Месопотами

2-р мөрний улс буюу мессопотам 

эртний хоёр мөрний газар нутагт мэө 3-р зуунд соёл иргэншил үүсэн бий болсон ба анхны хүчирхэн түүхэнд тэмдэглэсэн эзэнт улс нь акад байсан түүний дараа ассир, вавилоны, эзэнт гүрнүүд ноёлож байсан одоогийн ирак улс юм. ассир вавилон нь зэрэгцэн оршиж түүхэн цаг хугцааны үед аль нэг улс нь хүчирхэг болох үедээ нөгөө улсаа ирхэндээ оруулдаг байсан. 2-р мөрний анхны бичиг үсэг нь шавар самбар дээр бичээд хатаадаг байсан юм. тухай үеийн түүхэн бичвэрүүд маш хүнд мөн хагарах гэмтэх он цагын элэгдэл даах, зөөвөрлөхөд хэцүү. 2004 онд иракруу америкчууд тайрах үед /газарын тосны төлөөхи дайнд/ иракын нийлэл багдад хотын музейгээс эртний ассир вавилоны үеийн түүхэн дурсгалт үнэт бүтээлүүд олноор алга болж хар захын наймачидаар дамлан худалдагсан нь харамсалтай зүйл болсон.эртний 2-р мөрний улсад одон орон зухай,судлал хөгжисөн ба эртний егивтийн зурхай судлалаас ялгаатай нь вавилончууд бүх гараг ертөнцийн шүтэж гараг бүрт тодорхой нэгэн бурханд харьялагдаж түүний нэрээр нэрлэгдэж байгаа гэдэгт итгэдэг байжээ. эртний ассир вавилонд "септенер" гэдэг сонгодог систем бий. энэ системд 2-р од харагдаж буй 5 гараг эрхэс ордог ба эдгээр нь өнөөг хүртэл зурхай судлалд ашилдаг. хэрвээ эртний егивт хөдөлгөөнгүй ододыг судалдаг байсан бол харин ассир вавилонд хөдөлгөөнтөй од эрхэс тэдний шинжилж утга учирыг судалдаг байсан. тэдгээрийн хоорондын хөдөлгөөнийг харицуулах ба гараг эрхэсийн байрлал нь 12 ордыг маш нарийн систем солбилцлыг тодорхойлох шаардлага гарсан юм. ихийнхүү гараг эрхэсийн зурхай судлал үүссэн ба гараг гэдэг нь грекээр хэлмэрч гэсэн утгатай ба гараг эрхэсийн өөрсдийн жинхэн байрлал нөлөө хүмүүст хэлмэрчилж хувь тавьл хүний ирээдүйг хархад тусалдаг гэж үздэг байжээ. зөвхөн одон орон төдийгүй газар зүй. физик. газар тарийлан систем. шуваг шуудуй. уран барилага ихээхэн хөгжсөн байжээ. мөн эртний ассир вавилончууд нь маш тулаач улс үндэстэн байсан юм.