Ардын өөрийгөө хамгаалах сайн дурын морьт отряд

Эх орноо батлан хамгаалах үйл хэрэгт олон түмнийг өргөн хүрээтэй оролцуулах зорилгоор байгуулагдсан цэрэг-олон түмний байгууллага

МАХН-ын Төв Хорооны Тэргүүлэгчдийн 1942 оны 2 дугаар сарын 24-ний өдрийн хурлаар улс орныг батлан хамгаалах ажилд олон түмнийг өргөн хүрээтэй оролцуулах шаардлага тулгарч байгааг харгалзан аравт, тавьт, зуут, мянгат, түмт гэсэн зохион байгуулалт бүхий “Ардын өөрийгөө хамгаалах сайн дурын морьт отряд” (АӨХСДМО)-ыг байгуулах шийдвэр гаргажээ. Морьт отрядын жанжин бөгөөд Батлан Хамгаалах Эвлэлийн Төв Зөвлөлийн даргаар Ч.Мижид, комиссараар А.Самбуу, штабын даргаар В.Даржаа нарыг томилсон байна.

Энэ отряд Улаанбаатар хот болон бүх аймаг, сум, үйлдвэр, албан газарт байгуулагдаж, хөдөлмөрчдийг буудлага, гранат, жагсаал, биеийн тамир, зэвсэг техник эзэмших арга эзэмшүүлэх сургалт явуулж байв. Үүний зэрэгцээгээр ард олныг дайсны агаарын дайралт, химийн хордолтоос хамгаалах арга ажиллагаанд сургаж, цаг агаар, газар орны хүндрүүлсэн нөхцөлд хээрийн дадлага сургууль хийлгэж байжээ. Тус отряд нь тугтай, гишүүд нь малгай, тэмдэг зэрэг тусгай хувцастай цэрэгжүүлсэн байгууллага байв. Морьт отряд нь 1944 оны байдлаар эгнээндээ БНМАУ-ын нийт хүн амын 20 гаруй хувийг нэгтгэсэн цэрэг-олон түмний бие даасан байгууллага болсон байв.

МАХН-ын Төв Хорооны Улс төрийн Товчооны 1944 оны 5 дугаар сарын 11-ний өдрийн хурлаар сайн дурын морьт отрядын үйл ажиллагааг сайшааж, ажлыг нь улам бэхжүүлж, мянгатын дарга болон түүнээс дээших бүх дарга нарыг цэргийн жинхэнэ алба хаагч хэмээн тооцож, цэргийн цол олгох шийдвэр гаргажээ. 1945 оны Чөлөөлөх дайнд 1000 гаруй хүнтэй морьт отряд оролцож байлдааны үүргээ нэр төртэй биелүүлсэн юм.

БНМАУ-ын Сайд нарын Зөвлөл, МАХН-ын Төв Хорооны тогтоолоор сайн дурын морьт отрядыг 1949 оны 6 дугаар сард татан буулгаж, гүйцэтгэж байсан үүргийг нь МХЗЭ, биеийн тамир спортын байгууллагад шилжүүлжээ.

Энэхүү ортяд нь дэлхийн хоёрдугаар дайны жилүүдэд улс орныг батлан хамгаалах хүчийг бэхжүүлэхэд нийт иргэд, залуу үеийг татан оролцуулах, тэдэнд цэргийн эрдэм сургах, эх оронч үзлээр хүмүүжүүлэхэд их хувь нэмэр оруулсан юм.