Байгаль орчны зөрчил

Байгаль орчны зөрчил, нийгэм-байгаль орчны зөрчил эсвэл экологийн хуваарилалтын зөрчил (ЭХЗ) нь байгаль орчны доройтол, байгаль орчны нөөцийн тэгш бус хуваарилалтаас үүдэлтэй нийгмийн зөрчил юм. Байгаль орчны Шударга Ёсны Атлас нь 2020 оны 4-р сарын байдлаар дэлхий даяар 3,100 байгаль орчны зөрчлийг баримтжуулсан бөгөөд өөр олон зөрчил баримтжуулаагүй хэвээр байгааг онцлон тэмдэглэв.

Эдгээр зөрчилд оролцогч талуудад орон нутгийн нөлөөлөлд өртсөн ард иргэд, муж улсууд, компаниуд болон хөрөнгө оруулагчид, нийгмийн болон байгаль орчны хөдөлгөөнүүд багтдаг. Байгаль орчныг хамгаалагчид ихэвчлэн эх нутгаа нөөцийн олборлолт, аюултай хог хаягдлаас хамгаалж байдаг. Баялгийн олборлолт, аюултай хог хаягдлын үйл ажиллагаа нь ихэвчлэн нөөцийн хомсдолыг бий болгодог (хэт их загас агнуур, ой модыг устгах гэх мэт), хүрээлэн буй орчныг бохирдуулж, хүн ба байгалийн амьдрах орчныг доройтуулж, улмаар зөрчлийг үүсгэдэг.

Байгаль орчны зөрчлийн тодорхой тохиолдол бол ойн зөрчил "Ойн бодлого, ойн нөөцийг ашиглахтай холбоотой үнэт зүйлс, асуудлаар ашиг сонирхлын бүлгүүдийн хоорондын янз бүрийн эрчмийн тэмцэл гэж ерөнхийд нь авч үздэг" , эсвэл ойн зөрчил юм.   Сүүлийн хэдэн арван жилд дэлхийн хэмжээнд эдгээрийн тоо өссөөр байна.