Иран-Иракийн дайн хуудасны эх кодыг харах

{{Инфобокс зэвсэгт мөргөлдөөн
|KONFLIKT=Иран-Иракийн дайн<br>
Персийн булангийн нэгдүгээр дайн
|TEILVON=
|BILD= Iran-Iraq War Montage.png
|BILDBREITE=
|BESCHREIBUNG=
|DATUM=1980 оны 9 сарын 22 —
|DATUMBIS=1988 оны 8 сарын 20
|ORT=Иран-Иракийн хилийн бүс нутаг
|CASUS=
|GEBIETE=
|AUSGANG=Дайны гал зогсоосон ([[status quo ante bellum]])
|FOLGEN=
|FRIEDENSSCHLUSS=
|KONTRAHENT1={{IRQ-1963}}<br />[[File:Ir mohajedin.gif|20px]] [[Ираны ард түмний моджахедин байгууллага]]<br />
Дэмжсэн:<br />{{EGY}} (15.000 зэвсэгт хүчний зөвлөх болон сургагчаар)<ref>Dilip Hiro, S. 116</ref>
|KONTRAHENT2={{IRN}}
* [[File:Flag of the KDP.svg|20px]] [[Курдийн Ардчилсан Нам|КАН]]<ref>Erhard Franz: ''Kurden und Kurdentum – Zeitgeschichte eines Volkes und seiner Nationalbewegungen'', Seiten 50 und 56f. Deutsches Orient-Institut, Hamburg 1986</ref>
* [[File:Flag of PUK.png|20px]] [[Курдистаны эх орончдын холбоо|КЭОХ]]
|KONTRAHENT3=
|BEFEHLSHABER1=[[Саддам Хусейн]]
|BEFEHLSHABER2=[[Абольхасан Банисадр]]<br />[[Али Хаменеи]]<br />[[Али Акбар Хашеми Рафсанжани]]
|BEFEHLSHABER3=
|TRUPPENSTÄRKE1=
|TRUPPENSTÄRKE2=
|TRUPPENSTÄRKE3=
|VERLUSTE1= 105.000 — 375.000 <br /> хүн амь үрэгдсэн
|VERLUSTE2= 262.000 — 500.000 <br /> хүн амь үрэгдсэн
|VERLUSTE3=
|ÜBERBLICK={{Линкбокс Иран-Иракийн дайн}}
}}
[[Файл:Iran Iraq War Start Attack on Tehran Airport 1980-09-22.jpg|310px|thumb|Иран-Иракийн дайн -1980 оны 9 сарын 22 - Tehran]]
'''[[Иран]]-[[Ирак]]ийн да


йн''' 1980-1988 онд үргэлжилсэн.

==Урьдач нөхцөл==
[[1979]] онд Иранд Исламын хувьсгалаар Аяатолла Рухоллах Хомейни засгийн эрхэнд гарч, Исламын ЗГ-ийг байгуулсан. Энэ үед Иракийн ерөнхийлөгч [[Саддам Хусейн]] Иран руу довтлохыг санаархаж эхлэв. Ирак Иран руу довтлох хэд хэдэн бодит шалтгаан байсан юм.
#1975 оны хилээ сэргээх
#Ираны Кузестан болон бусад нефтиэр баялаг мужуудыг эзлэн авах
#А.Хомейнийн засгийн газрыг түлхэн унагаах
#Иранд лалын шашны шийтийн урсгалыг хатуу баримталдаг дэглэм тогтсон бегеед иракчууды 60% нь шийтийн урсгалыг шүтдэг нь Саддам Хусейныг айлгаж байсан зэрэг болно.

==Өрнөл==
1980 оны 9-р сард Иракийн цэрэг Иран руу довтолсноор уг дайн эхлэв. Иракийн цэрэг эхэн vед Ираны цэргийг удаа дараалан бут цохиж байсан боловч 1982 оны үеэс Ираны цэрэг шийдвэртэй сөрөг довтолгоонд орж, иракчуудыг хөөн гаргасан. Саддам Хусейн Ираныг ялна гэдэгтээ итгэл төгс байсан. Учир нь Ираны хувьсгалын нөлөөгөөр тус улс нь ихээхэн суларсан байлаа. Харин иранчууд богино хугацаанд Иракийн довтолгооныг зогсоох зэвсэгт хүчинтэй болж чадсан байна. 1982-88 оны хооронд сунжирсан үр ашиггvй мөргөлдөөн тасралтгvй үргэлжилсээр байсан. Энэхүү дайныг зогсоох талаар НҮБ-ын Аюулгvйн Зөвлөл 1980-1987 оны хооронд хэд хэдэн тогтоол баталж, багагүй чармайлт гаргажээ. Хамгийн сүүлд 1987 оны 7-р сарын 20-нд Аюулгvйн Зөвлөлөөс гал зогсоох тухай тогтоол баталсан бөгөөд энэ тогтоолыг Ирак хүлээн зөвшөөрч, харин Иран 1988 оны 7 сарын 18-нд хvлээн зөвшөөрчээ. Үүнээс сарын дараа гал зогсож, хоёр тал хэлэлцээний ширээнд сууснаар уг дайн зогссон түүхтэй. Энэ дайнд 1 сая гаруй хүн амь үрэгдэж, 1,7 сая хүн шархадсан байна.

== Цахим холбоос ==
{{Commonscat|Iran-Iraq War|Иран-Иракийн дайн}}
* [http://www.globalsecurity.org/military/world/war/iran-iraq.htm ''Iran-Iraq War (1980–1988)''] 

== Эшлэл ==
<references responsive/>

[[Ангилал:20-р зууны дайн]]
[[Ангилал:Персийн булангийн нэгдүгээр дайн| ]]
[[Ангилал:1980-д он]]
[[Ангилал:1980 оны зөрчилдөөн]]
[[Ангилал:Азийн дайн]]