Оросын бүгд найрамдах улсууд хуудасны эх кодыг харах

[[File:Republics of Russia.png|thumb|600px|{{col-begin}}{{col-break}}
1. [[Адыгей]]<br />
2. [[Бүгд Найрамдах Алтай Улс|Алтай]]<br />
3. [[Башкортостан]]<br />
4. [[Буриад]]<br />
5. [[Дагестан]]<br />
6. [[Ингушет]]
{{col-break}}
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
{{col-break}}
7. [[Кабардино-Балкари]]<br />
8. [[Бүгд Найрамдах Халимаг Улс|Халимаг]]<br />
9. [[Карачай-Черкеси]]<br />
10. [[Бүгд Найрамдах Карель Улс|Карель]]<br />
11. [[Коми]]<br />
{{col-break}}
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
{{col-break}}
12. [[Мари Эл]]<br />
13. [[Мордова]]<br />
14. [[Саха]]<br />
15. [[Умард Осети]]<br />
16. [[Татарстан]]
{{col-break}}
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
{{col-break}}
17. [[Тува]]<br />
18. [[Удмурт]]<br />
19. [[Хакас]]<br />
20. [[Чечень]]<br />
21. [[Чуваш]]
{{col-end}}
]]
[[Оросын Холбооны Улс]]ын олон шатласан [[Оросын засаг захиргааны хуваарь|засаг захиргааны хуваарийн]] нэгдүгээр зэрэг буюу дээд түвшин, үндсэн, том 83 [[Оросын холбооны байгууламж|холбооны махбодийн]] 21 нь '''[[Бүгд Найрамдах Улс|Өөртөө Засах Бүгд Найрамдах Улс]]''' (оросоор ''республика'') гэх нэгжийн нутаг билээ. 

Энэ нь бүх хүн амын дотор [[Орос үндэстэн|Орос үндэстнээс]] харьцангуй цөөн тоотой боловч тодорхой орон нутагт анхаармаар олуулаа амьдарсаар ирсэн [[татар]], [[чуваш]], [[башкир]] г.м гучаад ард түмэнд гол нутагт нь [[өөртөө засах эрх]] эдлүүлж буй хэлбэр юм. [[Бүрэн эрхт улс|Улс]] дотор ахиад [[улс]] байдаг ийм тохиолдол дэлхийд өөр (урьд нь [[ЗХУ]]-д байсан) байхгүй.

Сонгогдсон ард түмний нэрээр улсыг овоглоно.

==Давуу байдал==
Бүгд найрамдах улс нь [[Область|муж]], [[Хязгаар (Орос)|хязгаар]] гэх мэт адил зэргийн [[Оросын холбооны байгууламж|Оросын холбооны нэгжээс]] ялгаатай нь өөрийн нэрийн [[үндэстэн]], ястны хэлийг [[албан ёсны хэл]] болгож, үндсэн хууль батлах эрхтэй.<ref>Оросын Холбооны Улсын Үндсэн хуулийн 68-р зүйл</ref> Ихэнх улсын тэргүүн нь [[ерөнхийлөгч]] гэж цоллуулдаг. [[Татарстан]], [[Башкортостан]] хоёр хүн амын тоогоор, [[Чечень]], [[Ингушет]] хоёр нэрийнхээ ард түмний эзлэх хувиар арай давуу байгаа.

==Хүн амын харьцуулалт==
<div align="center">
{| align="center" class="wikitable sortable"
!БНУ-ын нэр!!Аль тивд буй!!Сонгогдсон ард түмэн<sup>1</sup>!!Сонгогдсон ард түмний хэл угсаа!!БНУ-ын хүн амд сонгогдсон ард түмний эзлэх хувь (2010)!!БНУ-ын хүн амд Орос үндэстэн (2010)!!Бүх хүн ам (2010)<sup>4</sup>
|-
|[[Адыгей]]
|Европ
|[[Адыг ястан]]
|Кавказынхан
|25.2%
|63.6%
|440,388
|-
|[[Бүгд Найрамдах Алтай Улс|Алтай]]
|Ази
|[[Алтай ястан]]
|[[Түрэг хэлний бүлэг|Түрэг бүлгийн]]
|34.5%
|56.6%
|206,195
|-
|[[Умард Осети]]
|Европ
|[[Осети ястан]]
|[[Иран угсаатан]]
|65.1%
|20.8%
|712,877
|-
|[[Башкортостан]]
|Европ
|[[Башкир ястан]]
|[[Түрэг угсаатан]]
|29.5%
|36.1%
|4,072,102
|-
|[[Буриад]]
|Ази
|[[Буриад ястан]]
|[[Монгол угсаатан]]
|30.0%
|66.1%
|972,658
|-
|[[Дагестан]]
|Европ
|Нутгийн 10<br />өөр ястан<sup>2</sup>
|Ихэнх нь Кавказынхан
|88.0%
|3.6%
|2,576,531
|-
|[[Ингушет]]
|Европ
|[[Ингуш ястан]]
|Кавказынхан
|94.1%
|0.8%
|467,294
|-
|[[Кабардино-Балкари]]
|Европ
|[[Кабардай ястан]], [[Балкар ястан]]
|Кабард - Кавказ, Балкар - [[Түрэг]]
|69.9% (кабард 57.2%,<br/>балкар 12.7%)
|22.5%
|859,802
|-
|[[Карачай-Черкеси]]
|Европ
|[[Карачай ястан]], [[Черкесс ястан]]
|Карачай - [[Түрэг]], Черкес - Кавказ
|52.9% (карачай 41.0%,<br/>черкес 11.9%)
|31.6%
|478,517
|-
|[[Бүгд Найрамдах Карель Улс|Карель]]
|Европ
|[[Карель ястан]]
|[[Урал хэлний бүлэг|Урал бүлгийн]]
|7.4%
|82.2%
|643,548
|-
|[[Коми]]
|Европ
|[[Коми ястан]]
|[[Урал хэлний бүлэг|Урал бүлгийн]]
|23.7%
|65.1%
|901,189
|-
|[[Мари Эл]]
|Европ
|[[Мари ястан]]
|[[Урал хэлний бүлэг|Урал бүлгийн]]
|43.9%
|47.4%
|696,357
|-
|[[Мордова]]
|Европ
|[[Мордова ястан]]
|[[Урал хэлний бүлэг|Урал бүлгийн]]
|40.0%
|53.4%
|834,819
|-
|[[Саха]]
|Ази
|[[Саха ястан]]
|[[Түрэг угсаатан]]
|49.9%
|37.8%
|958,291
|-
|[[Татарстан]]
|Европ
|[[Татар үндэстэн]]
|[[Түрэг угсаатан]]
|53.2%
|39.7%
|3,786,358
|-
|[[Тува]]
|Ази
|[[Тува ястан]]
|[[Түрэг хэлний бүлэг|Түрэг бүлгийн]]
|82.0%
|16.3%
|307,930
|-
|[[Удмурт]]
|Европ
|[[Удмурт ястан]]
|[[Урал хэлний бүлэг|Урал бүлгийн]]
|28.0%
|62.2%
|1,522,761
|-
|[[Чечень]]
|Европ
|[[Чечень ястан]]
|Кавказын бүлэг
|95.3%
|1.9%
|1,103,686
|-
|[[Чуваш]]
|Европ
|[[Чуваш ястан]]
|[[Түрэг угсаатан]]
|67.7%
|26.9%
|1,251,599
|-
|[[Бүгд Найрамдах Халимаг Улс|Халимаг]]
|Европ
|[[Халимаг ястан]]
|[[Монгол угсаатан]]
|57.4%
|30.2%
|289,464
|-
|[[Хакас]]
|Ази
|[[Хакас ястан]]
|[[Түрэг угсаатан]]
|12.1%
|81.7%
|532,403
|}
{| align="center" class="wikitable"
|align="left"| '''Тайлбар:'''
#Кабардино-Балкари, Карачай-Черкесс, Дагестан гуравт хэд хэдэн ард түмэн сонгогджээ.
#Дагестанд Агул, Авар, Даргин, Кумык, Лак, Лезги, Ногай, Рутул, Табасаран, Цахур гэх 10 ястан сонгогджээ.
|}
</div>

==Мөн үзэх==
* [[Оросын ард түмэн]]

== Эшлэл ==
{{reflist}}

{{ОХУ-ын засаг захиргааны нэгжүүд}}

[[Ангилал:Оросын бүгд найрамдах улс| ]]
[[Ангилал:ОХУ-ын засаг захиргааны гишүүнчлэл|бүгд найрамдах улс]]