Филадельфи
Филадельфи
Philadelphia | |
|---|---|
 Тамга | |
———-——— | |
"Филли", "Ах дүүсийн хайрын хот", бусад | |
   | |
  Филадельфи  Филадельфи | |
| Улс |  АНУ |
| Муж |  Пеннсилвани |
| Тойрог | Филадельфи |
| Байгуулагдсан | 1682[3] |
| Нэгтгэсэн | 10 сарын 25, 1701 |
| Үүсгэн байгуулагч | Уильям Пенн |
| Засаг захиргаа | |
| • Төрөл | Хотын захирагч-зөвлөл, нэгдмэл хот-тойрог |
| • Биет | Филадельфи хотын зөвлөл |
| • Хотын дарга | Шерелл Паркер (АН) |
| Газар нутаг | |
| • Нэгдмэл хот-тойрог | 369.59 км2 (142.70 бээр2) |
| • Газар | 347.98 км2 (134.36 бээр2) |
| • Ус | 21.61 км2 (8.34 бээр2) |
| Өндөр | 12 м (39 фут) |
| Хүн ам | |
| • Нэгдмэл хот-тойрог | 1,603,797 |
| • Тооцоо (2022)[6] | 1,567,258 |
| • Байр | Хойд Америкад 10-т АНУ-д 6-т Пеннсилванид 1-т |
| • Нягтрал | 4,608.86/км2 (11,936.9/бээр2) |
| • Хотын нутаг | 5,696,125 (АНУ: 7-д) |
| • Нягтрал | 1,158.6/км2 (3,000.8/бээр2) |
| • Бөөгнөрөл | 6,245,051 (АНУ: 7-д) |
| Иргэдийн нэршил | Филадельфичууд |
| ДНБ | |
| • Филадельфи (ХБСБ) | $518.5 тэрбум (2022) |
| Цагийн бүс | UTC−5 (EST) |
| • Зун (ЗЦ) | UTC−4 (EDT) |
| ЗИП кодууд | 19092–19093, 19099, 191xx |
| Бүсийн дугаар | 215, 267, 445 |
| МБХС код | 42-60000 |
| ГНМС онцлог ID | 1215531[10] |
| Вэб сайт | www.phila.gov |
.jpg)
Филадельфи (Англи: Philadelphia) нь Америкийн Нэгдсэн Улсын 5 дахь, Пеннсилвани муж улсын хамгийн том хот юм.[11] АНУ-ын нутгийн зүүн хойд хэсэгт, Делавэр, Скүүкил голуудын дагуу орших, Пеннсилванийн цорын ганц нэгдмэл хот-тойрог болно. 2010 оны тооллогоор 1,526,006 оршин суугчтай байв.[12] Делавэрийн хөндийн эдийн засаг, соёлын төв болсон тус хотын ойр орчимд 6 сая хүн оршин суудаг бөгөөд АНУ-ын 5 дахь том метрополи бүсд тооцогдоно.[13] Филадельфия хотыг Филли гэхээс гадна нэрний грек хэлээрх (гре. Φιλαδέλφεια) утгаас гаралтайгаар Ах дүүсийн хайрын хот (philos (φίλος) "хайрлах", adelphos (ἀδελφός) "ах дүү") гэж дуудах нь бий.[14]
1682 онд хотыг Виллиам Пенн Пеннсилвани колонийн нийслэл болгон байгуулсан түүхтэй. Ийнхүү байгуулагдсан тус хот нь 1750-д онд Британийн Америкийн хамгийн том хот, хамгийн завгүй боомт болон цэцэглэж байжээ.[15][16] Америкийн хувьсгалын үеэр Филадельфия хот 1776 оны Тусгаар тогтнолын тунхаглал, 1787 оны үндсэн хуульд гарын үсэг зурцгаасан, Америкийн Нэгдсэн Улсын тусгаар тогтнолын эцгүүдийн уулздаг газар байж, чухал үүрэг гүйцэтгэсэн юм. Филадельфия хот хувьсгалын дайны үеэр тус улсын нийслэлүүдийн нэг байснаас гадна Вашингтон хот баригдаж байх явцад түр нийслэлийн үүргийг гүйцэтгэж байжээ. 19-р зуунд аж үйлдвэрийн төв болсон Филадельфия хот нь мөн Европоос ирсэн шилжин суурьшигчид цутган ирдэг төмөр замын зангилаа байлаа. Цаашилбал, Африк-Америкчуудын Их нүүдлийн гол хүрэх цэгүүдийн нэг байсан бөгөөд 1950-д онд 2 сая хүн шилжин суурьшсан аж.
Өдгөө тус хот нь мэдээлэл, үйлчилгээнд суурилсан эдийн засагтай. Санхүүгийн үйл ажиллагаа нь хотын эдийн засгийн хамгийн том салбар юм. АНУ-ын хамгийн том эрүүл мэндийн сургалт, судалгааны төвүүдийн нэг нь тус хотод байрладаг. Филадельфийн баялаг түүхийн дурсгал жуулчдын сэтгэлийг ихэд татдаг бөгөөд Эрх чөлөөний хонхыг л гэхэд 2010 онд 2 сая жуулчин үзэж сонирхжээ.[17] Делавэрийн хөндийд Форчюн 500 жагсаалтад багтсан 12 компани төвлөрдгөөс 4 нь Филадельфияд бий.[18] Орон нутгийн нийт бүтээгдэхүүн нь $388 тэрбум бөгөөд АНУ-ын 4 дэх, дэлхийн 9 дэх том эдийн засагтай хот болноb.[19]
Хүн ам[засварлах | кодоор засварлах]
|
|
|
Ах дүү хотууд[засварлах | кодоор засварлах]
Филадельфи нь албан ёсоор найман хоттой хамтын ажиллагаатай:
Флоренц (Итали) (1964 оноос хойш)
Тел-Авив (Израил) (1966 оноос хойш)
Торунь (Польш) (1976 оноос хойш)
Тяньжинь (Хятад) (1980 оноос хойш)
Инчон (Өмнөд Солонгос) (1984 оноос хойш)
Дуала (Камерун) (1986 оноос хойш)
Доод Новгород (Оросын Холбооны Улс) (1992 оноос хойш)
Майны Франкфурт (Герман 2015 оноос хойш)[20]
Уур амьсгал[засварлах | кодоор засварлах]
| Филадельфи | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Уур амьсгалын диаграмм | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сарын дундаж температур болон хур тунадасны хэмжээ: Филадельфи
Эх сурвалж: National Weather Service, US Dept of Commerce
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Цахим холбоос[засварлах | кодоор засварлах]
Commons: Филадельфи – Викимедиа дуу дүрсний сан- Phila.gov – Хотын захиргааны цахим хуудас
- The Encyclopedia of Greater Philadelphia
Эшлэл[засварлах | кодоор засварлах]
- ↑ Robinson, Sam (November 5, 2013). "Behind Philadelphia Maneto: Dissecting The City Seal". Hidden City Philadelphia. Archived from the original on January 19, 2018. Retrieved January 18, 2018.
- ↑ McDevitt, John (May 5, 2015). "Plaque Dedication Marks 120th Anniversary of Creation of Philadelphia's Flag". CBS Broadcasting Inc. Archived from the original on January 19, 2018. Retrieved January 18, 2018.
- ↑ Иш татахад гарсан алдаа: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedweigley - ↑ "ArcGIS REST Services Directory". United States Census Bureau. Archived from the original on November 9, 2022. Retrieved October 16, 2022.
- ↑ "Census Population API". АНУ-ын хүн амын тооллогын товчоо. Archived from the original on November 9, 2022. Retrieved October 16, 2022.
- ↑ "QuickFacts: Philadelphia city, Pennsylvania". census.gov. United States Census Bureau. Archived from the original on January 31, 2023. Retrieved July 14, 2023.
- ↑ "List of 2020 Census Urban Areas". census.gov. United States Census Bureau. Archived from the original on January 14, 2023. Retrieved January 8, 2023.
- ↑ "2020 Population and Housing State Data". United States Census Bureau. Archived from the original on August 24, 2021. Retrieved August 22, 2021.
- ↑ "Total Gross Domestic Product for Philadelphia-Camden-Wilmington, PA-NJ-DE-MD (MSA)". fred.stlouisfed.org.
- ↑ "US Board on Geographic Names". United States Geological Survey. February 2, 2015. Archived from the original on October 27, 2023. Retrieved January 31, 2008.
- ↑ Gammage, Jeff (March 11, 2012). "Against all odds, Philadelphia retakes No.5 spot among largest U.S. cities". Philadelphia Inquirer. Retrieved March 12, 2012.
- ↑ "American Fact Finder". United States Census Bureau. Retrieved May 4, 2012.
- ↑ "Population and Housing Occupancy Status: 2010 – United States – Metropolitan Statistical Area; and for Puerto Rico more information 2010 Census National Summary File of Redistricting Data". 2010 United States Census. United States Census Bureau, Population Division. April 14, 2011. Retrieved April 14, 2011.
- ↑ The popular educator. Oxford, England: Oxford University. 1767. p. 776. Retrieved July 14, 2011.
- ↑ Lew, Alan A. (2004). "Chapter 4 – The Mid-Atlantic and Megalopolis". Geography: USA. Northern Arizona University. Archived from the original on 2015-02-02. Retrieved 2017-10-22.
- ↑ Rappleye, Charles (2010). Robert Morris: Financier of the American Revolution. New York City: Simon and Schuster. p. 13. ISBN 1-4165-7091-8.
- ↑ Park Statistics, National Park Service.
- ↑ "Fortune 500". CNN Money. Retrieved 26 July 2012.
- ↑ "Global city GDP rankings 2008–2025". Pricewaterhouse Coopers. Archived from the original on Тавдугаар сар 4, 2011. Retrieved November 20, 2009.
- ↑ "SISTER CITIES PROGRAM". Archived from the original on 2018-08-15. Retrieved 2021-01-08.