Оршил:[засварлах | кодоор засварлах]

Лейкотриений метаболизм гэдэг нь арахидоны хүчлээс гаралтай био идэвхтэй липидийн зуучлагч болох лейкотриений нийлэгжилт, өөрчлөлт, задралд оролцдог биохимийн цогц үйл явцыг хэлнэ. Лейкотриенүүд нь үрэвсэл, дархлааны хариу урвал, янз бүрийн физиологийн процессуудад чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Лейкотриений бодисын солилцооны нарийн төвөгтэй байдлыг ойлгох нь тэдний физиологийн үйл ажиллагааг тайлж, астма, харшлын ринит, үрэвсэлт эмгэг зэрэг өвчний эмчилгээний арга хэмжээг боловсруулахад зайлшгүй шаардлагатай.

Биосинтез:[засварлах | кодоор засварлах]

Лейкотриенүүдийн биосинтез нь мембраны фосфолипидээс арахидоны хүчлийг ялгаруулж эхэлдэг бөгөөд энэ нь ихэвчлэн эсийн өдөөлтөд хариу үйлдэл үзүүлдэг. Энэхүү чөлөөт арахидоны хүчил дараа нь хэд хэдэн ферментийн урвалаар лейкотриен болж хувирдаг. Лейкотриений биосинтезд оролцдог гол ферментүүд нь 5-липоксигеназа (5-LOX) ба 5-липоксигеназыг идэвхжүүлдэг уураг (FLAP) юм. Эхний алхам нь арахидоны хүчлийг лейкотриен А4 (LTA4) болгон хувиргах явдал юм.

Лейкотриений төрлүүд:[засварлах | кодоор засварлах]

Лейкотриенүүдийн үндсэн ангилалд лейкотриен В4 (LTB4) ба цистеинил лейкотриенүүд (LTC4, LTD4, LTE4) орно. LTB4 нь нейтрофил болон бусад дархлааны эсүүдэд хүчтэй хими татагч бөгөөд үрэвслийн эхний үе шатанд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Нөгөөтэйгүүр, цистеинил лейкотриенүүд нь үрэвслийн сүүлийн үе шатанд оролцдог бөгөөд гуурсан хоолойн гөлгөр булчинг хүчтэй агшаагч бөгөөд астма зэрэг өвчнийг үүсгэдэг.

Ферментийн өөрчлөлт:[засварлах | кодоор засварлах]

Лейкотриенүүд өөр өөр био идэвхит метаболит үүсгэхийн тулд нэмэлт ферментийн өөрчлөлтөд ордог. Лейкотриен С4 синтаза ба дипептидаза зэрэг ферментүүд нь LTA4-ийг LTC4 болгон хувиргах, улмаар LTD4, LTE4 болгон хувиргахад оролцдог. Эдгээр өөрчлөлтүүд нь лейкотриений янз бүрийн физиологийн үйл ажиллагаа, янз бүрийн эмгэгийн нөхцөлд гүйцэтгэх үүргийг тодорхойлдог.

Хүлээн авагч ба дохиолол:[засварлах | кодоор засварлах]

Лейкотриенүүд нь LTB4-ийн BLT1 ба BLT2, цистеинил лейкотриенүүдийн хувьд CysLT1 ба CysLT2 зэрэг эсийн гадаргуугийн тусгай рецепторуудтай холбогдож нөлөө үзүүлдэг. Рецептор идэвхжсэний дараа эсийн доторх дохиоллын цуваа үүсч, химотаксис, дархлааны эсийн идэвхжил, гөлгөр булчингийн агшилт зэрэг янз бүрийн эсийн хариу урвалд хүргэдэг.

Өвчин дэх үүрэг:[засварлах | кодоор засварлах]

Лейкотриений солилцооны зохицуулалт алдагдах нь астма, харшлын ринит, гэдэсний үрэвсэлт өвчин зэрэг хэд хэдэн үрэвсэлт өвчинд нөлөөлдөг. Үүний үр дүнд лейкотриений нийлэгжилт эсвэл рецепторыг идэвхжүүлэхэд чиглэсэн фармакологийн арга хэмжээ нь эдгээр нөхцлийг зохицуулах эмчилгээний стратегийн чухал бүрэлдэхүүн хэсэг болсон.

Эмчилгээний үр дагавар:[засварлах | кодоор засварлах]

Лейкотриений солилцоонд чиглэсэн фармакологийн бодисуудыг эмчилгээний арга хэмжээ болгон боловсруулсан. Монтелукаст, зафирлукаст зэрэг лейкотриен рецепторын антагонистууд нь астма болон харшлын ринитийг эмчлэхэд өргөн хэрэглэгддэг. Нэмж дурдахад лейкотриений биосинтезийн дээд ферментийн үе шатыг чиглүүлдэг 5-LOX дарангуйлагчдыг үрэвслийн эмгэгийг эмчлэх чадамжийг судалж байна.

Дүгнэлт:[засварлах | кодоор засварлах]

Лейкотриений солилцоо нь үрэвсэл, дархлааны хариу урвалд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг нарийн зохицуулалттай, нарийн төвөгтэй үйл явц юм. Лейкотриений биосинтез, өөрчлөлт, дохиоллын замын нарийн төвөгтэй байдлыг ойлгох нь тэдгээрийн физиологийн функцийг тайлж, үрэвсэлт өвчний эсрэг чиглэсэн эмчилгээний арга хэмжээг боловсруулахад маш чухал юм. Энэ чиглэлээр үргэлжилж буй судалгаанууд нь өвчтөний үр дүнг сайжруулахын тулд лейкотриенээр дамждаг процессыг өөрчлөх шинэлэг хандлагыг бий болгож, шинэ ойлголтуудыг нээсээр байна.[засварлах | кодоор засварлах]