Гиннессийн Дэлхийн дээд амжилтын тухай ном
Гиннессийн Дэлхийн дээд амжилтын тухай ном (англи. The Guinness Book of Records, АНУ-д The Guinness Book of World Records) - Дэлхийн хүн, амьтдын үзүүлсэн дээд амжилт, байгалийн өвөрмөц үзэгдэл, шоу бизнес, хэвлэл мэдээлэл, соёлын гайхалтай бөгөөд сонин ололт дээд амжилтын талаарх мэдээллийг жил бүр гаргадаг лавлах ном юм.
Анх 1955 онд Ирландын "Гиннесс" шар айраг үйлдвэрлэгч компанийн захиалгаар хэвлэгдсэн ном юм. Ирланд, Британийн шар айрагны уушийн газруудад зочдод тодорхой үзэгдлийн талаарх маргааныг шийдвэрлэх эрх бүхий эх сурвалжийг бий болгох санааг Хью Бивер (англи. Hugh Beaver) гаргасан ажээ. Энэхүү санаа нь ихэр ах дүү Норис МакВрайтер болон Росс МакВрайтер (англи. Noruis & Ross McWhirter) нарын хүчин чармайлтаар хэрэгжсэн бөгөөд 198 хуудастай Номын анхны дугаар 1955 оны 8-р сарын 27-нд хэвлэгдэн гарчээ. Эхэндээ Гиннессийн амжилтын номд ах дүү МакВрайтер нарын цуглуулсан шинжлэх ухааны баталгаатай баримтуудыг багтаасан байсан боловч цаг хугацаа өнгөрөхөд янз бүрийн хүмүүсийн хачирхалтай, сонин ололт амжилтууд гарч эхэлсэн байна.
Анхны хэвлэл нь 1955 оны Зул сарын баяраар Их Британид бестселлерүүдийн жагсаалтыг тэргүүлж байсан. Дараа жил нь олон улсад худалдаанд гарсан. Ном зарагдсан тоон үзүүлэлт 1997 он гэхэд 75 саяд хүрсэн бөгөөд түүнээс олон тоогоор хэвлэгдсэн ганц ном нь Библийн судар байсан юм. 2025 оны байдлаар дэлхийн 100 улс, 40 хэл дээр хэвлэгдэн 70 дахь жилдээ хэвлэгдэн гарч байна. Мэдээллийн сандаа 53,000 гаруй бүртгэл хийсэн байна.
Гиннессийн номын үндсэн бүртгэлүүд
[засварлах | кодоор засварлах]- Эд баялаг - мөнгөний бүртгэлд зориулагдсан хэсэг. Энэ хэсэгт мөрийтэй тоглоомын ялалт, хамгийн үнэ цэнэтэй зүйл, хамгийн их хөрөнгө, хамгийн үнэтэй худалдан авалт гэх мэтийг бүртгэдэг;
- Амжилт - аялалын тэмдэглэл, төрөл бүрийн хоол хүнс, ундаа уух тэмдэглэл, хамгийн их хүч чадал, тэсвэр тэвчээрийн үзүүлэлтүүд, түүнчлэн дундаж наслалтын бүртгэлийг ихэвчлэн энэ хэсэгт байрлуулдаг;
- Мэдлэг - энэ хэсэгт тодорхой мэргэжлээр (ихэвчлэн архитектур, анагаах ухаан, шинэ бүтээл) амжилт, ололт амжилт, мөн ерөнхийдөө шинжлэх ухааны мэдлэгийн бүртгэлийг багтаасан болно;
- Урлаг, хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл - энэ хэсэг нь хөгжим, кино урлаг, загвар, хөдөлгөөнт дүрс, сурталчилгааны салбарын ололт амжилт, түүнчлэн сэдэвчилсэн парктай холбоотой бичлэгүүдэд зориулагдсан болно;
- Аюул ба гамшиг - энэ хэсэгт дайн, тахал, терроризм, амьтдын халдлага, байгалийн гамшиг гэх мэт рекорд үзүүлэлтүүдийг агуулсан;
- Эр зориг — энэ ангилалд дээд амжилтын эзэд, ихэвчлэн оргилуудыг байлдан дагуулж, дэлхийг тойрон аялж, хүмүүсийг аварч, хүн төрөлхтөнд чухал ач холбогдолтой хязгаарт (жишээ нь, сансар огторгуй, далайн гүн) хүрч алдар нэрийг олж авсан хүмүүс багтдаг;
- Алдар - одод, шагнал, түүнчлэн алдартай гэмт хэрэгтнүүд, шашны зүтгэлтнүүд, буяны үйлстнүүдтэй холбоотой бүртгэлүүд;
- Орчин үеийн технологи - тээвэр, интернет, хиймэл дагуулын холбоо, робот техник, зэвсэг, ухаалаг зүйлийг бүтээх технологийн дэвшил;
- Спорт - Олимпийн дээд амжилт, зарим спортын амжилт, экстрим тамирчдын рекорд гэх мэт.
- Хүн - энэ хэсэг нь биеийн хэмжээ, бодибилдинг, өөрийн биеийг өөрчлөх чадвар, түүнчлэн "сониуч туйлууд" гэж нэрлэгддэг бичлэгүүдээр хязгаарлагддаг.