Бөөрний сүрьеэ

Бөөрний сүрьеэ

• Бөөрний эд хоёрдогчоор гэмтэж өвөрмөц халдвараар үүсгэгдэнэ.
• 30-50 насны хүмүүсийг хамардаг. (эм:эр=2:1)
• Уушигны бус дотор эрхтний сүрьеэ өвчний дотор 1-р байрыг эзэлдэг.

бөөрний сүрьеэгийн эзлэх хувь

• Бөөрний сүрьеэ хожуу оношлогддог

• ЭЗ-н практикт ховор тохиолдоно ЭЗ-д илрэх шинж тэмдэг багатай, нарийн шинжилгээгээр оношлох боломжтой

• Бөөрний сүрьеэгийн 50%-д шээсний шинжилгээ өөрчлөлтгүй байдаг

• Өвөрмөц ба өвөрмөц бус үрэвслийн процесст хавсарч байдаг
• Халдвар авснаас 5-15 жилийн дараа шинж тэмдэг илэрдэг
• Далд хэлбэр нь 3-20 жил хүртэл үргэлжилнэ  Далд явцтай хэлбэрийг уг өвчний эхний үед нь рентген болон бактериологи шинжилгээгээр 20- 65% оношлодог. Үүнд 3 сар шаардлагатай

Шалтгаан

• 4 замаар халдварлана
• 1. Цусаар
• 2. Тунгалгын урсгалаар
• 3. Шээс дамжуулах замаар
• 4. Хавьтлын замаар

Нөлөөлөх хүчин зүйл

• Микобактерийн хоруу чанар

• Хэсэг газрын цусны эргэлтийн хямрал
• Орчны тааламжтай бус байдал
• Шээсний урсгалын алдагдах
• Өвөрмөц бус халдвараар өвдөх
• Бие махбодийн урвалж чанар буурах
• Дархлаажуулалт

Ангилал

• Бөөрний эдийг гэмтээх байдлаар нь

1. Паренхимын сүрьеэ 2. Өвөрмөц папиллит

3. Каверноз туберкулёз

4. Фиброзно-каверноз туберкулёз

5. Туберкулём болом казеомууд

6. Сүрьеэгийн пионефроз

Эмгэг жам

Энэ нь бөөрний холтослог давхаргаас гэмтээж далд хэлбэрээр явагддаг.→ Сүрьеэгийн микобактери цусаар дамжин 2 бөөрөнд очно.→ Хэсэг газрын цусны эргэлтийн алдагдлын суурин дээр сүрьеэгийн үрэвслийн голомтот процесс явагдана. → Голомтонд лимфойд эсүүд, эпителиод эсүүд, гигант эсүүд хуримтлагдан хүрээгээ тэлж, бөөрний эд ихээр гэмтэн казеоз некрозыг үүсгэнэ. / сүрьеэгийн каверна / →. Кавернагийн хүрээг тойрон фибрин ширхгүүд үүссэнээр хатуу ханан бүрхүүл / фиброзжин-кавернозжих үе/ үүснэ.→ Орчны тааламжгүй х/з, бие мах бодийн урвалж чанар буурсанаар өвчин улам даамжран шээсний замыг хамарч уретрит, цистит, каликопиелитэд хүргэнэ.

• Өвөрмөц үрэвслийн эцэст шархлаа үүсэн их хэмжээний холбогч эд үүсч сорвижих нь өвчин даамжирсны шинж юм.

• Шээс ялгаруулах зам гэмтэн их бага аяганцар, тэвшинцэрийг хамарч, шээсний замын төгсгөлийн хэсэг сорвижсоноор шээсний урсгал хөдөлгөөн алдагдана.

• Сүрьеэгийн папиллитийн үед сүрьэгийн өвөрмөц үрэвсэл бөөрний хөхлөгийг 2 янзаар гэмтээнэ.
• 1. Каверноз процессоор
• 2. Нарийсал бөглөрөл үүсэх
• Зарим тохиолдолд холтослог давхаргад үүссэн каверна нь тархилаг давхаргыг хамран өргөжилгүй б.м.б-ын нөлөөгөөр сүрьеэгийн голомтот өвөрмөц гэмтэл кальцийн давс нэвчиж орсон хэсгээр хязгаарлагдаж казеом, туберкулём үүсдэг. Үүнийг үхжсэн бөөр гэнэ.

Эмнэл зүй

• Бүсэлхийн орчмоор өвдөх 50-60%
• Бөөрний хатгаа өвдөлт 15-20%

• Бөөрний сүрьеэгийн өвчин нь өвчлөгсдийн 50%- д шээсний замын илэрхий өөрчлөлт гардаггүй

Паренхиматоз хэлбэрийн үед

• Субфебриль халуурна.

• Бөөрний харалдаа эмзэглэл илрэхгүй
• Бактериологи шинжилгээнд микобактер илрэнэ

Дестрүктив бүх хэлбэр үед

• Шээсэнд: леикоцирури, гематури, протеинури, шээсний орчин хүчиллэгжих,
• Бактериологи: сүрьеэгийн микобактери илрэх

Каверноз хэлбэрийн үед

• ЭЗ-д өвдөлтийн шинж тод илрэнэ
• Ихэнх тохиолдолд дизури илэрч удаан үргэлжилнэ Шээсэнд: леикоцитури
• Давсагни гэмтлээс өвдөлттэй шээх шинж тэмдэг гарна
• Морфологи : шээсний замын салст бүрхэвч гэмтэх

Оношилгоо

Үндсэн 2 шинжилгээний аргаар оношлоно.

1. Бактериологи шинжилгээ

2. Морфологийн шинжилгээгээр гигант эс, Пирогова-Лангаханс тус тус илэрнэ.

Багажийн шинжилгээ

• Ялгаруулах урограмм: Каверма хэлбэржээгүй, хүрээ нь дугуй контраст бодисын сүүдэр нягт харагдана

• Туберкулины сэдрээх сорил: туберкулины 20 ТЕ- 100ТЕ нэгж бугалганы арьсан доор тарьж шээсийг шинжлэхэд эритроцит, леикоцит, микобактер тоо өмнөхөөсөө 2 дахин ихэссэн байдаг

Хэт авиан шинжилгээ: Бөөрний каверноз гэмтлийн үед эхонегатив дугуй сүүдэр бүхий үүсгэвэр, нягт бүрхүүлтэй, эхопозитив эффект тод илэрнэ. Ялган оношилгоо

• Гидронефроз
• Пионефроз

• Пиелонефрит
• Бөөрний аномали
• Бөөрний хөхлөгийн үхжил
• Бөөрний хавдар

Эмчилгээ

Эмч бүр сүрьеэгийн эсрэг бэлдмэлийг гепатотроп, нефротроп үйлчилгээтэйг анхаарч байх зүйтэй.

• Сүрьеэгийн бэлдмэл

1. Үндсэн Бэлдмэл

2. Нөөц бэлдмэл ҮНДСЭН БЭЛДМЭЛ

• ГИНК

• Рифамицин

• Этамбутол
• Стрептомици
• НӨӨЦ БЭЛДМЭЛ
• Этионамид
• ПАСК
• Протиомид
• Циклосирин