Чимкент

Шымкент хот
мужийн хот
Гудамж, өргөн чөлөө хоёрын уулзвар, түүний цаадах «Мега» их дэлгүүр Гудамж, өргөн чөлөө хоёрын уулзвар, түүний цаадах «Мега» их дэлгүүр
Сүлд тэмдэг
Шымкент Хасаг орон дахь Шымкент хот
Улс орон	Казахстан (БНКазУ)
Муж, аймаг	Өмнө Казахстан
Мужийн хот	Шымкент
Газар нутаг	347 км²
Газрын байц	д.т.д. 506 м
Хүн ам (2013)	667,560 хүн
Ард түмэн	Хасаг үндэстэн (64.8%) Орос үндэстэн (14.5%) Узбек үндэстэн (13.7%)
Нутгийн олон	Шымкентийнхэн
Түүх	XII зуун  — суурин үүссэн хуучин нэрс - Чимкент, Черняев, Неджикет
Цагийн бүс	Хасагийн үндсэн цаг (ГЦ+6)
Утасны дуг.	+7 7252
Цахим хуудас	shymkent.gov.kz

Шымкент (хас. Шымкент) гэж Казахстан буюу Хасаг улсын Өмнө Казахстан мужийн засаг захиргааны төв, 683 мянган хүнтэй хот байна. Узбектэй хиллэх өмнөд хилд оршдог. Хүн амын тоогоор Алматы, Астанагийн дараа 3-рт орно.

Нэр

Орос, Зөвлөлтийн үед Чимкент гэдэг байв. Монгол, орос үгний «чи..»-г хасагаар «шы..» гэж бичдэгийг анзаарвал монголоор «Чимкент» гэж үргэлжлүүлэх нь зөв.

«Кент» гэдэг нь хот тосгон гэсэн утгатай олон хэлнээ байгаа нийтлэг үг, харин «шым»-ийн утга нь иран гаралтай хэлээр цэцэрлэгт хүрээлэн гэсэн утгатай.

Байршил

Шымкент хот Алматаас баруун зүгт 690 километр, Узбекийн Ташкентаас хойд зүгт 120 километр зайтай байрладаг ба Сибирь-Туркестаны төмөр замын томоохон өртөө болдог.

Түүх

Шымкентэд XII зуунаас хүмүүс суурьшсан. 10 км зайтай байдаг Сайрам орох Торгоны замыг хамгаалж байжээ. Түрэг болон согдын хооронд арилжаа наймаа хийгддэг байв. Дараагийн зуудад умард өмнөдийн нүүдэлчин ард түмэн ээлжлэн хянаж байгаад Хоканд, 1810 онд Бухар, 1‍864 онд Хаант Оросын мэдэлд оржээ. 1914 онд «Черняев» гэж нэртэй болсон ч 1924 хуучин нэр сэргэв. 1930-аад оноос эхлэн онцгойрч 1940-өөд онд дайны техник, 1950-аад оноос бүх төрлийн аж үйлдвэр эрчимтэй баригдаж, хүн ам олширжээ. 1967 онд нэг үймээн болж байсан. 1992 онд Хасаг улсын төрийн шийдвэрээр «Шымкент» болгосон ч Хасаг улсын гадна, зарим хэлнээ «Чимкент» нь байсаар байна.

Хүн ам

Чимкент хотод 1897 онд 11,194 хүн оршин сууж байсан. Үүнд:

• сарт (үндсэндээ узбек) — 84.6 %
• орос — 5.7 %
• киргиз-кайсак (хасаг) — 4.0 %
• украйн — 1.8 %
• еврей — 1.6 % байв.

Харин одооны Шимкентийн хүн ардыг 2011 онд тоолоход 629,069 байжээ. Үүнд:

• хасаг үндэстэн — 64.8%
• орос үндэстэн — 14.5%
• узбек үндэстэн — 13.7%
• азербайжан үндэстэн — 1.8% байна. Хүн амын ихэнх нь орос (74%), хасаг (72%) хэлтэй.

Чимкент
Монгол нэрийдэл
кирилл үсгээр
монгол	Шымкент Чимкент
англи	Shymkent Chimkent (хуучин)
орос	Шымкент Чимкент (хуучин)
узбек	Chimkent
хасаг	Шымкент
киргис	Чымкент

Зураг

• 
• 
• 
• 
•