Арменичууд хуудасны эх кодыг харах

{{Инфобокс Үндэстэн
|group      = <big>Арменичууд<br />Հայեր</big> 
|population = 8,000,000-12,000,000
|popplace   = {{flag|Армени}} 3,145,354<ref name="daa1">{{Webarchiv|url=http://docs.armstat.am/census/pdfs/51.pdf |wayback=20120205224405 |text=2001 Official Armenian Census statistics. |archiv-bot=2023-09-26 06:33:31 InternetArchiveBot }} {{WebCite|url=http://www.webcitation.org/5nAoWfeZT|date =2010-01-30}}</ref>
|region1    = '''Кавказын бусад оронд'''
|pop1       = 
|ref1       = 
|region2    = {{flag|Гүрж}}
|pop2       = 248,929-346,000
|ref2       = <ref>{{Cite web |url=http://www.ecmicaucasus.org/upload/stats/Census%202002.pdf |title=2002 Official Georgian Census statistics. |access-date=2012-06-18 |archive-date=2013-11-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131101191250/http://www.ecmicaucasus.org/upload/stats/Census%202002.pdf |url-status=dead }}</ref><ref name="Astourian-2007">{{Astourian 2007}}</ref><ref name="Httpwwwarmeniadiasporacompopulationhtml" />
|region3    = {{flagcountry|Азербайжан}}/<br/>''[[Бүгд Найрамдах Арцах Улс|Уулын Карабах]]''
|pop3       = 120,745-141,400
|ref3       = <ref>[http://www.president.nkr.am/en/nkr/statePower/ Official Statistics of the NKR. Official site of the President of the NKR.] {{WebCite|url=http://www.webcitation.org/5wQJYtevb|date =2011-02-11}}</ref><ref name="az">[http://www.azerbaijan.az/_GeneralInfo/_Population/_population_e.html The Population of Azerbaijan]</ref>
|region4    = '''Кавказаас бусад оронд'''
|pop4       = 
|ref4       = 
|region5    = {{flag|Орос}}
|pop5       = 1,130,500
|ref5       = <ref>{{Webarchiv|url=http://www.perepis2002.ru/content.html?id=11&docid=10715289081463 |wayback=20091026071812 |text=2002 Official Russian Census population statistics. |archiv-bot=2024-02-10 22:56:36 InternetArchiveBot }} {{WebCite|url=http://www.webcitation.org/5wQIhlx88|date =2011-02-11}}</ref>
|region6   = {{flagicon|АНУ}} [[АНУ]]
|pop6       = 484,840
|ref6       = <ref>{{Webarchiv|url=http://factfinder.census.gov/servlet/DTTable?_bm=y&-geo_id=01000US&-ds_name=ACS_2009_1YR_G00_&-_lang=en&-mt_name=ACS_2009_1YR_G2000_B04003&-format=&-CONTEXT=dt |archive-is=20200212214226 |text=American Community Survey 2009 statistics. |archiv-bot=2023-09-26 06:33:31 InternetArchiveBot }} {{WebCite|url=http://www.webcitation.org/5wQIiKgKm|date =2011-02-11}}</ref>
|region7     = {{flag|Франц}}
|pop7        = 450,000
|ref7        = <ref name="ed">The {{Webarchiv|url=http://www.e4d.org/about.htm |wayback=20120110153913 |text=Education for Development Institute |archiv-bot=2023-09-26 06:33:31 InternetArchiveBot }} maintains {{Webarchiv|url=http://www.3noor.org/ |wayback=20120112052514 |text=an extensive site about Armenia |archiv-bot=2023-09-26 06:33:31 InternetArchiveBot }} that includes information about the {{Webarchiv|url=http://www.3noor.org/nnp00/armwmap.html |wayback=20110414223340 |text=Armenian diaspora in various countries |archiv-bot=2023-09-26 06:33:31 InternetArchiveBot }}. Their numbers generally agree with other sources when those are available; where we don’t have a more authoritative source, we are following their numbers. {{WebCite|url=http://www.webcitation.org/5wQIj4Vzx|date =2011-02-11}}</ref><ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6043730.stm|title=French in Armenia 'genocide' row|accessdate=2007-04-21|work=BBC News|date=2006-10-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080407032232/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6043730.stm|archivedate=2008-04-07|deadurl=no|url-status=dead}}</ref><ref name="Httpwwwarmeniadiasporacompopulationhtml">{{Cite web |url=http://www.armeniadiaspora.com/population.html |title=Archive copy |access-date=2012-06-18 |archive-date=2013-05-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130511084353/http://www.armeniadiaspora.com/population.html |url-status=dead }}</ref>
|region8    = {{flag|Ливан}}
|pop8       = 254,000
|ref8       = <ref name="Astourian-2007"/><ref name="Httpwwwarmeniadiasporacompopulationhtml" />
|region9    = {{flag|Сири}}
|pop9      = 170,000 - 190,000
|ref9       = <ref>The [http://i-cias.com/e.o/syria_4.htm Encyclopedia of the Orient] states that 160,000 Apostolic Armenians and 30,000 Catholic Armenians live in Syria. That number together makes up 190,000. {{WebCite|url=http://www.webcitation.org/5wQJYN1RW|date =2011-02-11}}</ref><ref name="Httpwwwarmeniadiasporacompopulationhtml" />
|region10    = {{flag|Иран}}
|pop10       = 100,000
|ref10      = <ref name="Httpwwwarmeniadiasporacompopulationhtml" />
|region11   = {{flag|Украйн}}
|pop11      = 99,894
|ref11      = <ref name="Національний склад населення">[http://2001.ukrcensus.gov.ua/results/general/nationality/ Про кількість та склад населення України за підсумками Всеукраїнського перепису населення 2001 року] {{ref-uk}}</ref>
|region12   = {{flagcountry|Беларусь}}
|pop12     = 60,000
|ref12      = <ref name="Astourian-2007"/>
|region13    = {{flag|Турк}}
|pop13       = 45,000 – 76,000
|ref13       = {{lower|<ref name="TU">[http://www.joshuaproject.net/peopctry.php?rop3=100516&rog3=TU joshuaproject.net TU] {{WebCite|url=http://www.webcitation.org/5wQJZhTVM|date =2011-02-11}}</ref>}}
| 300,000 <ref>[http://news.am/eng/news/26128.html Ukrainian FM to visit Armenia &#124; Armenia News - NEWS.am] {{WebCite|url=http://www.webcitation.org/5wQJa9QvC|date =2011-02-11}}</ref>
|region15  = {{flagcountry|Канад}}
|pop15      = 40,615
|ref15      = <ref name="Astourian-2007"/><ref name="Httpwwwarmeniadiasporacompopulationhtml" />
|region16   = {{flagcountry|Австрали}}
|pop16      = 60,000
|ref20      = {{lower|<ref>[http://intersci.ss.uci.edu/wiki/eBooks/Articles/National%20Identity%20in%20Postco%20AZ%20Tokluoglu.pdf Definitions of national identity, nationalism and ethnicity in post-Soviet Azerbaijan in the 1990s] {{WebCite|url=http://www.webcitation.org/5vkbQ4KHj|date =2011-01-15}}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.coe.int/t/e/human_rights/ecri/1-ecri/2-country-by-country_approach/azerbaijan/azerbaijan_cbc_3.asp |title=European Commission Against Racism and Intolerance (ECRI), Second Report on Azerbajan, CRI(2007)22,  May 24, 2007 |access-date=Зургадугаар сар 6, 2007 |archive-date=Зургадугаар сар 6, 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070606201028/http://www.coe.int/t/e/human_rights/ecri/1-ecri/2-country-by-country_approach/azerbaijan/azerbaijan_cbc_3.asp |url-status=dead }}</ref><ref>{{Webarchiv|url=http://www.cidcm.umd.edu/mar/assessment.asp?groupId=37301 |wayback=20110525080102 |text=University of Maryland Center for International Development and Conflict Management. Minorities at Risk: Assessment of Armenians in Azerbaijan,  Online Report, 2004 |archiv-bot=2023-09-26 06:33:31 InternetArchiveBot }} {{WebCite|url=http://www.webcitation.org/5wQJbsT74|date =2011-02-11}}</ref><ref>Razmik Panossian. The Armenians. Columbia University Press, 2006; p. 281</ref><ref>Mario Apostolov. The Christian-Muslim Frontier. Routledge, 2004; p. 67</ref><ref>Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor. Country Reports on Human Rights Practices. 2001</ref>}}
|languages  = [[Армени хэл]]
|religions  = [[Христосын шашин|Христос]]
|footnotes = Азербайжан нь Уулын Карабах дахь Арменчуудыг хүн амынхаа тоонд оролцуулан тоолдог.<ref name="az"/>
Арменчуудтай үндэс гарлын хувьд ойрын төрөл эсвэл Арменчуудтай ижил гэж үзэгддэг, Исламын шашинтай [[Хемшинчүүд]]ийг оролцуулаад ойролцоогоор 300,000 - 500,000 Армен гаралтай Турк хүн бий гэж тооцдогоос гадна Армены хядлагын дараа Курдүүдэд үрчлэгдсэн эсвэл тэдэнд ууссан "нууц" 500,000 Армен хүн байна гэж тооцоолдог. Гэхдээ тэд Турк дахь Арменчуудын тоонд ордоггүй.<ref>Bert Vaux, Hemshinli: The Forgotten Black Sea Armenians, Harvard University, 2001 p.1</ref><ref>Andrews. ''Ethnic Groups in the Republic of Turkey'', pp. 476-477, 484, 487.</ref><ref>Hagopian. "Notes", pp. 159, 165, 176.</ref><ref>Vaux, Bert. "Homshetsma: The Language of the Armenians of Hamshen", in ''The Hemshen'', p. 257.</ref><ref>Ersoy, Erhan Gürsel. "The Hemshin People: Ethnic Identity, Beliefs, and Yayla Festivals in Çamlıhemşin", in ''The Hemshin'' pp. 332, 333.</ref><ref>{{cite web |url= http://news.am/eng/news/32050.html |title= 500,000 “hidden” Armenians in Turkey? |accessdate= 2010-09-24 |archiveurl= https://web.archive.org/web/20100927185118/http://news.am/eng/news/32050.html |archivedate= 2010-09-27 |deadurl= no |url-status= dead }}</ref>}}
<noinclude>
Хүн төрөлхтний дунд бидний '''Армени''' гэж нэрлэдэг нэгэн [[угсаатны нийтлэг]] ялгардаг. Тэдний язгуур нутаг нь [[Арменийн өндөрлөг]]. Армени хэлээр ({{lang-hy|հայեր}},  [hɑˈjɛɾ] гэж дуудагдана) бичдэг.
[[File:Armenia between russian and ottoman empires.png|thumb|20-р зууны эхэн үеийн арменичууд: - улбар шар-Оросын захиргаан дахь Армени буюу Зүүн Армени, ногоон-[[Османы эзэнт гүрэн|Османы эзэнт гүрний]] харъяаны Армени буюу Баруун Армени]]
2001 онд [[Армени]] улсын хүн амын 97.9% = 3,145,354 нь өгүүлэн буй '''Армени [[угсаатан]]''' байсан. Энэ нь бараг (95%-с их) нэгэн төрлийн хүн амаас бүрдсэн улсын тод жишээ юм.<ref name="daa1">{{Webarchiv|url=http://docs.armstat.am/census/pdfs/51.pdf |wayback=20120205224405 |text=2001 Official Armenian Census statistics. |archiv-bot=2023-09-26 06:33:31 InternetArchiveBot }} {{WebCite|url=http://www.webcitation.org/5nAoWfeZT|date =2010-01-30}}</ref> Ямартаа ч тэр 3 сая гаран хүн '''Армени [[үндэстэн]]''' гэж нэрлэгдэх бүрэн эрхтэй.

Арменичууд европ гаралтай. Арменийн хилийн чанадад Армени угсаа, гарвалт 3 саяаас олон хүн амьдарч байна. Энэ нь түүхэн шалтгаантай. Армены өндөрлөгийг түүхэнд зүүн, баруунаар хуваан үздэг. Өнөөгийн [[Армени]] нь түүхэн дэх XVI зуунаас [[Сефевийн улс|Перс]]эд, XIX зуунаас [[Оросын эзэнт гүрэн|Орос]]т, XX зуунаас [[Зөвлөлт Холбоот Улс]]ад харьяалагдаж явсан [[Зүүн Армени]]йн үргэлжлэл юм. Харин XVI зуунаас [[Османы эзэнт гүрэн|Османы]] мэдэлд байсан [[Баруун Армени]] нь өнөөгийн [[Турк]]ийн нутгийн дорнод хэсгийг хамарч байв. 1915 онд Османы төрөөс [[Арменичуудыг хядсан нь|Арменичуудыг хядсанаар]] (1.5 сая хүн гэж тооцоолдог) баруун арменичууд бүрмөсөн устжээ. Баруун Армениас амьд үлдсэн нь дайжсан бол Зүүн Армениас хуучин ЗХУ-ын улс орнуудад олноор тархан сууцгаажээ.

== Цахим холбоос ==
{{Commonscat|Armenians|Арменичууд}}
{{Wiktionary}}

== Эх сурвалж==
{{reflist}}

[[Ангилал:Арменичууд| ]]
[[Ангилал:Ази дахь угсаатан]]
[[Ангилал:Европ дахь угсаатан]]
[[Ангилал:Кавказ дахь угсаатан]]
[[Ангилал:Ирак дахь угсаатан]]