлжээ.

Хоёрдугаар сар

  • Хоёрдугаар сарын 1 - Гондурас улсын ерөнхийлөгчөөр армийн генерал Мануэль Бонилла сонгогджээ.
  • Хоёрдугаар сарын 4 - АНУ-ын ерөнхийлөгч Уиллиам Х.Тафт Мексиктэй хиллэх хилийн шугамд хилчдийн тоог нэмэгдүүлэх шийд гаргав.
  • Хоёрдугаар сарын 8 - АНУ-ын нисгэгч Роберт Г.Фаулер Жексонвиллиэс Лос Анжелес хүрэх нислэгээ эхлүүлжээ. Тэрээр АНУ-ын баруун эргээс зүүн эрэгт хүрсэн анхны нисгэгч болсон билээ.
    • Австрали улсын Мельбурн хотод дэлхийн хамгий анхны утасгүй цахилгаан мэдээний станц ашиглалтад оржээ. Засгийн газрын шийдвэрээр Австрали даяар ийм төрлийн 19 станц нэмж ашиглалтад орсон юм.
  • Хоёрдугаар сарын 10 - Францын армийн удирдлагууд Нигер болон Чадын хилийн зурвасыг тогтоосон байна.
  • Хоёрдугаар сарын 12 - Хятад улсад 268 жил оршин тогтносон Манж Чин гүрэн нуран унав. Их Хатан Донюү, эзэн хаан Пу-И нар эрх мэдлээ шилжүүлэх гэрээнд гарын үсэг зурснаар тус улс Бүгд найрамдах Хятад улс болсон түүхтэй.
  • Хоёрдугаар сарын 13 - Шинэ байгуулагдсан Хятад улсын ерөнхийлөгчийн суудлаас албан ёсоор татгалзаж байгаагаа Доктор Сүн Ят-Сен мэдэгджээ.
  • Хоёрдугаар сарын 14 - Аризона муж АНУ-ын 48 дахь муж болов. Улмаар энэ өдрийн үд дунд Жорж Хант амбан захирагч болжээ.
    • Британийн палеонтологич Артур Смит Вүүдвард болон сонирхогч Чарльз Доусон нар маш эрт үед хамаарах хүний араг яс олсоноо олон нийтэд зарлав. Гэвч энэ нь удалгүй хуудал хуурмаг зүйл байсан нь тогтоогдсон билээ.
  • Хоёрдугаар сарын 17 - Балтимор Охайогын төмөр замын компани бүх галт тэргэнд цагаан болон хар арьстныг ялгаж суулгах өрөөг билй болгожээ.
  • Хоёрдугаар сарын 18 - Төвдийн шашны тэргүүн 13-р Далай лам Төвдийг Хятадаас тусгаар улс гэдгийг зарлав.
  • Хоёрдугаар сарын 22 - Францын нисгэгч Жюль Ведрин цагт 100 миллиэс дээш хурдалсан дэлхийн анхны нисгэгч болжээ.
  • Хоёрдугаар сарын 25 - Хятад улсад хөвгүүдийн скаутын хөдөлгөөн үүсгэн байгуулагдав.
  • Хоёрдугаар сарын 27 - Доминикан улсын ерөнхийлөгчийн тангарагыг Эладио Викториа албан ёсоор өргөв. Гэвч удалгүй түүний засаглалын эсрэг жагсаал хаа сайгүй дэгдсэн юм.
    • Марсиал Рохасын хөдөлгөөн эрчээ авч Парагвайн ерөнхийлөгч Педро Пениаг суудлаас нь унагажээ.
  • Хоёрдугаар сарын 29 - Серби Болгарын өндөр аблан тушаалтнууд хамтран ажиллах нууц санамж бичигт гарын үсэг зурав. Улмаар тэд нэг жилийн дараа Оттоманы эзэнт гүрний эсрэг дайнд нэгдэн тулалдсан билээ.

Гуравдугаар сар

  • Гуравдугаар сарын 1 - Эмэгтэйчүүдийн санал өгөх эрхийн төлөө жагсаж байсан Эммелине Пенххөрст нарын 148 хүнийг Лондон хотын цагдаагийн газар баривчлав. Жагсаалын үеэр жагсагчид орчин тойрны барилга байгууламжийн цонхыг хагалах үйлдэл гаргасан тул ийнхүү баривчилсан байна. Хатагтай Пенххөрст хоёр сар шоронд хоригдсон юм.
  • Гуравдугаар сарын 5 - Сиамын хаан Важиравуд засгийн эрхийг хууль бусаар авахыг санаархсан цэргийн офицеруудыг баривчлав. Баривчлагдсан офицеруудын дийлэнх нь Эзэн хааны дэргэдэх цэргийн академийг 1909 төгсөгчид эзэлж байжээ.
  • Гуравдугаар сарын 6 - Үндэсний жигнэмэгийн компани бидний сайн мэдэх Орео жигнэмэгийн жорыг гаргажээ.
    • Итали-Туркийн дайн: Италийн арми анх удаагаа онгоц ашиглажээ. Италийн хоёр бөмбөгдөгч онгоц Жанзүр хотыг бөмбөгдсөн юм.
    • Хятадын үндэсний ассемблей ерөнхийлөгч Сүн Ят-Сений албан тушаалаа хүлээлгэн өгөх хүсэлтийг хүлээн зөвшөөрчээ.
    • Никарагуа улсын ерөнхий Адольфо Диаз 100 гаруй сонины сэтгүүлч, редакторуудыг баривчлах шийд гаргав. Тэд АНу-ын төрийн нарийн бичгийн дарга Филандер Ноксын албан айлчлалыг сурвалжилж, мэдээлсэн байна.
  • Гуравдугаар сарын 7 - Серби, Болгарын удирдлагууд батлан хамгаалах салбарт хамтран ажиллах гэрээнд гарын үсэг зурав.
    • Австри-Унгарын эзэнт гүрний ерөнхий сайд Кароли Хүен-Хедервари үүрэгт ажлаа хүлээлгэн өгөхөөр болжээ.
  • Гуравдугаар сарын 8 - Германы парламент Тэнгисийн цэргийн зэвсэглэлийг нэмэгдүүлэх хуулийн төслийг батлав. Үүний хүрээнд 60 том хэмжээний хөлөг онгоц, 40 хөлөг онгоц бүтээхээр тусгасан байна.
  • Гуравдугаар сарын 10 - Бүгд найрамдах Хятад улсын ерөнхийлөгч Юань Шикай ерөнхийлөгчийн тангараг өргөв. Тэрээр нийслэл хотыг Нанжинаас Бээжин рүү нүүлгэж, 1915 онд өөрийгөө шинэ эзэн хэмээн өргөмжилсөн билээ.
  • Гуравдугаар сарын 11 - Хонг Конгын их сургууль 70 оюутантайгаар байгуулагджээ.
    • Бүгд найрамдах Хятад улсын үндсэн хуулиар гүйцэтгэх засаглалд илүү эрх мэдэл оноожээ. Гэвч үүнээс хоёр жилийн дараа үндсэн хуульд өөрчлөлт орж бүх эрх мэдлийг Юань Шикай өөртөө авсан юм.
  • Гуравдугаар сарын 12 - АНУ-ын Жиоржиа мужийн Саванна хотод Жульет Гордон Лоу Охидын скаутыг 18 хүний бүрэлдэхүүнтэйгээр байгуулав.
  • Гуравдугаар сарын 14 - Италийн эзэн хаан III Эммануэль болон түүний хатан Элена нарын амь насанд халдахыг завджээ.
  • Гуравдугаар сарын 15 - Оросын Саратов мужийн Узовка хот дахь уурхай нурж, 45 уурхайчин амиа алджээ.
  • Гуравдугаар сарын 17 - Хятадын шинэ ерөнхийлөгч Юань Шикайн засаглалыг эсэргүүцсэн 200 босогч, Гуанжоу хотод эсэргүүцлийн хөдөлгөөн өрнүүлэв.
  • Гуравдугаар сарын 19 - Парагвайн Асунцион хотод босогчид хяналтаа тогтоожээ.
  • Гуравдугаар сарын 21 - Асунцион хотод хяналтаа тогтоосон босогчид хяналтаа бүрэн тогтоож, бослогыг удирдсан Эмилиан Гонзалез Наверог ерөнхийлөгчид өргөмжлөв. Амь нас нь аюулд учирсан өмнөх ерөнхийлөгч Пениа Уругвайн элчин сайдын яаман орогнол хүсч очжээ.
  • Гуравдугаар сарын 22 - Шинэ Зеландын парламентын сонгуульд ялалт байгуулсан Либерал хөдөлмөрийн намын гишүүд Томас МакКензиг ерөнхий сайдад дэмжив.
    • Эмэгтэйчүүдийн эрхи төлөө тэмцэгчид Хятадын үндэсний ассемблейн ордонг бүслэв.
  • Гуравдугаар сарын 23 - Австрийн Виенна хотын Шонбрунн ордонд Гермайн эзэн хаан II Вилгельм, Австри-Унгарын эзэнт гүрний хаан I Франз Йосеф нар уулзжээ.
  • Гуравдугаар сарын 24 - Оттоманы эзэнт гүрний хунтайж Копассис Эффенди Грекийн Самос хотод халдлагад өртөн амиа алдав.
  • Гуравдугаар сарын 25 - Хятад дахь АНУ, Их Британиа, Герман, Франц улсын элчин сайд нар шинээр байгуулагдсан Хятад улсад шаардлагатай мөнгөн тусламж үзүүлэхээр болжээ.
  • Гуравдугаар сарын 29 - Бүгд найрамдах Хятад улсын ерөнхий сайдаар Танг Шаоей сонгогдов.
    • АНУ-ын Нью-Йорк хотын парламент эмэгтэйчүүдийн санал өгөх эрхийг хуулиар зөвшөөрчээ.
  • Гуравдугаар сарын 31 - Экуадорын босогчид хуучин ерөнхийлөгч Леонидас Плазаг ерөнхийлөгчийн суудалд нэрлэв.

Дөрөвдүгээр сар

  • Дөрөвдүгээр сарын 2 - АНУ-ын Сенатын танхимын гишүүд 92-оос 96 болж өсөв. Энэ нь шинээр АНУ-д нэгдсэн Аризона, Нью Мексико мужийн сенатор нэмэгдсэнтэй холбоотой юм.
    • Алдарт Титаник хөлөг аялалд гарахад бэлэн болов.
  • Дөрөвдүгээр сарын 7 - Аргентин улсад анх удаагаа парламентын сонгууль болов.
  • Дөрөвдүгээр сарын 9 - АНУ-ын ерөнхийлөгч Уиллиам Х.Тафт Хөдөлмөр, худалдааны яамны дэргэд АНУ-ын хүүхдийн хороог байгуулжээ.
    • Английн Саутхемптон хотоос тухайн цаг үеийнхээ дэлхийн хамгийн том хөлөг онгоц болох Титаник хөлөг онгоц аялалд гарав.
  • Дөрөвдүгээр сарын 11 - Титаник хөлөг Ирландын Күийнстаун хотод зангуугаа хаяж, зорчигчид нэмжээ.
  • Дөрөвдүгээр сарын 12 - Францын Ла Турейн хөлөг онгоц Титаник хөлгийн баг руу өмнө зүгийн 42 хэмд мөсөн уул байгааг анхааруулсан цахилгаан мэдээ явуулав.
  • Дөрөвдүгээр сарын 14 - Хойд Атлантын тэнгист хөвж явсан Титаник хөлөг орон нутгийн цагаар 23:40 минутад мөсөн уул мөргөв. Улмаар хамгийн ойр явсан Калифорниан хөлөг онгоц руу аврал хүссэн цахилгаан мэдээ илгээжээ.
    • Бразилийн үндэсний аварга цолыг найман удаа хүртсэн алдарт хөлбөмбөгийн клуб болон Сантос үүсгэн байгуулагдав.
    • Хятадын ерөнхийлөгч Юань Шикай Хятадын том таван үндэстэн хоорондоо гэр бүл болохыг хүлээн зөвшөөрч байгаагаа мэдэгджээ.
  • Дөрөвдүгээр сарын 15 - Орон нутгийн цагаар 02:20 минутад Титаник хөлөг бүрэн живэв. Хөлгийн багаас дөнгөж 710 хүн аврагдсан бол 1,522 хүн амиа алджээ. Эхний аврах завийг 00:45 цагт буулгасан бол сүүлийн завийг 02:05 цагт буулгасан гэсэн мэдээ бий.
  • Дөрөвдүгээр сарын 16 - Английн нисгэгч Харриет Күймби Английн сувгийг анх удаа нисч туулсан эмэгтэй нисгэгч болов.
  • Дөрөвдүгээр сарын 17 - Сибирийн Лена хотод эсэргүүцлийн хөдөлгөөн өрнүүлсэн алтны уурхайчдын эсрэг Оросын арми хүч хэрэглэж 270 уурхайчин амиа алдаж, 250 уурхайчин хүнд шархаджээ.
    • АНУ-ын ерөнхийлөгч Уиллиам Х.Тафт шинээр байгуулагдсан АНУ-ын Хүүхдийн хорооны даргаар Жулиа Летропыг томилов. Ингэснээр АНУ-ын төрийн албыг удирдсан анхны эмэгтэй хүн болжээ.
  • Дөрөвдүгээр сарын 19 - Оросын засгийн газар Ливийг улс хэмээн зөвшөөрч, Италийн дарангуйллаас гарах ёстой гэж мэдэгдэв.
  • Дөрөвдүгээр сарын 21 - Германы эрдэмтэн Вольтер Фридрих, Пауль Ниппинг, Макс фон Луйе нар рентген туяагаар нэгж атомын зургийг анх удаагаа буулгав. Тэд атомыг болор болон зэсийн сульфат агуулдаг болохыг олж тогтоосон билээ. Фон Луйе 1914 онд Физикийн салбарын Нобелийн шагнал хүртсэн юм.
    • Австри-Унгарын эзэнт гүрний ерөнхий сайд Лашло Лукашийн Засгийн газар бүрэлджээ.
  • Дөрөвдүгээр сарын 22 - ЗХУ-ын Коммунист намын төв хэвлэл "Правда" сонины анхны дугаар уншигчдын гарт очжээ.
  • Дөрөвдүгээр сарын 23 - Итали-Туркийн дайн: Италийн цэргийн хүч Стампалиа аралд хяналтаа тогтоов.
  • Дөрөвдүгээр сарын 26 - Оросын Больщевик хөдөлгөөнийг удирдаж байсан Сергей Миронович Костриков "Киров" гэдэг нэрээр нийтлэл бичиж эхэлжээ.
  • Дөрөвдүгээр сарын 27 - Хятадын засгийн газар Бельгийн компанитай байгуулсан 50 сая ам.долларын гэрээг цуцлав.

Энэ онд төрөгсөд

Энэ онд нас барагсад

Гадаад холбоос

 Commons: 1912 – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан