Францын тулалдаан хуудасны эх кодыг харах

{{Инфобокс дайн
| conflict    = Францын тулалдаан
| partof      = [[Дэлхийн хоёрдугаар дайн]]ы [[Баруун фронт (Дэлхийн хоёрдугаар дайн)|баруун фронт]]
| image       = [[Зураг:Bundesarchiv Bild 101I-126-0347-09A, Paris, Deutsche Truppen am Arc de Triomphe.jpg|270px|Германы цэргүүд Арк де Триомпегоор марш алхан өнгөрч байгаа нь. 1940 оны 6 сарын 14]] 
| caption     = [[Нацист Герман|Германы]] цэргүүд [[Парис]]ыг эзлээд, [[Арк де Триомпе]]гоор марш алхан өнгөрч байгаа нь. 1940 оны 6 сарын 14.
| date        = 1940 оны 5 сарын 10 – 6 сарын 25
| place       = Франц, [[Доод улсууд]]
| result      = [[Тэнхлэгийнхэн|Тэнхлэгийнхний]] бүрэн ялалт
* [[Компьен дэх гал зогсоох хоёрдугаар хэлэлцээр]]
* Герман улс Люксембургийг эзэлсэн
* Герман улс Нидерландыг эзэлсэн
* Герман улс Бельгийг эзэлсэн
* Герман улс Францыг эзэлсэн
* Итали улс өмнөд Францыг эзэлсэн
* [[Францын Гуравдугаар Бүгд Найрамдах Улс]] [[Вишегийн Франц]] улс болж хувирсан
| combatant1  = '''{{flag|Нацист Герман|name=Герман}}'''<br>{{flagicon|Итали|1861}} [[Италийн Хант Улс (1861–1946)|Итали]]&nbsp;<small>(6 сарын 10-наас)</small>
| combatant2  = '''{{flagicon image|Flag of France.svg}} [[Францын Гуравдугаар Бүгд Найрамдах Улс|Франц]]'''<br>'''{{flag|Нэгдсэн Вант Улс}}'''<br>'''{{flag|Бельги}}'''<br>'''{{flag|Нидерланд}}'''<br>{{flag|Канад|1921}}<br>{{flagicon|Чехословак}} [[Чехословакийн дүрвэгсдийн засгийн газар|Чехословак]]<br>{{flagicon|Польш}} [[Польшийн дүрвэгсдийн засгийн газар|Польш]]<br>{{flag|Люксембург}}
| commander1  = {{flagicon|Нацист Герман}} [[Герд фон Рундштедт]]<br /><small>([[Армийн A Бүлэглэл]])</small><br>{{flagicon|Нацист Герман}} [[Федор фон Бок]]<br /><small>([[Армийн B Бүлэглэл]])</small><br>{{flagicon|Нацист Герман}} [[Вильхельм Риттер фон Лийб|Вильхельм фон Лийб]]<br /><small>([[Армийн C Бүлэглэл]])</small><br>{{flagicon|Итали|1861}} [[Италийн II Умберто|Умберто ди Савиола]]<br /><small>(Армийн Баруун Бүлэглэл)</small>
| commander2  = {{flagicon|Франц}} [[Морис Гамелин]]{{POW}}<br>{{flagicon|Франц}} [[Максим Вейган]]{{Surrender}}<br>{{flagicon|Франц}} [[Шарль де Голль]]<br>{{flagicon|Нэгдсэн Вант Улс}} [[Вискаунтын 6-р Горт Жон Верекер|Лорд Горт]]<br /><small>([[Британийн Явуулын Хүч (Дэлхийн хоёрдугаар дайн)|Британийн Явуулын Хүч]])</small><br>{{flagicon|Бельги}} [[Бельгийн III Леопольд|III Леопольд]]<br>{{flagicon|Нидерланд}} [[Хенри Винкелман]]<br>{{flagicon|Польш}} [[Владислав Сикорски]]
| strength1   = '''Герман''':<br>141 дивиз,<br>7,378 их буу,<br>2,445 танк,<br>5,638 онгоц<ref name="Jordine 2009"/><ref>E.R Hooton 2007, p. 47-48: Hooton uses the Bundesarchiv, Militärarchiv in [[Freiburg]].</ref><ref>Luftwaffe strength included gliders and transports used in the assaults on The Netherlands and Belgium</ref><br>3,350,000 цэрэг<br>'''6 сарын 20. Альп''' <br>300,000 Итали цэрэг
| strength2   = <br />144 дивиз,<br>13,974 их буу,<br>3,383 танк,<br>2,935 онгоц<ref name="Jordine 2009">Jordine, Melissa Ph.D. Class Lecture. World War Two Global Conflict. California State University, Fresno Fresno, CA. 16 October 2009.</ref><ref>E.R Hooton 2007, p. 47-48: Hooton uses the National Archives in London for RAF records. Including "Air 24/679 Operational Record Book: The RAF in France 1939–1940", "Air 22/32 Air Ministry Daily Strength Returns", "Air 24/21 Advanced Air Striking Force Operations Record" and "Air 24/507 Fighter Command Operations Record". For the Armee de l'Air Hooton uses "Service Historique de Armee de l'Air (SHAA), Vincennes".</ref><br> 3,300,000 цэрэг<br>'''6 сарын 20. Альп''' <br> ~150,000 Франц цэрэг
| casualties1 = '''Герман''':<br>27,074 алагдсан,<br>110,034 шархадсан,<br> 18,384 сураггүй болсон<br>нийт: 49,000 алагдсан<ref>Karl-Heinz Frieser: ''Blitzkrieg-Legende'', 2nd ed., Munich 1996, p. 400.</ref><br/> 1,236 онгоцоо алдаж, 323 нь гэмтсэн<ref name=j>"Das Deutsche Reich und der Zweite Weltkrieg" Band 2</ref><br>753 танк<ref name="j"/><br>'''Итали''':<br>1,247 алагдах буюу сураггүй болсон,<br>2,631 шархадсан,<br>2,151 хөлдөж, эмчлүүлсэн<sup>1</sup>
| casualties2 = 360,000 алагдах буюу шархадсан,<br>1,900,000 олзлогдсон<br>2,233 онгоц<ref>Hooton 2007, p. 90.</ref>
| notes       = <sup>1 </sup> Италичууд [[Францын Альп]]ад тулалдаж байсан бөгөөд тэнд зун ч гэсэн хасах хэмтэй байдаг.
}}
[[Дэлхийн хоёрдугаар дайн]]ы '''Францын тулалдаан''' буюу '''Францын уналт''' нь 1940 оны 5 сарын 10-нд эхэлж, Германчууд Франц болон [[Доод улсууд]]ыг эзэлснээр [[хуурамч дайн]]ыг төгсгөл болгосон тулалдаан юм. Уг тулалдаан 2 гол ажиллагаанаас бүрдэж байв. Эхлээд ''Fall Gelb'' (Шар ажиллагаа)-ийн үр дүнд Германы зэвсэгт хүчин [[Арденн]] хүртэл давшиж, Бельгид байсан [[Дэлхийн хоёрдугаар дайны холбоотнууд|Холбоотны]] хүчийг бүсэлж авсан. Улмаар [[Динамо ажиллагаа]]ны явцад [[Британийн Явуулын Хүчин (Дэлхийн хоёрдугаар дайн)|Британийн Явуулын Хүчин]] болон олон Франц цэргүүд [[Данкиркийн тулалдаан|Данкиркийг]] орхижээ. 
Хоёр дахь ажиллагаа болох ''Fall Rot'' (Улаан ажиллагаа) 6 сарын 5-нд эхэлж, Германчууд [[жигүүрийн маневр]]аар [[Мажино шугам]]ыг сэтэлж, Францын нутагт цөмрөн орсон юм. Итали улс 6 сарын 10-нд Францад дайн зарласан бөгөөд Францын засгийн газар [[Бордо]] руу зугтаж, Францын нийслэл Парис хотыг Германы [[Вермахт]]ын цэргүүд 6 сарын 14-нд эзэлсэн байна. 6 сарын 17-нд [[Филипп Петен]] Франц улс гал зогсоох хэлэлцээ хийх хүсэлтэй байгааг зарлаж, 6 сарын 22-нд Франц болон Германы хооронд гал зогсоох хэлэлцээр байгуулагдаж, 6 сарын 25-наас хэрэгжиж эхэлсэн аж. Ийнхүү Тэнхлэгийн хүчний бүрэн ялалтаар энэхүү тулалдаан өндөрлөжээ.<ref>{{Cite document |last=Keegan |first=John |title=The Second World War |place=Glenfield, Auckland 10, New Zealand |publisher=Hutchinson |year=1989 |postscript=<!--None-->}}.</ref>

Францын баруун, хойд хэсгийг Герман улс, зүүн өмнөд хэсгийн жижиг газрыг Итали улс эзэлж, өмнөдөд эзлэгдээгүй "чөлөөт бүс" үлдэн, Франц улс гурав хуваагдав. Гал зогсоох хэлэлцээр ёсоор [[Вишигийн Франц]] хэмээх тоглоомын улс байгуулагдаж, дээрх гурван бүсийг захирах болжээ. Улмаар 1942 оны 11 сард Тэнхлэгийнхэн "чөлөөт бүс"-ийг ч эзэлж, Франц улс 1944 онд [[Нормандийн десант|Холбоотнууд Нормандид газардах]] хүртэл Тэнхлэгийнхний захиргаан дор байсан бол Доод Улсууд 1944, 1945 он хүртэл Германы мэдэлд байсан билээ.

==Эшлэл==
{{Reflist}}

== Цахим холбоос ==
{{Commonscat|Battle of France|Францын тулалдаан}}

[[Ангилал:Францын тулалдаан| ]]
[[Ангилал:Дэлхийн хоёрдугаар дайны зэвсэгт хүчний үйл ажиллагаа]]
[[Ангилал:1940 оны зөрчилдөөн]]
[[Ангилал:Дэлхийн хоёрдугаар дайны үеийн германы зэвсэгт хүчний түүх]]
[[Ангилал:Дэлхийн хоёрдугаар дайны үеийн италийн зэвсэгт хүчний түүх]]
[[Ангилал:Дэлхийн хоёрдугаар дайны үеийн британийн зэвсэгт хүчний түүх]]
[[Ангилал:Дэлхийн хоёрдугаар дайны үеийн францын зэвсэгт хүчний түүх]]
[[Ангилал:Бельгийн зэвсэгт хүчний түүх]]
[[Ангилал:Нидерландын зэвсэгт хүчний түүх]]
[[Ангилал:Нидерланд дэлхийн хоёрдугаар дайнд]]
[[Ангилал:Бельги дэлхийн хоёрдугаар дайнд]]
[[Ангилал:Люксембург дэлхийн хоёрдугаар дайнд]]
[[Ангилал:Франц дэлхийн хоёрдугаар дайнд]]