Бразилиа хуудасны эх кодыг харах

{{Нутаг
|нэр                    = Бразилиа хот
|ямар_янзын_нутаг       = суурин газар
|анхаарах_нэр           = {{lang-pt|Brasília}} [Бразия]
|image_flag             = 
|flag_size              = 120px
|image_seal             = 
|seal_size              = 70px
|image_skyline          = Montagem Brasília.jpg
|image_caption          = Зүүн дээд булангаас: [[Бразилын Үндэсний Конгресс|Холбооны Бүгд Найрамдах Бразил Улсын Үндэсний Конгресс]], [[Жускелино Кубичек гүүр]], [[Хөшөөт тэнхлэгүүд]], [[Паласио да Альворада]], [[Бразилын сүм]].
|pushpin_map            = Brazil
|pushpin_label          = '''Бразилиа'''
|pushpin_label_position = top
|pushpin_mapsize        = 280
|latd= 15|latm= 17|lats= |latNS=S  
|longd= 47|longm= 52|longs= |longEW=W
|улс_эсвэл                 = Улс, орон
|аль_улс_эсвэл             = {{BRA2}}
|нэгдүгээр_зэргийн_нэгж    = Бүс, орон
|нэгдүгээр_зэргийн_нутаг   = Өрнөд төв
|хоёрдугаар_зэргийн_нэгж   = Муж, тойрог
|хоёрдугаар_зэргийн_нутаг  = [[Холбооны тойрог (Бразил)|Холбооны тойрог]]
|гуравдугаар_зэргийн_нэгж  = Суурин газар
|гуравдугаар_зэргийн_нутаг = '''Бразилиа'''
|дөрөвдүгээр_зэргийн_нэгж  = 
|дөрөвдүгээр_зэргийн_нутаг = 
|нутгийн_төвийг_юу_гэх     = 
|нутгийн_төв               = 
|газар_нутаг            = 5,802 км²
|газрын_байц            = д.т.д. 1171 м
|хүн_ам                 = 2,789,761 хүн
|хүн_ам_он              = (2013)
|хүн_ам_бөөгнөрөл       = 2013 онд 4,041,042
|нягт_сийрэг            = 
|ард_түмэн              = 
|цугаараа               = 
|даргыг_юу_гэх          = 
|даргын_нэр             = 
|түүхэн_он              = 1960-4-21
|түүхэн_үйл             = Хот үүсэн байгуулагдсан
|цагийн_бүс             = Бразилын цаг
|utc_offset             = -3
|утасны_томъёо          = (+55) 61
|шуудангийн_томъёо      = 70000-000
|автомашин_дугаар       = 
|website                = [http://www.brasilia.df.gov.br/ brasilia.df.gov.br] 
|тэмдэглэл              = 
}}
[[Бразил]] улсын [[нийслэл]] '''Бразилиа''' '''[[хот]]''' ({{lang-pt|Brasília}} — ''Бразия'') [[Бразил]] орны төв хэсэгт улсынхаа [[Холбооны тойрог (Бразил)|Холбооны тойрогт]] харьяалагдан оршдог. Хүн амынхаа тоогоор [[Рио-де-Жанейро]], [[Сан-Паулу]] хотуудын араас улсдаа гуравт бичигдэж байгаа<ref name="ibge-df">{{cite web |title=Distrito Federal - Panorama |url=https://cidades.ibge.gov.br/brasil/df/panorama |website=cidades.ibge.gov.br |publisher=IBGE |access-date=2023-11-21 |archive-date=2017-10-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171018071808/https://cidades.ibge.gov.br/brasil/df/panorama |url-status=live }}</ref> бөгөөд [[Латин Америк]]ийн томоохон хотуудаас нэг хүнд ногдох [[Дотоодын нийт бүтээгдэхүүн|ДНБ]]-ээр тэргүүлж байгаа хот юм.<ref>{{cite web |last=Istrate |first=Emilia |url=http://www.brookings.edu/research/interactives/global-metro-monitor-3 |title=Global MetroMonitor &#124; Brookings Institution |publisher=Brookings.edu |access-date=2024-02-25 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130115071513/http://www.brookings.edu/research/interactives/global-metro-monitor-3 |archive-date=2013-01-15}}</ref>

Далайн эргийн Рио-де-Жанейрод нийслэл байсныг нутгийн төвд шилжүүлэх санал 1827 оноос эхлэн яригдаж, 1956 оноос барилгачид дөрвөн жил шавдан ажилласны үрээр 1960 оны 4 сарын 21-нд Бразилиа хот үүсэж, [[Салвадор (Баия)|Салвадор]] (1549–1763), Рио-де-Жанейро (1763–1960)-гийн дараах Бразил орны түүхэн дэх гурав дахь нийслэл болжээ. Газрын хувьд Өрнөд төв бүс, [[Бразилын тэгш өндөрлөг]]ийн төв хэсэгт далайн түвшнээс дээш 1171 метр өндөрт байдаг ба жилийн турш өдрийн 26 °C хэм орчим дулаан, бороо хур их ордог. Засаг захиргааны хуваарь ёсоор улсын доорх [[Холбооны тойрог]] (нийслэл хавийн газар) хэмээх нутгийн төв болно. Түүн дотроо [[Бразил|суурин газар]] (''município'') хэмээн зүйлчлэгдэнэ.

== Хүн ам зүй ==
{| class="wikitable" style="line-height:0.9em; border:1px black; float:right; margin-right:1em; margin:10px"
|-
! style="width:120px;"| Шашин !! Хувь
|-
| [[Католик]] || 56.62%
|-
| [[Протестант]] || 26.88%
|-
| Шүтлэггүй || 9.20%
|-
| Нутгийн шашин || 3.50%
|}

{| class="wikitable" style="line-height:0.9em; border:1px black; float:right; margin-right:1em; margin:10px"
|-
! style="width:50px;"| Он !! Хүн ам 
|-
| 1960 || 140,165  
|-
| 1980 || 1,176,935 
|-
| 2000 || 2,051,146
|-
| 2010 || 2,562,963 
|}

1960 онд үүсэн байгуулагдсан Бразилиагийн хүн амын тоо жилд дунджаар 2.82%-аар өсөж байна. XX зуунд үүссэн дэлхийн өөр ямар ч хот богино хугацаанд ингэж томроогүй. 1989 онд нэг сая, 2000 онд хоёр сая хүнтэй болж байсан бол 2013 онд хотын харьяалж буй 5802 км² газарт 2,789,761 хүн оршин сууж байна. 

Хотын хүн амын тал хувь (48.2%) нь [[холимог арьстан]], бас нэг тал хувь (42.2%) нь [[цагаан арьстан]] юм. Бас хар арьстан (7.7%), [[Ази]]ас ирсэн (1.6%) хүмүүс тодорхой хувь эзэлдэг. Бүх хүн амын 52.2% эмэгтэй, 47.8% эрэгтэй.

Хүн амын олноор улсдаа [[Рио-де-Жанейро]], [[Сан-Паулу]]гийн дараа 3 дахь том хот болчхоод байна.

Хотын нутгаас гадна эргэн тойрны дагуул хот, хүй дүүргийн хамтаар бодвол энэ хавьд 4 сая хүн байгаа.

== Барилга, байшин ==
Бразилиа хот улсын нийслэл болохын хувьд Бразилын төрийн гурван өндөрлөг бүгд байрладаг. Мөн Бразилын олон компанийн төв байр байдаг. Хот нь олон хороололд хуваагддаг ба эдгээр нь Зочид буудлын хороолол, Банкны хороолол эсвэл Элчин сайдын яамдын хороолол гэх мэтээр тодорхой үйл ажиллагаанд чиглэсэн хорооллууд бий.

[[Зураг:BSB_02_2013_Eixo_Monumental_5884.JPG|thumb|center|700px|Бразилиа хот]]

== Эгч дүү хот ==
Бразилиа дараах хотуудтай эгч дүүгийн адил харилцаж байна.<ref name="Brasília twinnings">{{cite web |url=http://www.internacional.df.gov.br/noticias/item/2055-bras%C3%ADlia-global-partners.html |title=Brasilia Global Partners |publisher=Internacional.df.gov.br |date= |accessdate=2014-02-25 |archive-date=2014-02-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140228224414/http://www.internacional.df.gov.br/noticias/item/2055-bras%C3%ADlia-global-partners.html |url-status=dead }}</ref>
{|class="wikitable"
|- valign="top"
|
*{{flagicon|NGA}} [[Абужа]]
*{{flagicon|NED}} [[Амстердам]]
*{{flagicon|PAR}} [[Асунсьон]]
*{{flagicon|BEL}} [[Брюссель]] <small>(2013)</small>
*{{flagicon|ARG}} [[Буэнос-Айрес]] <small>(2002)</small>
*{{flagicon|USA}} [[Вашингтон]] <small>(2013)</small><ref>{{cite web |url=http://dcist.com/2013/03/dc_welcome_your_newest_sister_city.php |title=D.C., Welcome Your Newest Sister City: Brasília |author=Martin Austermuhle |publisher=Dcist.com |date=2012-03-15 |accessdate=2013-03-18 |archive-date=2013-03-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130318030255/http://dcist.com/2013/03/dc_welcome_your_newest_sister_city.php |url-status=dead }}</ref>
*{{flagicon|AUT}} [[Вена]] <small>(2013)</small>
*{{flagicon|PLE}} [[Газа хот|Газа]]
||
*{{flagicon|MEX}} [[Гвадалахарa]]
*{{flagicon|QAT}} [[Доха]]
*{{flagicon|AUS}} [[Канберра]]
*{{flagicon|UKR}} [[Киев]]
*{{flagicon|PER}} [[Лима]]
*{{flagicon|POR}} [[Лиссабон]]<ref name="Lisbon twinnings">{{cite web|url=http://www.anmp.pt/anmp/pro/mun1/gem101l0.php?cod_ent=M1100|title=Lisboa - Geminações de Cidades e Vilas|accessdate=2013-08-23|work=Associação Nacional de Municípios Portugueses [National Association of Portuguese Municipalities]|language=Portuguese|trans_title=Lisbon - Twinning of Cities and Towns|archive-date=2015-02-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20150201175323/http://www.anmp.pt/anmp/pro/mun1/gem101l0.php?cod_ent=M1100|url-status=dead}}</ref>
*{{flagicon|EGY}} [[Луксор]]
*{{flagicon|URU}} [[Монтевидео]]
||
*{{flagicon|USA}} [[Нью-Йорк]] <small>(2004)</small><ref name="New York sisters">{{cite web|url=http://www.nyc.gov/html/ia/gp/html/partner/partner.shtml|title=NYC's Partner Cities|publisher=The City of New York|accessdate=2012-12-16|archive-date=2013-08-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20130814165415/http://www.nyc.gov/html/ia/gp/html/partner/partner.shtml|url-status=dead}}</ref>
*{{flagicon|RSA}} [[Претория]]
*{{flagicon|ITA}} [[Ром]]
*{{flagicon|CHI}} [[Сантьяго]]
*{{flagicon|IRN}} [[Тегеран]]
*{{flagicon|CUB}} [[Хавана]]
*{{flagicon|SDN}} [[Хартум]]
*{{flagicon|PRC}} [[Шиань]] <small>(1997)</small>
|}

== Цахим холбоос ==
{{commonscat|Brasília}}

== Лавлах холбоос ==
{{лавлах холбоос|2}}


[[Ангилал:Бразилиа| ]]
[[Ангилал:Бразилын хот]]
[[Ангилал:Өмнөд Америкийн нийслэл]]
[[Ангилал:Төлөвлөсөн хот]]
[[Ангилал:Оскар Нимейер]]
[[Ангилал:Саятан хот]]
[[Ангилал:Бразилын их сургуулийн хот]]