Цаа буга: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
б робот Нэмж байна: sk:Sob |
б робот Нэмж байна: ug:شىمال بۇغىسى; cosmetic changes |
||
| Мөр 22: | Мөр 22: | ||
'''Цаа буга''' (''Rangifer tarandus'') ([[Хойд Америк]]ийн зэрлэг цаа бугыг ''карибу'' гэдэг) нь Арктик, Субарктикт тархсан бугын зүйл. |
'''Цаа буга''' (''Rangifer tarandus'') ([[Хойд Америк]]ийн зэрлэг цаа бугыг ''карибу'' гэдэг) нь Арктик, Субарктикт тархсан бугын зүйл. |
||
==Тархац== |
== Тархац == |
||
[[ |
[[Зураг:Rentier fws 1.jpg|thumb|upright|Цаа буга]] |
||
Цаа буга 50-р өргөргөөс хойш [[Скандинавын хойг]], Зүүн Европ, [[Орос]], [[Монгол]], [[Хятад]]ын нутагт анх тархжээ. Хойд Америкт [[Аляска]], [[Канад]], [[Вашингтон]]оос [[Мэн]] хүртэл АНУ-ын хойд нутгаар тархсан. Түүнчлэн [[Сахалин]], [[Гренланд]]ад байсан бөгөөд дээр үед [[Шотланд]], [[Ирланд]]ад ч тархаж байжээ. Хожуу [[Плейстоцен]]ий үед цаа буга өмнө зүгт Хойд Америкт [[Невада]], [[Теннесси]], Европт [[Испани]] хүртэл тархаж байсан.<ref>Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World''. Johns Hopkins University Press, 1999 ISBN 0-8018-5789-9</ref><ref>Sommer R. S. and Nadachowski A.: ''Glacial refugia of mammals in Europe: evidence from fossil records.'' Mammal Rev. 2006, Volume 36, No. 4, 251-265.</ref> |
Цаа буга 50-р өргөргөөс хойш [[Скандинавын хойг]], Зүүн Европ, [[Орос]], [[Монгол]], [[Хятад]]ын нутагт анх тархжээ. Хойд Америкт [[Аляска]], [[Канад]], [[Вашингтон]]оос [[Мэн]] хүртэл АНУ-ын хойд нутгаар тархсан. Түүнчлэн [[Сахалин]], [[Гренланд]]ад байсан бөгөөд дээр үед [[Шотланд]], [[Ирланд]]ад ч тархаж байжээ. Хожуу [[Плейстоцен]]ий үед цаа буга өмнө зүгт Хойд Америкт [[Невада]], [[Теннесси]], Европт [[Испани]] хүртэл тархаж байсан.<ref>Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World''. Johns Hopkins University Press, 1999 ISBN 0-8018-5789-9</ref><ref>Sommer R. S. and Nadachowski A.: ''Glacial refugia of mammals in Europe: evidence from fossil records.'' Mammal Rev. 2006, Volume 36, No. 4, 251-265.</ref> |
||
| Мөр 30: | Мөр 30: | ||
XX зууны эхээр Норвегоос цөөн тооны цаа буга Өмнөд Атлантын Өмнөд Жоржиа аралд нутагшуулсан. Өнөөдөр тэнд мөсөн голоор тусгаарлагдсан хоёр тусдаа сүрэг үржин олширч байна. Нийтдээ хэдэн мянгаас илүү гарахгүй. Тус нутаг дэвсгэрийн далбаа, сүлдэнд цаа буга дүрслэгдсэн. 4000 орчим цаа буга Францын Антарктид хавийн ольтриг Кэргэлэн арлуудад нутагшуулсан. |
XX зууны эхээр Норвегоос цөөн тооны цаа буга Өмнөд Атлантын Өмнөд Жоржиа аралд нутагшуулсан. Өнөөдөр тэнд мөсөн голоор тусгаарлагдсан хоёр тусдаа сүрэг үржин олширч байна. Нийтдээ хэдэн мянгаас илүү гарахгүй. Тус нутаг дэвсгэрийн далбаа, сүлдэнд цаа буга дүрслэгдсэн. 4000 орчим цаа буга Францын Антарктид хавийн ольтриг Кэргэлэн арлуудад нутагшуулсан. |
||
==Эшлэл== |
== Эшлэл == |
||
{{reflist|2}} |
{{reflist|2}} |
||
==Гадаад холбоос== |
== Гадаад холбоос == |
||
{{Commons|Rangifer tarandus}} |
{{Commons|Rangifer tarandus}} |
||
{{wikispecies|Rangifer tarandus}} |
{{wikispecies|Rangifer tarandus}} |
||
| Мөр 55: | Мөр 55: | ||
* [http://www.releases.gov.nl.ca/releases/2008/env/0207n06.htm Newfoundland Five-Year Caribou Strategy Seeks to Address Declining Populations] |
* [http://www.releases.gov.nl.ca/releases/2008/env/0207n06.htm Newfoundland Five-Year Caribou Strategy Seeks to Address Declining Populations] |
||
[[ |
[[Ангилал:Бугынхан]] |
||
[[ |
[[Ангилал:Монгол орны хөхтөн амьтад]] |
||
[[ang:Hrān]] |
[[ang:Hrān]] |
||
| Мөр 104: | Мөр 104: | ||
[[th:กวางเรนเดียร์]] |
[[th:กวางเรนเดียร์]] |
||
[[tr:Ren geyiği]] |
[[tr:Ren geyiği]] |
||
[[ug:شىمال بۇغىسى]] |
|||
[[uk:Північний олень]] |
[[uk:Північний олень]] |
||
[[ur:رینڈیر]] |
[[ur:رینڈیر]] |
||
09:45, 29 Зургаадугаар сар 2009-ий байдлаарх засвар
| Цаа буга | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Rangifer tarandus
| ||||||||||||||||
| Биологийн ангилал | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Латин нэр | ||||||||||||||||
| Rangifer tarandus Карл Линней, 1758 | ||||||||||||||||
 Цаа бугын тархалтын зураг
|
Цаа буга (Rangifer tarandus) (Хойд Америкийн зэрлэг цаа бугыг карибу гэдэг) нь Арктик, Субарктикт тархсан бугын зүйл.
Тархац
Цаа буга 50-р өргөргөөс хойш Скандинавын хойг, Зүүн Европ, Орос, Монгол, Хятадын нутагт анх тархжээ. Хойд Америкт Аляска, Канад, Вашингтоноос Мэн хүртэл АНУ-ын хойд нутгаар тархсан. Түүнчлэн Сахалин, Гренландад байсан бөгөөд дээр үед Шотланд, Ирландад ч тархаж байжээ. Хожуу Плейстоцений үед цаа буга өмнө зүгт Хойд Америкт Невада, Теннесси, Европт Испани хүртэл тархаж байсан.[1][2]
Гэршүүлсэн цаа буга Скандинавын хойг, Орос, Исланд (XVIII зуунд хүмүүс нутагшуулсан), Монголд бий. Европт зэрлэгээрээ үлдсэн цаа буга зөвхөн Норвегийн өмнөд хэсэгт л бий.[3]
XX зууны эхээр Норвегоос цөөн тооны цаа буга Өмнөд Атлантын Өмнөд Жоржиа аралд нутагшуулсан. Өнөөдөр тэнд мөсөн голоор тусгаарлагдсан хоёр тусдаа сүрэг үржин олширч байна. Нийтдээ хэдэн мянгаас илүү гарахгүй. Тус нутаг дэвсгэрийн далбаа, сүлдэнд цаа буга дүрслэгдсэн. 4000 орчим цаа буга Францын Антарктид хавийн ольтриг Кэргэлэн арлуудад нутагшуулсан.
Эшлэл
- ↑ Ronald M. Nowak: Walker's Mammals of the World. Johns Hopkins University Press, 1999 ISBN 0-8018-5789-9
- ↑ Sommer R. S. and Nadachowski A.: Glacial refugia of mammals in Europe: evidence from fossil records. Mammal Rev. 2006, Volume 36, No. 4, 251-265.
- ↑ Europe's last wild reindeer herds in peril
Гадаад холбоос
Commons: Rangifer tarandus – Викимедиа дуу дүрсний сан |
Викизүйлд Rangifer tarandus-тай холбоотой мэдээлэл байна. |
- Rangifer.net has a map of subspecies ranges.
- 1935 Reindeer Herding in the Northwest Territories
- Reindeers.info - Articles and information about Reindeer
- General information on Caribou and Reindeer
- Human Role in Reindeer/Caribou Systems
- Wild reindeer areas in Norway
- Reindeer Studies in South Georgia and Norway
- Reindeer hunting as World Heritage - a ten thousand year-long tradition
- The Scandinavian reindeer (Rangifer tarandus L.) after the last glacial maximum: time, seasonality and human exploitation
- Adaptations To Life In The Arctic - Instructional slide-show, University of Alaska
- Villreinen magazine (Norwegian for Wild Reindeer)
- Rangifer - world’s only scientific journal dealing exclusively with husbandry, management and biology of arctic and northern ungulates
Карибугийн тухай гогцоонууд (Хойд Америк)
- Mammal Fact Sheets: Caribou
- Frequently Asked Questions about Caribou from the Arctic National Wildlife Refuge
- Caribou and You - Campaign by CPAWS to protect the Woodland caribou, a species at risk in Canada.
- Newfoundland Five-Year Caribou Strategy Seeks to Address Declining Populations