Гейгер тоолуур

Гейгер тоолуур (мөн Гейгер-Мюллерийн тоолуур эсвэл Г-М гэж нэрлэдэг) нь ионжуулагч цацрагийг илрүүлэх болон хэмжихэд хэрэглэдэг электроны төхөөрөмж юм. Үүнийг цөмийн үйлдвэр, цацрагийн дозиметр болон хамгаалалт зэрэгт өргөн хэрэглэдэг.

Үүгээр ионжуулалтын нөлөөнд ашигладаг гамма туяа, альфа болон бета тоосонцор зэргийг ионжуулагч цацраг илрүүлдэг Гейгер-Мюллер хоолойны төхөөрөмжид үйлдвэрлэдэг. Цацрагийн судалгааны гар багаж шиг өргөн цар хүрээнд хэрэглэгддэг бөгөөд энэ нь магадгүй дэлхийн хамгийн сайн цацраг илрүүлдэг төхөөрөмжийн нэг. Анхны илрүүлэгчийн санааг 1908 онд Манчестерийн их сургууль гаргасан ч 1928 оны Гейгер тоолуурын практик хэрэгсэл шиг Гейгер-Мюллер хоолой хөгжих хүртэл энэ нь хэрэглээнд байгаагүй. Үүнээс хойш энэхүү төхөөрөмж нь бат бөх мэдрэгч элементтэй ба харьцангуй бага өртөгтэй болохоор үүнийг их түгээмэл хэрэглэх болсон. Гэсэн хэдий ч энэ нь хамгийн өндөр цацраг болон түүний энергийг хэмжих хязгаартай.