Хэрэглэгчийн яриа:П.Баяраа

чулуун зэвсгийн үеийн тоглоом

Чулуун зэвсгийн үе бол хүн төрөлхтний тоглоом наадамын түүхийн үндсэн суурь нь болж өгдөг тиймээс ч монгол ардын тоглоом наадамд өвөг дээдсээс уламжлагдан ирсэн болон баяжуулан хөгжүүлсэн чулуун тоглоом наадам нилээдгүй хувийг эзэлдэг Чухам чулуун зэвсгийн үеийн хүмүүс галыг гарган авч, хувцас зохион бүтээн, оромж сууц барих дадал зуршлыг эзэмшин, олон төрлийн багажийг хийж ан агнуурын чулуу дүүгэрдэх зэвсэг , нум сумыг зохион бүтээж, ашигладаг болсон байна. Чулуун зэвсгийн үеийн төгсгөлд хүн төрөлхтөн үйлдвэрлэлийн аргын хувьд хувьсгал хийж мал аж ахуй, газар тариаланг эрхлэх болжээ. Шинэ чулуун зэвсгийн үед Монголд оршин суугчид нь ан гөрөө хийх, байгалийн бэлэн бүтээгдэхүүнийг шууд хэрэглэх бус харин үйлдвэрлэх аж ахуй буюу гар тариалан, мал аж ахуй эрхлэх ажилд аажмаар дэвшин орсон юм. Хүн төрлөхний хамгийн анхны тоглоом наадам нь чулуун тоглоом байсан байдаг ба нүүдэлчин монголчуудын хүүхэдийн тоглоом наадам газар шороотой харьцаж чулуугаар тоглож наадаж өссөн байдаг, Одооч гэсэн малчин ардын хүүхэд багачууд энэхүү ёс заншил уламжлагдан хадгалагдсаар ирсэн түүхтэй Монгол ардын уламжлалт тоглоом наадамын үндсэн /гурван/ төрөлд авч үзэж болох юм Үүнд: Нэгдүгээрт бие бялдарын хэрэгцээнээс үүссэн тоглоомууд:

                      1- Чулууг ашиглан биз бялдараа хөгжүүлэх тоглоомууд 
                      2-  ан авд ашиглах үндэслэлээр  хөгжүүлэх тоглоом 
                      3- Эр зориг тэвчээр шалгах хөгжүүлэх тоглоом

Хоёрт ахун хэрэгцээнээс үүссэн тоглоомууд :

                       1 Ахуй амдралыг дуурайлган тоглох 
                        2-орлуулан тоглох 

Гуравт : оюун санааны хэрэгцээнээс үүссэн тоглоомууд : 1- Оюун ухаандыг хөгжүүлэх тоглоомууд 2- Сэтгэхүй хөгжүүлэх тоглоомууд 3- Илэв мэрэг зэрэг олон төрөлийн тоглоомууд тоглоомууд байсан ба байсаар байна

Нэгдүгээрт 1- Чулууг ашиглан биз бялдараа хөгжүүлэх тоглоомууд

                      1-1  Чулууг  өргөж  тавих  
                     1- 2  жижиг чулууг гартаа дамжуулан шидэх
                              1-3 чулууг хол зайд өргөж зөөх  
Хоёрт   ахун хэрэгцээнээс үүссэн ан авд сургах үндэслэлээр  хөгжүүлэх тоглоом :

2-1 Чулуу өнхрүүлэх тоглоом - Дунгуй -а Хүдэр дунгуй

                                                                           б: Арал дунгуй 
                                               -Хол зайд  өнхрүүлэх
                                                -Тодорхой зай / хаалгаар оруулах/
                                               - бай онож өнхрүүлэх 

2-2, чулуу шидэж тоглох

                                               -Хол зайд  шидэх 
                                                -Тодорхой зай / хаалгаар оруулах/
                                                                             - бай онож шидэх                                     

Гуравт : оюун санааны хэрэгцээнээс үүссэн тоглоомууд : 3-1 Чулуу таалцах 3-2 Хөлөг дээр чулуугаар тоглох 3-3 Илэв мэрэг зэрэг төрлийн тоглоомууд 3-4 Тооны ухаан тооцоолох тоглоомууд