Дархан (хот): Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
б робот Нэмж байна: cs:Darchan Өөрчилж байна: no:Darkhan
No edit summary
Мөр 3: Мөр 3:
== Түүх ==
== Түүх ==


Дархан хотын анхны суурийн чулууг “Бурхантын хєндий”-д 1961 оны 10-р сарын 17- ны өдөр тавьсан бөгөөд тус хотыг хуучин социалист орнууд болох Зєвлєлт Холбоот улс, Болгар, Польш, Унгар, Чехословак, Герман зэрэг улсуудын техник, эдийн засгийн хамтын ажиллагааны тусламжтайгаар байгуулан хєгжїїлсэн юм.
Дархан хотын анхны суурийн чулууг "Бурхантын хөндий"-д 1961 оны 10-р сарын 17- ны өдөр тавьсан бөгөөд тус хотыг хуучин социалист орнууд болох Зөвлөлт Холбоот улс, Болгар, Польш, Унгар, Чехословак, Герман зэрэг улсуудын техник, эдийн засгийн хамтын ажиллагааны тусламжтайгаар байгуулан хөгжїїлсэн юм.


== Засаг захиргааны хуваарилалт ==
== Засаг захиргааны хуваарилалт ==


Улсын Их Хурлын 1994 оны 32 тоот тогтоолоор Дархан хотыг Дархан-Уул аймаг болгон зохион байгуулсан ба Засаг захиргааны нэгжийн хувьд 4 сумтай, 24 багтай. Дархан-Уул аймаг нь Сэлэнгэ , Тєв аймгийн сумуудтай хил залгаа оршдог.
Улсын Их Хурлын 1994 оны 32 тоот тогтоолоор Дархан хотыг Дархан-Уул аймаг болгон зохион байгуулсан ба Засаг захиргааны нэгжийн хувьд 4 сумтай, 24 багтай. Дархан-Уул аймаг нь Сэлэнгэ , Төв аймгийн сумуудтай хил залгаа оршдог.


== Аймгийн туг далбаа, эмблем, сүлд дуу ==
== Аймгийн туг далбаа, эмблем, сүлд дуу ==
Мөр 13: Мөр 13:
=== Дархан хотын эмблем ===
=== Дархан хотын эмблем ===


Эмблем түүнийг хэрэглэх журмыг анх Хотын АДХ-ын Гүйцэтгэх Захиргааны гишүүдийн 1974 оны 95-р тогтоолоор баталсан бөгөөд “Хаан бугуйвч” бол Дархан хотын эрхэмлэн дээдэлдэг бэлгэ тэмдэг юм. “Хаан бугуйвч” нь найрамдан эвлэлдэхийн утгыг бэлэгдсэн ардын хээний дурсгалт зүйл болно.
Эмблем түүнийг хэрэглэх журмыг анх Хотын АДХ-ын Гүйцэтгэх Захиргааны гишүүдийн 1974 оны 95-р тогтоолоор баталсан бөгөөд "Хаан бугуйвч" бол Дархан хотын эрхэмлэн дээдэлдэг бэлгэ тэмдэг юм. "Хаан бугуйвч" нь найрамдан эвлэлдэхийн утгыг бэлэгдсэн ардын хээний дурсгалт зүйл болно.


=== Аймгийн туг далбаа ===
=== Аймгийн туг далбаа ===
Мөр 21: Мөр 21:
=== Аймгийн сүлд дуу ===
=== Аймгийн сүлд дуу ===


МУ-ын Хөдөлмөрийн баатар, Төрийн соёрхолт, Ардын жүжигчин Д. Лувсаншаравын ая, Ардын уоан зохиолч, Төрийн шагналт Д. Пүрэвдоржийн үг “Хамгийн сайхан хот” дууг аймгийн ИТХТ-ийн 2001 оны 46-р тогтоолоор аймгийн Сүлд дуу хэмээн өргөмжлөн баталсан байна.
МУ-ын Хөдөлмөрийн баатар, Төрийн соёрхолт, Ардын жүжигчин Д. Лувсаншаравын ая, Ардын уоан зохиолч, Төрийн шагналт Д. Пүрэвдоржийн үг "Хамгийн сайхан хот" дууг аймгийн ИТХТ-ийн 2001 оны 46-р тогтоолоор аймгийн Сүлд дуу хэмээн өргөмжлөн баталсан байна.


== Байршил, байгаль, цаг уур ==
== Байршил, байгаль, цаг уур ==


Дархан хот нь Орхон Сэлэнгийн сав газрын бїсэд багтдаг. Хараа голын эрэг Бурхантын хєндийд оршдог бєгєєд далайн тєвшнєєс дээш 700 м-ийн єндєрт байрласан ба 327.5 мянган га газар нутагтай, эрс тэс уур амьсгалтай.
Дархан хот нь Орхон Сэлэнгийн сав газрын бїсэд багтдаг. Хараа голын эрэг Бурхантын хөндийд оршдог бөгөөд далайн төвшнөөс дээш 700 м-ийн өндөрт байрласан ба 327.5 мянган га газар нутагтай, эрс тэс уур амьсгалтай.


== Хүн ам ==
== Хүн ам ==


Дархан-Уул аймаг нь 89.4 мянган хүн амтай, / үүнээс эрэгтэй 42.8 мянга, эмэгтэй 46.5 мянга байна./ Нийт хүн амын 64.5 хувийг 35 хїртэлх насны залуус эзэлдэг ба нийт єрхийн 67.5 хувь нь орон сууцанд амьдардаг.
Дархан-Уул аймаг нь 89.4 мянган хүн амтай, / үүнээс эрэгтэй 42.8 мянга, эмэгтэй 46.5 мянга байна./ Нийт хүн амын 64.5 хувийг 35 хїртэлх насны залуус эзэлдэг ба нийт өрхийн 67.5 хувь нь орон сууцанд амьдардаг.


== Дархан-Уул аймгийн түүх соёлын дурсгалт газрууд ==
== Дархан-Уул аймгийн түүх соёлын дурсгалт газрууд ==
Мөр 53: Мөр 53:
=== Морин хуур цогцолбор ===
=== Морин хуур цогцолбор ===
Их Монгол улс байгуулагдсаны 800 жилийн ойн улсын комиссын Орон нутгийн хамгийн сайн санаачлага”-аар өргөмжлөгдсөн Морин хуур” цогцолбор
Их Монгол улс байгуулагдсаны 800 жилийн ойн улсын комиссын " Орон нутгийн хамгийн сайн санаачлага"-аар өргөмжлөгдсөн " Морин хуур" цогцолбор


== Аймгийн Төр захиргааны болон Нутгийн өөрөө удирдах ёсны байгууллага ==
== Аймгийн Төр захиргааны болон Нутгийн өөрөө удирдах ёсны байгууллага ==
Мөр 63: Мөр 63:
*Төмөр замчдын хөшөө
*Төмөр замчдын хөшөө
*Аавын гутал
*Аавын гутал
Аавын гутал” хэмээх 5 настай хүүгийн энэхүү хөшөө нь Дарханчуудын үр удмаас улсдаа төдийгүй дэлхийн тавцанд эх орныхоо нэрийг мандуулсан суут эрдэмтэн мэргэд, спорт урлагийн алдартнууд олон арваараа төрөн гарахыг бэлэгддэг бөгөөд хөшөөг 2006 онд хот байгуулагдсан өдөр буюу 10 сарын 17-ны өдөр хүлээн авсан байна.
Аавын гутал" хэмээх 5 настай хүүгийн энэхүү хөшөө нь Дарханчуудын үр удмаас улсдаа төдийгүй дэлхийн тавцанд эх орныхоо нэрийг мандуулсан суут эрдэмтэн мэргэд, спорт урлагийн алдартнууд олон арваараа төрөн гарахыг бэлэгддэг бөгөөд хөшөөг 2006 онд хот байгуулагдсан өдөр буюу 10 сарын 17-ны өдөр хүлээн авсан байна.
*Монгол гутал хөшөө
*Монгол гутал хөшөө
*Миний Монгол цэцэрлэгт хүрээлэн
*Миний Монгол цэцэрлэгт хүрээлэн

07:38, 6 Дөрөвдүгээр сар 2009-ий байдлаарх засвар

Дархан нь Дархан-Уул аймгийн төв юм. Энэ хот нь Монголын хотуудаас хүн амаар 2-т орох ба 2006 оны байдлаар 74,000 гаруй байна. Дархан хот нь их сайхан хот бөгөөд агаар сайн хүн амын хоорондын харилцаа нөхөрсөг, мөн дархан хотын сургуулиудын сургалтын систем бусад сум аймгуудаас бодвол илүү. Дархан хотод ойрын үед олон сайхан барилга байгууламж баригдсан. Эдгээр нь Морин хуур цогцолбор, Бурхантай уул, мөн сая өнгөрсөн онд хүүхэд залуучуудын чөлөөт цагаа өнгөрүүлэх паркыг шинэчилж сайжруулсан.Дархан хот нь гэрэлтүүлэг их сайтай. олон газар гэрэл зоож хотоо өнгө үзэмжжр нэмсэн. Дархан хотод олон сургууль байдгын хамгийн олны танил шилдэг сургууль болох 19 буюу Математик компьютер англи хэлны гүнзгийрүүлсэн сургалттай сургууль юм. Мөн монгол туркын хамтарсан Турк сургууль Дархандаа төдийгүй нийслэл хот эрдэнэтэд алдартай сургууль юм.

Түүх

Дархан хотын анхны суурийн чулууг "Бурхантын хөндий"-д 1961 оны 10-р сарын 17- ны өдөр тавьсан бөгөөд тус хотыг хуучин социалист орнууд болох Зөвлөлт Холбоот улс, Болгар, Польш, Унгар, Чехословак, Герман зэрэг улсуудын техник, эдийн засгийн хамтын ажиллагааны тусламжтайгаар байгуулан хөгжїїлсэн юм.

Засаг захиргааны хуваарилалт

Улсын Их Хурлын 1994 оны 32 тоот тогтоолоор Дархан хотыг Дархан-Уул аймаг болгон зохион байгуулсан ба Засаг захиргааны нэгжийн хувьд 4 сумтай, 24 багтай. Дархан-Уул аймаг нь Сэлэнгэ , Төв аймгийн сумуудтай хил залгаа оршдог.

Аймгийн туг далбаа, эмблем, сүлд дуу

Дархан хотын эмблем

Эмблем түүнийг хэрэглэх журмыг анх Хотын АДХ-ын Гүйцэтгэх Захиргааны гишүүдийн 1974 оны 95-р тогтоолоор баталсан бөгөөд "Хаан бугуйвч" бол Дархан хотын эрхэмлэн дээдэлдэг бэлгэ тэмдэг юм. "Хаан бугуйвч" нь найрамдан эвлэлдэхийн утгыг бэлэгдсэн ардын хээний дурсгалт зүйл болно.

Аймгийн туг далбаа

Аймгийн туг далбааны загварыг АИТХТ-ийн 2006 оны 50-р тогтоолоор баталсан бөгөөд тус аймгийн далбаа нь ишин талдаа орон нутгийн хөгжлийн зам шулуун дардан байхын бэлгэдэл шар өнгийн тууз бүхий энх тайван, эрх чөлөөг бэлгэдсэн тод цэнхэр өнгөтэй байх бөгөөд төв хэсэгтээ Дархан хотыг байгуулалцсан орнуудын найрамдлын бэлгэдэл бүхий хаан бугуйвч, дээд талд нь мандан бадрах галын дөл байрлуулсан байна. Далбааны өргөн урт нь 1 : 2 харьцаатай байна.

Аймгийн сүлд дуу

МУ-ын Хөдөлмөрийн баатар, Төрийн соёрхолт, Ардын жүжигчин Д. Лувсаншаравын ая, Ардын уоан зохиолч, Төрийн шагналт Д. Пүрэвдоржийн үг "Хамгийн сайхан хот" дууг аймгийн ИТХТ-ийн 2001 оны 46-р тогтоолоор аймгийн Сүлд дуу хэмээн өргөмжлөн баталсан байна.

Байршил, байгаль, цаг уур

Дархан хот нь Орхон Сэлэнгийн сав газрын бїсэд багтдаг. Хараа голын эрэг Бурхантын хөндийд оршдог бөгөөд далайн төвшнөөс дээш 700 м-ийн өндөрт байрласан ба 327.5 мянган га газар нутагтай, эрс тэс уур амьсгалтай.

Хүн ам

Дархан-Уул аймаг нь 89.4 мянган хүн амтай, / үүнээс эрэгтэй 42.8 мянга, эмэгтэй 46.5 мянга байна./ Нийт хүн амын 64.5 хувийг 35 хїртэлх насны залуус эзэлдэг ба нийт өрхийн 67.5 хувь нь орон сууцанд амьдардаг.

Дархан-Уул аймгийн түүх соёлын дурсгалт газрууд

Төмөртэй хүннү булш

Дархан хотын Төмөртэй уулын шувтрах үзүүрт Хүннү нарын булш байсныг 1946 онд эрдэмтэн судлаач А.П.Окладников анх илрүүлсэн. Дараа нь 1969 онд Х.Пэрлээ, Ю.С.Гришин нар судалж 6-н булшийг малтан шинжилж, үр дүнг нь нийтэлсэн. Булшнаас гарсан эд зүйлс хүний яс, үйсэн савны үлдэгдэл, төмөр эдлэлийн хэлтэрхий, малын яс, цүлхэм бөөртэй ваар савнууд, даавуу болон эсгийний өөдөс, сурны тасархай. Судлаачид эдгээр булшийг НТӨ 2-1-р зууны үед хамааруулж үзсэн

Шарын голын зосон зураг

Дархан хотоос хойш 25км-т орших Цагаан нуураас зүүн тийш хясаалан тогтсон толигор хаданд 3 хэсэг газар улаан зосоор зураг зурсныг 1980 онд эрдэмтэн судлаач А.П.Окладников Д.Дорж нарын удирдсан Монгол-Зөвлөлтийн хамтарсан экспедици анх олж илрүүлсэн. [1]

Бичигт хошууны Хүйтэний голын бичээс

Энэ нь Монгол, дөрвөлжин 2 бичгийн дурсгал бөгөөд Дархан хотоос зүүн хойт зүгт 70км-д Хүйтэний голын бичигт хошуу хэмээх газар байдаг. Бичээсүүдийг анх 1981 онд Н.Сэр-Оджав, Д.Цэвээндорж, А.Очир нар илрүүлсэн. Монгол бичээс нь нэлээд баларсан боловч ерөнхий тоймыг нь гаргаж тайлсан, бичгийн хэлбэр нь 12-14-р зуунд холбогдоно гэж үзсэн. Дөрвөлжин бичиг нь бүрэн тайлагдаагүй боловч 17-р зуунаас хойших үеийн шашин мөргөлийн утгатай хэмээн үзсэн бөгөөд Монгол нутгийн хаднаас анх удаа илэрсэн ховор дурсгалд тооцжээ.

Цантын эртний хотын туурь

Дархан Уул аймгийн Орхон сумын төвөөс 2-3км зайд эртний нэгэн хотын туйр байх бөгөөд газрын нэрээр Цантын туйр гэдэг. Туйраас үзэхэд хот нь гадуураа дөрвөлжин шороон хэрэмтэй түүнийг тойруулан усан шуудуутай байсан мэт.

Хэрмийн дотор өмнөд хэсэгт нь засмал чулуу шигтгэн хийсэн 2 дүгрэг чулуун хүрээ байгаа нь нэн сонирхолтой. Үүнийг нэрт археологич Х.Пэрлээ <Гуулин улсын хүн мод индэж, цаас хийж байсан> баримтаас үзэхэд цаасны түүхий эдийг боловсруулах төхөөрөмж байсан хэмээн үзэх бүрэн үндэстэй гэж тэмдэглэжээ. [2]

Морин хуур цогцолбор

Их Монгол улс байгуулагдсаны 800 жилийн ойн улсын комиссын " Орон нутгийн хамгийн сайн санаачлага"-аар өргөмжлөгдсөн " Морин хуур" цогцолбор

Аймгийн Төр захиргааны болон Нутгийн өөрөө удирдах ёсны байгууллага

Аймгийн ИТХ нь 40 төлөөлөгчтэй бөгөөд ИТХ-ын ажлын алба 3 хүний бүрэлдхүүнтэй үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Дархан-Уул аймгийн ЗДТГ нь 5 үндсэн хэлтэстэй бөгөөд аймгийн Засаг даргын эрхлэх асуудлын хүрээн дэх 25 хэлтэс агентлаг үйл ажиллагаагаа явуулж байна

  • Бурхантай уул
  • Төмөр замчдын хөшөө
  • Аавын гутал

Аавын гутал" хэмээх 5 настай хүүгийн энэхүү хөшөө нь Дарханчуудын үр удмаас улсдаа төдийгүй дэлхийн тавцанд эх орныхоо нэрийг мандуулсан суут эрдэмтэн мэргэд, спорт урлагийн алдартнууд олон арваараа төрөн гарахыг бэлэгддэг бөгөөд хөшөөг 2006 онд хот байгуулагдсан өдөр буюу 10 сарын 17-ны өдөр хүлээн авсан байна.

  • Монгол гутал хөшөө
  • Миний Монгол цэцэрлэгт хүрээлэн
  • Найрамдлын Дархан тэмдэг хөшөө
  • Дүүжингүүр

Одоогоор дарханд бараг 100000 орчим хүмүүс амьдарч байна.Дархан нь Улаанбаатар нийслэлийн дараа ордог томоохон хот. Энд агаар нь маш цэвэр.Маш олон барилга байгууламжтай. Сая сүүлд Дүүжин гүүр баригдсан гэх мэтээр дархан бол залуу үеийнхний хот юм.

  • Дархан хаалт
  • Дархан Улаанбаатарын чиглэлийг засмал зам дагуу Дарханаас 20 км
  • Дархан хаалт
  • Дархан Сэлэнгийн засмал зам дагуу Дарханаас 10 км

Ашигласан материал

  1. Д.Цэвээндорж, Ю.С.Худяков (Шарын голын хадны зураг ШУА. 1984. ¹4 76-78-р тал
  2. Х.Пэрлээ Монгол ард улсын эрт, дундад үеийн хот суурины товчоон УБ 1961 он

Загвар:Дархан-Уул

Stub icon

Энэ өгүүлэл дутуу дулимаг бичигджээ. Нэмж гүйцээж өгөхийг хүсье.