Доод Новгород: Засвар хоорондын ялгаа

Холбоос засах
Browse history interactively
← Өмнөх өөрчлөлтДараагийн ялгаа →
Content deleted Content added
VisualWikitext
б 176.36.241.179 (яриа)-н хийсэн засваруудыг 1.1.142.131-ий хийсэн сүүлийн засварт буцаан шилжүүллээ.
Tag: Rollback
No edit summary
Мөр 1: Мөр 1:
{{Redirect5|Горький}}
{{Redirect5|Горький}}
{{Инфобокс Оросын суурин
{{Infobox settlement
|name = Доод Новгород хот
|mongolischer Name = Доод Новгород
|Name in Landessprache = Нижний Новгород
|settlement_type =
|Wappen = Coat of Arms of Nizhny Novgorod.svg
|official_name = Нижний Новгород
|Flagge = Flag of Nizhny Novgorod.svg
|nickname =
|lat_deg = 56 |lat_min = 18 |lat_sec = 40.32
|motto =
|lon_deg = 43 |lon_min = 55 |lon_sec = 50.88
|image_skyline = Collage-of-Nizhny-Novgorod-(2014).png
|Art des Gebietes = Хотын тойрог
|imagesize =
|Gebiet = Доод Новгород
|image_caption =
|Gebiet in der Tabelle =
|image_flag = Flag of Nizhny Novgorod.svg
|innere Gliederung = 8 [[район|хотын район]]
|image_seal = Coat of Arms of Nizhny Novgorod.svg
|Bezeichnung des Oberhaupts = Засаг дарга
|image_map = Location Map of Nizhny Novgorod.svg
|Oberhaupt = Юрий Шалабаев<ref>[https://www.the-village.ru/village/city/news-city/380469-mer-nizhnego-novgoroda-vladimir-panov-slozhil-polnomochiya Мэр Нижнего Новгорода Владимир Панов сложил полномочия.] 6. Mai 2020, abgerufen am 6. Mai 2020.</ref>
|mapsize =
|Gründungsjahr = 1221 он
|map_caption =
|erste Erwähnung =
|subdivision_type = Улс
|frühere Namen = Горький <small>(1932–1990 он)</small>
|subdivision_name = {{flag|Орос}}
|Status = Хот
|subdivision_type1 = Муж
|Status seit = 1221 оноос хойш
|subdivision_name1 = [[Доод Новгород муж|Доод Новгород]]
|Fläche = 411
|subdivision_type2 = Хот
|Art der Höhe =
|subdivision_name2 = '''Доод Новгород'''
|Höhe des Zentrums = 78
|subdivision_type3 = Дүүрэг
|offizielle Sprache = орос
|subdivision_name3 = 8 дүүрэг болно
|offizielle Sprache-ref =
|эдийн_засгийн_үзүүлэлт = Газар нутаг
|Ballungsraum =
|эдийн_засгийн_үзүүлэлт_гүйцэтгэл = 410.68 - 466.5 км²
|nationale Zusammensetzung =
|эдийн_засгийн_үзүүлэлт1 = Газрын байц
|Zusammensetzung nach Religionen =
|эдийн_засгийн_үзүүлэлт_гүйцэтгэл1 = 200 м
|Telefonvorwahl = (+7) 831
|эдийн_засгийн_үзүүлэлт2 = Хүн ам
|Postleitzahl = 603xxx
|эдийн_засгийн_үзүүлэлт_гүйцэтгэл2 = 2015 онд {{increase}}1,267,760 хүн
|OKATO = 22401
|эдийн_засгийн_үзүүлэлт3 =
|Webseite = [https://admgor.nnov.ru admgor.nnov.ru]
|эдийн_засгийн_үзүүлэлт_гүйцэтгэл3 =

|эдийн_засгийн_үзүүлэлт4 =
|Bild = Nizhny Novgorod Montage (2016).png
|эдийн_засгийн_үзүүлэлт_гүйцэтгэл4 =
|seat_type =
|seat =
|parts_type =
|parts =
|government_footnotes =
|government_type =
|leader_title =
|leader_name =
|leader_title1 =
|leader_name1 =
|leader_title2 =
|leader_name2 =
|established_title =
|established_date =
|established_title2 =
|established_date2 =
|established_title3 =
|established_date3 =
|population_demonym =
|website = [http://НижнийНовгород.рф/ НижнийНовгород.рф]
|footnotes =
}}
}}

'''Доод Новгород''' ([[оросоор]] '''''Нижний Новгород''''', ''нижний'' - «доод», [[1932]]-[[1990]] оны хооронд '''''Горький''''' хэмээх нэртэй байсан; [[англиар]] ''Nizhny Novgorod'') — [[ОХУ]]-ын [[Доод Новгород муж]]ийн төв, 1.2 сая хүнтэй, [[ОХУ-ын 50 том хот|улсынхаа тавдугаар их]] [[хот]].
'''Доод Новгород''' ([[оросоор]] '''''Нижний Новгород''''', ''нижний'' - «доод», [[1932]]-[[1990]] оны хооронд '''''Горький''''' хэмээх нэртэй байсан; [[англиар]] ''Nizhny Novgorod'') — [[ОХУ]]-ын [[Доод Новгород муж]] ба [[Ижил Мөрний Холбооны тойрог|Ижил Мөрний Холбооны тойргийн]] захиргааны төв, 1.2 сая хүнтэй, [[ОХУ-ын 50 том хот|улсынхаа тавдугаар их]] [[хот]]. Доод Новгород нь [[Москва]]гаас зүүн зүгт 400&nbsp;километрийн зайд, [[Ока гол]]ын [[Ижил мөрөн]]д цутгах хэсэгт оршдог. Оросын түүхэнд чухал үүрэгтэй байсан энэ хот нь 1850 оны үеэс Оросын худалдааны төв хот, [[ЗХУ]]-ын үед чухал аж үйлдвэрийн төв болон хөгжив. Доод Новгород нь өнөөдөр ОХУ-ын улс төр, эдийн засаг, шинжлэх ухаан, соёлын төв хот юм. Мөн түүнчлэн Ижил Мөрний Холбооны тойргийн захиргааны төвөөс гадна Оросын хамгийн том зам тээврийн зангилаа цэг, жуулчдын ихээр очдог хотуудын нэг юм.

== Түүх ==
[[Владимир-Суздалийн Гүнт Улс]]ын их гүн [[Юрий Всеволодович]] өөрийн ноёрхлын нутаг дэвсгэрийн чухал голууд болох Ока гол ба Ижил мөрний нийлэх хэсэг дээр 1221 онд энэ хотыг байгуулав. Нижний Новгород гэдэг үгийг үгчлэн орчуулбал „Доод Шинэ Хот“ гэсэн утгатай. Түүнээс өмнө үүссэн [[Их Новгород|Новгород]] хотоос ялгах үүднээс ингэж нэрлэсэн байж ч болох талтай. [[Москва]], [[Тверь|Тверийн]] нэгэн адил Доод Новгород ч бас [[Монголчуудын Русь руу хийсэн довтолгоо]]ны улмаас ач холбогдлоо хэсэг хугацаанд алдав. Харин [[Алтан Орд|Алтан Ордны Улсын]] ноёрхолд (13-р зуунаас 15-р зууны хооронд) байхдаа чухал улс төрийн төв болон сэргэв. 1341 онд Владимир-Суздалиас салан бие даан гарсан [[Доод Новгородын Гүнт Улс|ижил нэртэй гүнт улсын]] нийслэл болсноос хойш тус хотын ач холбогдол улам бүр нэмэгдэв. Их гүн [[Дмитрий Константинович]] (1328-1383 он) өөрийн улсын нийслэлээ түүний өрсөлдөгч Москватай адил болгохын төлөө ихэд зүтгэл гаргажээ. Тэрбээр [[Монголчууд]]аас хамгаалах чулуун бэхлэлтийг бариулахаар эхлүүлсэн нь [[Доод Новгородын кремль]] юм. Мөн тэрбээр 1377 онд Лаврентий ламд үүрэг өгч хамгийн эртний бүтнээр үлдсэн алдарт гар бичмэл болох [[Өнгөрсөн жилүүдийн товчоон]]ыг бичүүлжээ.

1378 онд [[Алтан Орд]]ны [[эмир]] [[Мамай]]н цэрэг тус хотыг сүйтгэсэн ажээ.<ref name="MoskauGoldenerRing">Evelyn Scheer, Andrea Hapke: ''Moskau und der Goldenen Ring'' – Altrussische Städte an Moskva, Oka und Volga. Berlin 2003. ISBN 3-89794-024-8.</ref>

=== Москвагийн гүнт улсын үе ===
1392 онд хот [[Москвагийн Их Гүнт Улс]]ын нэг хэсэг болсон ба Доод Новгородын гүнг ''Шуйский'' хэмээн нэрийдэж, Москва руу хотыг нүүлгэсэн бөгөөд Москвад ордны ноёдын адил эрхтэй байснаас гадна богино хугацаанд [[Василий IV Шуйский|Василий IV]]<ref name="MoskauGoldenerRing" /> хаан ширээнд хүртэл суусан аж. Москвагийнхан Доод Новгородыг [[Казанийн ханлиг|Казанийн]] [[Татарчууд]]ын эсрэг хийсэн [[Москва-Казанийн дайнууд|дайн]] дахь чухал бэхлэлт хэмээн үзэж байлаа. Улаан өнгийн тоосго бүхий эртний, аварга том энэхүү хэрмийг 1508 оноос 1511 оны хооронд босгов. Гэвч 1520 он, 1536 онуудад татарчууд хэрмийг бүслэн довтлох үед энэ хэрэм тийм ч бат бөх биш болох нь нотлогдов. 1552 онд Москвагийн их гүн Казанийг эзэлсний дараа Доод Новгородын эдийн засгийн ач холбогдол улам нэмэгдсний учир нь Москва Ижилийн бүх замыг мэдэлдээ оруулсанд байв.

{{Том зураг|Rozhdestvenskaja st.jpg|1280|Доод Новгородын кремлиэс хотын харагдах байдал}}
{{Том зураг|Spit of Nizhny Novgorod at night 02 (cropped).jpg|1200|[[Доод Новгородын хошуу|Доод Новгородын булан]]}}
== Цаг агаар ==
{{Уур амьсгалын хүснэгт
| TABELLE = aktiviert
| DIAGRAMM TEMPERATUR = rechts
| DIAGRAMM NIEDERSCHLAG = deaktiviert
| DIAGRAMM NIEDERSCHLAG HÖHE = 200
| QUELLE = [http://worldweather.wmo.int/107/c00988.htm Roshydromet]
| Überschrift =
| Ort = Доод Новгород
<!-- durchschnittliche Höchsttemperatur für den jeweiligen Monat in °C -->
| hmjan = −8.3
| hmfeb = −6.1
| hmmär = −0.1
| hmapr = 9.9
| hmmai = 18.1
| hmjun = 21.8
| hmjul = 23.6
| hmaug = 21.6
| hmsep = 15.1
| hmokt = 6.9
| hmnov = −0.5
| hmdez = −5.4
<!-- durchschnittliche Niedrigsttemperatur für den jeweiligen Monat in °C -->
| lmjan = −14.5
| lmfeb = −12.6
| lmmär = −6.8
| lmapr = 1.6
| lmmai = 8.2
| lmjun = 12.0
| lmjul = 14.4
| lmaug = 12.5
| lmsep = 7.4
| lmokt = 1.2
| lmnov = −4.9
| lmdez = −10.8
<!-- durchschnittliche Niederschlagsmenge für den jeweiligen Monat in mm -->
| nbjan = 40
| nbfeb = 33
| nbmär = 28
| nbapr = 36
| nbmai = 52
| nbjun = 64
| nbjul = 76
| nbaug = 67
| nbsep = 57
| nbokt = 59
| nbnov = 56
| nbdez = 50
<!-- durchschnittliche Regentage für den jeweiligen Monat in d -->
| rdjan = 11
| rdfeb = 8
| rdmär = 7
| rdapr = 8
| rdmai = 8
| rdjun = 10
| rdjul = 10
| rdaug = 9
| rdsep = 10
| rdokt = 11
| rdnov = 12
| rddez = 12
}}

== Цахим холбоос ==
{{Commonscat|Nizhny Novgorod|Доод Новгород}}
* [https://admgor.nnov.ru/ Хотын захиргааны албан ёсны цахим хуудас]
* [http://www.gorbibl.nnov.ru/kremlin Кремль]

== Эшлэл ==
<references />


{{ОХУ-ын тавин том хот}}
{{ОХУ-ын тавин том хот}}
Мөр 62: Мөр 123:
[[Ангилал:Ижил мөрний суурин]]
[[Ангилал:Ижил мөрний суурин]]
[[Ангилал:Саятан хот]]
[[Ангилал:Саятан хот]]
[[Ангилал:Оросын хот]]
[[Ангилал:Оросын их сургуулийн хот]]
[[Ангилал:Оросын их сургуулийн хот]]
[[Ангилал:Оросын холбооны мужийн нийслэл]]
[[Ангилал:Оросын холбооны мужийн нийслэл]]

09:50, 20 Тавдугаар сар 2020-ий байдлаарх засвар

Горький холбоосыг дарж адил нэрт зүйлсээс ялган таниарай.
Доод Новгород
Flag of Доод Новгород
Туг
Доод Новгород Сүлд
Сүлд
Байршил: Доод Новгород
Map
Доод Новгород is located in Орос
Доод Новгород
Доод Новгород
Байршил: Доод Новгород
Солбицол: 56°19′37″N 44°0′27″E / 56.32694°N 44.00750°E / 56.32694; 44.00750Солбицол: 56°19′37″N 44°0′27″E / 56.32694°N 44.00750°E / 56.32694; 44.00750
Улс Орос
Холбооны субъектДоод Новгород муж
Байгуулагдсан1221 (Julian)Edit this on Wikidata
Өндөр
200 м (700 фут)
Хүн ам
 • Тооцоо 
(2018)[1]
1,259,013
Цагийн бүсUTC+3 ([2])
Шуудангийн код[3]
603000–603999Edit this on Wikidata
OKTMO ID22701000001

Доод Новгород (оросоор Нижний Новгород, нижний - «доод», 1932-1990 оны хооронд Горький хэмээх нэртэй байсан; англиар Nizhny Novgorod) — ОХУ-ын Доод Новгород муж ба Ижил Мөрний Холбооны тойргийн захиргааны төв, 1.2 сая хүнтэй, улсынхаа тавдугаар их хот. Доод Новгород нь Москвагаас зүүн зүгт 400 километрийн зайд, Ока голын Ижил мөрөнд цутгах хэсэгт оршдог. Оросын түүхэнд чухал үүрэгтэй байсан энэ хот нь 1850 оны үеэс Оросын худалдааны төв хот, ЗХУ-ын үед чухал аж үйлдвэрийн төв болон хөгжив. Доод Новгород нь өнөөдөр ОХУ-ын улс төр, эдийн засаг, шинжлэх ухаан, соёлын төв хот юм. Мөн түүнчлэн Ижил Мөрний Холбооны тойргийн захиргааны төвөөс гадна Оросын хамгийн том зам тээврийн зангилаа цэг, жуулчдын ихээр очдог хотуудын нэг юм.

Түүх

Владимир-Суздалийн Гүнт Улсын их гүн Юрий Всеволодович өөрийн ноёрхлын нутаг дэвсгэрийн чухал голууд болох Ока гол ба Ижил мөрний нийлэх хэсэг дээр 1221 онд энэ хотыг байгуулав. Нижний Новгород гэдэг үгийг үгчлэн орчуулбал „Доод Шинэ Хот“ гэсэн утгатай. Түүнээс өмнө үүссэн Новгород хотоос ялгах үүднээс ингэж нэрлэсэн байж ч болох талтай. Москва, Тверийн нэгэн адил Доод Новгород ч бас Монголчуудын Русь руу хийсэн довтолгооны улмаас ач холбогдлоо хэсэг хугацаанд алдав. Харин Алтан Ордны Улсын ноёрхолд (13-р зуунаас 15-р зууны хооронд) байхдаа чухал улс төрийн төв болон сэргэв. 1341 онд Владимир-Суздалиас салан бие даан гарсан ижил нэртэй гүнт улсын нийслэл болсноос хойш тус хотын ач холбогдол улам бүр нэмэгдэв. Их гүн Дмитрий Константинович (1328-1383 он) өөрийн улсын нийслэлээ түүний өрсөлдөгч Москватай адил болгохын төлөө ихэд зүтгэл гаргажээ. Тэрбээр Монголчуудаас хамгаалах чулуун бэхлэлтийг бариулахаар эхлүүлсэн нь Доод Новгородын кремль юм. Мөн тэрбээр 1377 онд Лаврентий ламд үүрэг өгч хамгийн эртний бүтнээр үлдсэн алдарт гар бичмэл болох Өнгөрсөн жилүүдийн товчооныг бичүүлжээ.

1378 онд Алтан Ордны эмир Мамайн цэрэг тус хотыг сүйтгэсэн ажээ.[5]

Москвагийн гүнт улсын үе

1392 онд хот Москвагийн Их Гүнт Улсын нэг хэсэг болсон ба Доод Новгородын гүнг Шуйский хэмээн нэрийдэж, Москва руу хотыг нүүлгэсэн бөгөөд Москвад ордны ноёдын адил эрхтэй байснаас гадна богино хугацаанд Василий IV[5] хаан ширээнд хүртэл суусан аж. Москвагийнхан Доод Новгородыг Казанийн Татарчуудын эсрэг хийсэн дайн дахь чухал бэхлэлт хэмээн үзэж байлаа. Улаан өнгийн тоосго бүхий эртний, аварга том энэхүү хэрмийг 1508 оноос 1511 оны хооронд босгов. Гэвч 1520 он, 1536 онуудад татарчууд хэрмийг бүслэн довтлох үед энэ хэрэм тийм ч бат бөх биш болох нь нотлогдов. 1552 онд Москвагийн их гүн Казанийг эзэлсний дараа Доод Новгородын эдийн засгийн ач холбогдол улам нэмэгдсний учир нь Москва Ижилийн бүх замыг мэдэлдээ оруулсанд байв.

Томруулах
Доод Новгородын кремлиэс хотын харагдах байдал

Цаг агаар

Доод Новгород
Уур амьсгалын диаграмм
123456789101112
 
 
40
 
-8
-15
 
 
33
 
-6
-13
 
 
28
 
0
-7
 
 
36
 
10
2
 
 
52
 
18
8
 
 
64
 
22
12
 
 
76
 
24
14
 
 
67
 
22
13
 
 
57
 
15
7
 
 
59
 
7
1
 
 
56
 
-1
-5
 
 
50
 
-5
-11
Температур °C,  Тунадас мм
Эх сурвалж: Roshydromet
Сарын дундаж температур болон хур тунадасны хэмжээ: Доод Новгород
1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Маx. Температур (°C) −8.3 −6.1 −0.1 9.9 18.1 21.8 23.6 21.6 15.1 6.9 −0.5 −5.4 Ø 8.1
Мин. Температур (°C) −14.5 −12.6 −6.8 1.6 8.2 12.0 14.4 12.5 7.4 1.2 −4.9 −10.8 Ø 0.7
Тунадас (мм) 40 33 28 36 52 64 76 67 57 59 56 50 Σ 618
Бороотой өдөр (d) 11 8 7 8 8 10 10 9 10 11 12 12 Σ 116
Т
е
м
п
е
р
а
т
у
р
−8.3
−14.5
−6.1
−12.6
−0.1
−6.8
9.9
1.6
18.1
8.2
21.8
12.0
23.6
14.4
21.6
12.5
15.1
7.4
6.9
1.2
−0.5
−4.9
−5.4
−10.8
1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Хур тунадас
Х
у
р

т
у
н
а
д
а
с 		40
33
28
36
52
64
76
67
57
59
56
50
  1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Эх сурвалж: Roshydromet

Цахим холбоос

 Commons: Доод Новгород – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан

Эшлэл

  1. ↑ "26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года". Retrieved 23 Нэгдүгээр сар 2019.
  2. ↑ "Об исчислении времени". Официальный интернет-портал правовой информации (in Russian). 3 June 2011. Retrieved 19 January 2019.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  3. ↑ Почта России. Информационно-вычислительный центр ОАСУ РПО. (Russian Post). Поиск объектов почтовой связи (Postal Objects Search) (Орос хэлээр)
  4. ↑ Мэр Нижнего Новгорода Владимир Панов сложил полномочия. 6. Mai 2020, abgerufen am 6. Mai 2020.
  5. ↑ 5.0 5.1 Evelyn Scheer, Andrea Hapke: Moskau und der Goldenen Ring – Altrussische Städte an Moskva, Oka und Volga. Berlin 2003. ISBN 3-89794-024-8.
"https://mn.wikipedia.org/w/index.php?title=Доод_Новгород&oldid=617466"-с авсан