Чикаго

Википедиа — Чөлөөт нэвтэрхий толь
Чикаго
Chicago
Чикаго албан ёсны тамга
Official logo of Чикаго
Этимологи: Майами-Иллиной: shikaakwa ('зэрлэг сонгино' эсвэл 'зэрлэг саримс')
Хоч: 
Уриа: 
Латин: Urbs in Horto (Цэцэрлэгт хот); Би тэгнэ
Map
Чикагогийн интерактив газрын зураг
Чикаго is located in Иллиной
Чикаго
Чикаго
Чикаго is located in Америкийн Нэгдсэн Улс
Чикаго
Чикаго
Солбицол: 41°52′55″N 87°37′40″W / 41.88194°N 87.62778°W / 41.88194; -87.62778Солбицол: 41°52′55″N 87°37′40″W / 41.88194°N 87.62778°W / 41.88194; -87.62778[1]
Улс АНУ
Муж Иллиной
ТойрогКүүк болон ДүПэйж
Суурьшсан1780; 244 жилийн өмнө (1780)
Нэгтгэсэн (суурин)8 сарын 12, 1833; 190 жилийн өмнө (1833-08-12)
Нэгтгэсэн (хот)3 сарын 4, 1837; 187 жилийн өмнө (1837-03-04)
Үүсгэн байгуулагчЖан Батист Пуэн дю Сабль
Засаг захиргаа
  ТөрөлХотын дарга-зөвлөл
  БиетЧикаго хотын зөвлөл
  Хотын даргаБрэндон Жонсон (АН)
  Хотын няравМелисса Коньярс-Эрвин (АН)
Газар нутаг
  Хот607.44 км2 (234.53 бээр2)
  Газар589.82 км2 (227.73 бээр2)
  Ус17.62 км2 (6.80 бээр2)
Өндөр
[1] (дундаж)
182.02 м (597.18 фут)
Хамгийн өндөр цэг

– Цэнхэр арлын ойролцоо
205 м (672 фут)
Хамгийн нам цэг

– Мичиган нуур дээр
176 м
Хүн ам
  Хот2,746,388
  Тооцоо 
(2022)[3]
2,665,039
  Байр
  • Хойд Америкад 5-т
  • АНУ-д 3-т
  • Иллинойд 1-т
  Нягтрал4,656.33/км2 (12,059.8/бээр2)
  Хотын нутаг8,671,746 (АНУ: 3-т)
  Нягтрал1,432.1/км2 (3,709.2/бээр2)
  Бөөгнөрөл9,618,502 (АНУ: 3-т)
Иргэдийн нэршилЧигагочууд
ДНБ
  Чикаго (ХБСБ)$832.9 тэрбум (2022)
Цагийн бүсUTC−06:00 (ТЦБ)
  Зун (ЗЦ)UTC−05:00 (ТЗЦ)
ЗИП кодууд
606xx, 607xx, 608xx
Бүс нутгийн кодууд312, 773, 872
МБХС код17-14000
ГНМС онцлог ID0428803
Вэб сайтchicago.gov

Чикаго (Англи: Chicago, дуудлага: [ʃɪˈkɑːgoʊ]; Дуудлага сонсох) хот нь АНУ-ын Иллиной муж улсын хамгийн олон хүн амтай хот бөгөөд АНУ-даа 2019 оны байдлаар 2,716,450 (дагуул хотуудтайгаа нийлээд 10 сая орчим) байнгын оршин суугч иргэдийн тоогоороо 3 дахь том хот юм. Даяарчлал ба Дэлхийн хотууд судалгааны төвөөс гаргасан үзүүлэлтээр дэлхийн 7 дахь том хотоор 2012 онд шалгарсан. Дэлхийн хоёрдогч хүчин чадал бүхий О'Хэйр олон улсын нисэх буудал Чикаго хотод харьяалагдах ба 2008 онд уг хот 45.6 сая гадаадын болон дотоодын зочид жуулчдыг хүлээн авсан байдаг. Хотыг "Chi-city" (Чи-хот), "Windy city" (Салхит хот), "Second city" (Хоёрдогч хот) гэх мэтээр нэрлэх нь түгээмэл байдаг. (Чикаго хотыг англиар Шикаго гэж дууддаг).

Мичиган нуурын баруун эрэг дээрх уг суурин 1833 онд газрын зураг дээр 350 хүн амтай тосгон байсан бөгөөд 1837 онд хотын статустай болжээ. 1871 оны 10 дугаар сарын 8-10-ны хооронд "Их гал түймэр" (The Great Fire) болж хот их сүудэж олон зуун хүн нас барсан боловч "Их гал түймэр"-ийн дараа хот эрчимтэй хөгжиж өргөжсөн байна. 1890 онд Чикаго хот Нью-Йоркийн дараа 1,1 сая хүн амтай АНУ-ын хоёр дахь том хот болж байжээ.

Чикаго бол олон улсын санхүү, соёл урлаг, худалдааны бөгөөд аж үйлдвэр, боловсрол, технологи, тээврийн төв юм. Энд Boeing, Kraft Heinz, McDonald’s, Sears и Walgreens компаниудын төв байр байралдаг байна.

Нэрийн гарал үүсэл[засварлах | кодоор засварлах]

Нэр нь «Чекагоу» (Checagou) гэх үгнээс гаралтай бөгөөд Потаватоми-Индианчууд уг нутгийг ийнхүү нэрийддэг байгаад сүүлд нь энэ газарт нь хот байгуулагджээ. Үүнээс гадна «зэрлэг сонгино» эсвэл «өмхий хүрэн»[7] гэх индиан гаралтай үгнүүдийн орчуулгууд байдаг ч эдгээр нь ихээхэн маргаантай.

Чикагог аман ярианд the Windy City хэмээн нэрлэдэг. Энэхүү хоч нэрийг хамгийн анх 1858 онд хэвлэгдсэн «Чикаго Трибуне» сонингийн нэг өгүүлэлд дурдсан байдаг. Дараа нь ахиад 1876 онд өрсөлдөгч хот Цинциннатитай холбоотойгоор хэрэглэгджээ.

Хүн ам[засварлах | кодоор засварлах]

Огноо Хүн амын тоо
1830 100
1840 4.470
1850 29.963
1860 112.172
1870 298.977
1880 503.185
1890 1.099.850
1900 1.698.575
1910 2.185.283
1920 2.701.705
1930 3.376.438
Огноо Хүн амын тоо
1940 3.396.808
1950 3.620.962
1960 3.550.404
11970 3.366.957
1980 3.005.072
1990 2.783.726
2000 2.896.016
2005 2.842.518
2008 2.853.114
2010 2.695.598
2011 2.714.856
Чикаго хотын шөнийн төрх, Жон Ханкүк Төвөөс

Газар зүй[засварлах | кодоор засварлах]

Газар зүйн байшил[засварлах | кодоор засварлах]

Иллиной Муж Улсын зүүн хойд хэсэгт оршдог. АНУ-ын хүн амын тооллогын товчооны мэдээгээр 606, 1 км² нутаг дэвсгэртэй. Үүний 2,94 %-ийг (17,8 километр квадрат) ус бүрхэнэ. Хойд Америкийн таван том нуурын нэг болох Мичиган нуурт урьд нь Чикаго гол цутгадаг байв. Гэвч 1900 онд түүний урсгалыг өөрчилснөөр ундны усанд ашигладаг Мичиган нуурт биш харин Иллинойн усны сувгаар дамжин Иллиной голд, цааш Миссисипи мөрөнд цутгадаг болжээ.

Уур амьсгал[засварлах | кодоор засварлах]

Чикаго
Уур амьсгалын диаграмм
123456789101112
 
 
39
 
-2
-11
 
 
35
 
1
-8
 
 
68
 
8
-2
 
 
93
 
15
4
 
 
84
 
21
9
 
 
96
 
26
14
 
 
93
 
29
17
 
 
107
 
28
16
 
 
97
 
24
12
 
 
61
 
17
6
 
 
74
 
9
0
 
 
63
 
1
-7
Температур °CТунадас мм
Эх сурвалж: WMO: World Weather Information Service
Сарын дундаж температур болон хур тунадасны хэмжээ: Чикаго
1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Маx. Температур (°C) −1.7 0.8 7.7 14.8 21.2 26.4 28.7 27.7 23.8 17.4 9.1 1.1 Ø 14.8
Мин. Температур (°C) −10.6 −8.2 −1.9 3.7 8.7 14.2 17.0 16.4 12.2 5.7 −0.2 −7.2 Ø 4.2
Тунадас (мм) 38.9 34.5 68.3 92.5 84.3 96.0 93.0 107.2 97.0 61.2 74.2 62.7 Σ 909.8
Бороотой өдөр (d) 7.3 6.2 9.0 9.5 8.9 8.0 8.0 7.5 7.7 6.6 7.9 7.8 Σ 94.4
Т
е
м
п
е
р
а
т
у
р
−1.7
−10.6
0.8
−8.2
7.7
−1.9
14.8
3.7
21.2
8.7
26.4
14.2
28.7
17.0
27.7
16.4
23.8
12.2
17.4
5.7
9.1
−0.2
1.1
−7.2
1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Хур тунадас
Х
у
р

т
у
н
а
д
а
с
38.9
34.5
68.3
92.5
84.3
96.0
93.0
107.2
97.0
61.2
74.2
62.7
  1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Эх сурвалж: WMO: World Weather Information Service

Цахим холбоос[засварлах | кодоор засварлах]

 Commons: Chicago – Викимедиа дуу дүрсний сан

Эшлэл[засварлах | кодоор засварлах]

  1. 1.0 1.1 Загвар:Cite GNIS
  2. "2020 U.S. Gazetteer Files". United States Census Bureau. Archived from the original on March 15, 2022. Retrieved March 15, 2022.
  3. 3.0 3.1 "QuickFacts: Chicago city, Illinois". census.gov. АНУ-ын хүн амын тооллогын товчоо. Archived from the original on December 18, 2023. Retrieved February 29, 2024.
  4. "List of 2020 Census Urban Areas". census.gov. АНУ-ын хүн амын тооллогын товчоо. Archived from the original on January 14, 2023. Retrieved January 8, 2023.
  5. "2020 Population and Housing State Data". АНУ-ын хүн амын тооллогын товчоо. Archived from the original on August 24, 2021. Retrieved August 22, 2021.
  6. "Total Gross Domestic Product for Chicago-Naperville-Elgin, IL-IN-WI (MSA)". fred.stlouisfed.org.
  7. Michael McCafferty: Disc: „Chicago“ Etymology. In: LINGUIST List, 21. Dezember 2001.