Мэдлэг

Монгол хэлний их тайлбарт тодорхойлсноор "Мэдлэг нь танин мэдэх үйл ажиллагааны үр дүнд тодорхой мэргэжлээр сурч боловсрол эзэмшсэн түвшин, мэдэц юм". Мэдлэг бол боловсрол дадлага туршлагаар ур чадвар олж авах тодорхой мэдээллийг сайн мэдэж байхыг хэлнэ. Практикт сэдвийн хувьд ойлгомжтой онолтойгоо нягт холбоотой байх ёстой. Энэ нь далд утгаараа практикт мэргэжлийн ур чадвар албан ёсны байна. Философчид мэдлэгийг илгээлт гэж нэрлэх ба алдарт филсофич Платон мэдлэгийг “ Итгэлтэйгээр зөв бурууг шүүн тунгаах хэмээн тодорхойлсон”. Хэдий тийм боловч эрт цагт мэдлэгийг маш олон онолоор тайлбарлан тодорхойлсон боловч тэр ганцаар зөвшөөрөөгүй. Мэдлэгийг эзэмшиж олж авах үйл явцыг танин мэдэх цогцолборууд нь ухамсарлах сурах харилцан холбоо нэгдэл болон ухаан бодолтой нь холбоотой. Мэдлэгийг бол хүн төрөлхтөний оюун ухааны багтаамжтай холбоотой гэж хэлж болно. Мэдлэг байршуулах гэдэг нь мэдлэгийн өвөрмөц тодорхой байршил юм. Мэдлэгээ хэд хэдэн аргаар үүсгэж болно. Жишээлбэл: хурал ажилгааны индүүрэл дадлага туршлагаасаа суралцан мэдлэгээ хамгийн дээгүүр үнэлэн бүтээлч байдлаар харах хэрэгтэй.Хамгийн гол нь шинжлэх ухааны аргатай хамаатай . Энэ нь бусад аргуудаас онолын хувьд мэдлэгээ ашиглан байршуулахад оршино. Дараагийн арга мөн хооронд адил хугацаандаа байдаг. Мэдлэгийн өмнөх дадлага туршлага аргуудад тодорхой эрх мэдлийг гартаа авахыг зөвшөөрсөн. Жишээлбэл: Хэрэв чи тэнхимдаа 3D-аар сансар огторгуйн талаар өгүүлж болно. Энэхүү мэдлэг бол зарим нэг дэлхийн 3D ур чадвараар зовлон шаналалыг мартаж чаддаг. Мэдлэгийн хэсэг Мэдлэгийн хэсэг гэдэг нь төв дахь шинжлэх ухааны салбар юм. Магадгүй үйл явдал нь илүү бодитой мэдлэгийг зарим хэсэг нь үргэлж бүрэн төгс байдаггүй үйл ажиллагааны салбар дахь мэдээлэл эмх замбараагүй байдаг. Ихэнхи чухал асуудлуудыг нь тодорхой нөхцөл байдлыг хэсэгт асуудлаа шийдэж чаддаг. Энэ бодлого бол шийдвэр ёсоор мэдээлэлийн хэмжээг хязгаарлах хүмүүсийн амьдралыг таамаглах төлөөхөд оршдог.

Шинжлэх ухааны мэдлэг Шинжлэх ухаан бол хэмжиж болмоор болохуйц нотолгоо баримтууд мөн туршилтан дээр үндэслэн түүнийг лавлан асуух арга барилыг шинжлэх ухааны зарчимын дагуу сайтар тунгаан бодож хэлэлцэх ёстой асуудал юм. Таамаглалыг турших томилох мөн туршилт явуулах туршилтандаа тулгуурлан ажиглалт хяналт тавих эдгээр цуглуулгыг хамтад нь шинжлэх ухааны цуглуулалт гэнэ. Шинжлэх ухаан болон байгалийн шинжлэх ухааны мэдлэг нь филсофи агуулгатай байдаг. Түүнчлэн шинжлэх ухаан нь биологи болон физикийн хамтаар шинжлжх ухааны мэдлэг өргөн хөгжиж ирсэн.

   Онолын мэдлэг

Роберт Ред мэдлэг 1986 thomas ecfferson тооцоолыг вашингтон үүсгэн байгуулсан Роберт Ред философчийн гол үзэл санаа нь философи болон шинжлэх ухаан талдаа онолын мэдлэгээ хил заагтай үр дүнтэй хэмээн үндэслэсэн. Гэвч энэ санаа нь орчин үеийн шинжлэх ухаанд философи талаар дүрслэхэд хүнд байсан Richard Rorty филсофич байгалийн гамшигийг тооцоололоор хэрэг асуудал болон хэлэлцүүлэг хоорондох тодорхойлолт гэж үзсэн. Эцэст нь үзэхэд Plato мэдлэгийн талаарх бодол нь шинжлэх ухаанд шалгуур хэмжээтэй мэдээ мэдээллийг зөв бурууг шүүх нь сонгодог тодорхойлолт хэмээн тодорхойлсон зарим нөхцөлд хангалттай хэрэг явдлын талаар мэдэж аван нотлохыг оролдсон.Тэд мэдлэгийн талаар бүтэлгүйтэх ,алдаа ,гажиг согог гэх мэт өөр өөр нөхцөл болзолын талаар хэн нэгэнтэй уулзахаар Robert Norick-д хэлсэнээр Richart Kirkham бодлоор бидний тодорхойлолт бол мэдлэгт шударга итгэл үнэмшилт нотолгоо баримт шаардлагатай байх хэрэгтэй хэмээн үзсэн. Wittgenter-ийн арга зам ялгааны талаар судалсаны дараагаар нь moore-ийн зөрчилдөөний талаар түүнд итгэл үнэмшилийн хэлсэн. Түүний итгэл үнэмшилийн талаар нилээд тодорхой арга замуудтай гэвч түүний оюун ухаанд тодорхойгоос тодорхой төсөөтэй маргаан үүссэн. Энэ нь юу вэ гэхээр оюун ухааны альваа өөр өөр үйл ажиллагаа ашиглалгүй зохимжтойгоор хэлэлцэх нь зүйтэй. Жишээлбэл: Wittgenter-ийн маш хэцүү арга шамыг тойрч гарахад мэдлэгээ байгалийн хэл хэмээн тодорхойлсон. Тэр мэдлэгийн талаар харилцаа гэр бүлийн үйл явдалуудтай төстэй гэж хэлсэн. Харилцааны мэдлэг Үйл явцын бэлэн тэмдэгт эрч хүчтэй арга барилыг заан төлөөхөд хязгаарласан. Мэдлэгийн тусламжтайгаар үйл явцад хамааруулан үзүүлэн бэлэг тэмдэг хэмээн төсөөлүүлэн шилжүүлсэн бусад харилцааны хэлбэрт видио бичлэг болон солилцоо үгчлэн дуурайх ажиглалт зэрэгийг багтаасан байна. Филсофичид анализийн онолын мэдлэгийг Semiotians хэлийг харилцаа руу шилжүүлсэн. Ихэнх мэдлэг маш маш олон төрөлөөр бичигдсэн нь ихэнх их дээд сургуулиудад их ач холбогдолтой гэж үзэх хөдөлмөрийн багаж хэрэгсэл рүү шилжүүлэхийг зөвшөөрсөн. Хэдий тийм боловч зарим эрдэмтэд энэ шалтгаанд эргэлзэн үг бичих нь нийгэмд үр ашигтай байх хэрэгтэй гэж үзсэн. Түүний цуглуулгад Плотоны ажил ажил хэмээх 1992 оны шуудангын нийтлэл хэсэгт энэхүү шалтгааны эсрэг бичиж баталсан. Энэхүү нийтлэл хэсэг нь эрдэмтэн Thomas Египтийн хааны бүтээлч шинэ санааны үгийн талаар хүүрнэн бичсэн. Түүний шинэ бүтээлийн талаар Theuth ерөнхийлөгч болон Thamus хаан үзэхдээ: Түүний уран бүтээл нь маш мэргэн үнэхээр таалагдсан гэвч 1992 шуудан египчүүдийн талаар сануулсан Thamus-ийн хаан бол шинэ санаанд эргэлзэн хөдөлмөрийн хэрэгсэлд мэдлэгийн хэвээр байлгах нь зүйтэй хэмээн дуртлал болгосон. Андрей Робинсон түүний ажлыг онцгой анхааран боломж завшааныг ашиглан мэдээлэлд үнэн худлаар бичин түүнчлэн Робинсон Андрай 2003 онд нийгмийн мэдлэгийн харагдах багажийн талаар бичсэн. Харилцааны түүхэнд технологи соёл нийгэм зэрэг ордог. Хүн оюун ухаан мэдлэгээр дүүргэн тогтоох хэрэгтэй. Энэ санаан дээр орчин үеийн үгийг дэвшүүлсэн. Аман харилцаанд өөрийнхөн талаар худал зүйлийн хянаж утга илэрхийлэхэд оршдог. Жишээ нь хов жив болон цуу үг бас үнэ цэнийн талаар бичих хүн төрөлхтөний мэдлэг бол үнэхээр агуу харилцаанд бичлэгийн талаар бичих боломжтой. Өнөөдөр гол номын санд сая гаруй мэдлэг ном байдаг. Энэ саяхан аудио бичлэг болон мэдлэгээ технологиор ашиглан оюун ухаан тоног төхөөрөмж ашигладаг. Өнөөдөр дэлхийд аман мэдлэгээ гарын доор хэн нэгэнд хэмжээ хязгааргүй шилжүүлж болно.

Гадаад холбоос

 Commons: Мэдлэг – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан