Гэгээн Петрийн цогчин дуган
| Гэгээн Петрийн цогчин дуган | ||
|---|---|---|
 Нар жаргах үед | ||
| Ерөнхий мэдээлэл | ||
| Байршил | Ватикан | |
| Уран барилгач | Барилгачдын жагсаалт | |
| Барьсан огноо | 1506-1626 он | |
| Өндөр | 133,30 м | |
| Суурь талбай | 20.139 м² | |
| Солбицол | 41° 54′ 8″ У, 12° 27′ 12″ З | |
| ||
| Онцлог | ||
| Папын базилика | ||
Гэгээн Петрийн их цогчин дуган (лат. Basilica Sancti Petri, итал. Basilica di San Pietro) нь Ватикан хот улсад орших дэлхийн католик шашны хамгийн гол сүм юм.
Гэгээн Петрийн цогчин дуган нь Ватикан улсын төв талбайд оршдог уран барилгын гайхамшигт дурсгал бөгөөд Есүс Христийн шавь, анхны Пап Петрийн нэрээр нэрлэгджээ.
Донато Браманте, Рафаэль Санти, Микеланжело Буонаротти, Жовани Бернини, Карло Мадерна зэрэг хэд хэдэн үеийн агуу мастерууд Гэгээн Петрийн цогчин дуганыг бүтээхэд ажилласан байна. Уг сүмийн дотор 15 мянга орчим хүн, гадна талбайд 60 мянга орчим хүний багтаамжтай ажээ.
Түүх
[засварлах | кодоор засварлах]Анхны сүм хийдийг 326 онд Христийн шашны анхны эзэн хаан Их Константин хааны үед барьжээ. Энд Эзэн хаан Гэгээн Петрийн шарилыг оршуулахыг тушаасан байна. Ийнхүү ирээдүйн сүмийн тахилын ширээг Гэгээн Петрийн саркофаг бүхий бунханыг суурилуулжээ.
15-р зуунд арван нэгэн зууны турш оршин тогтнож байсан базилика нурах аюулд орж, Пап лам V Николасын үед өргөтгөл хийж, сэргээн босгох ажил эхэлжээ. Энэ асуудлыг II Юлий үндсээр нь шийдэж, эртний хийдийн суурин дээр асар том сүм хийд барихаар төлөвлөж байсан бөгөөд энэ нь шашны сүм хийдүүд болон одоо байгаа Христийн сүмүүдийг хоёуланг нь гэрэлтүүлж, улмаар папын төрийг бэхжүүлж, католик шашны нөлөөллийг дэлгэрүүлэхэд том алхам болсон байна.
Гэгээн Петрийн сүмийн зураг төсөл, барилгын ажилд Италийн бараг бүх томоохон архитекторууд оролцсон. 1506 онд 16-р зууны Ромын сонгодог үзлийн архитектурыг бүтээгчдийн нэг, архитектор Донато Браманте-гийн төслийг батлав. Брамантег нас барсны дараа 1514-1520 онд барилгын ажлыг Латин загалмай хэлбэрээр базиликийн төлөвлөгөөний уламжлалт хэлбэрт буцаж ирсэн Рафаэль Санти, дараа нь төв бүтэц дээр суурьшсан Балдассаре Перузци, Антонио да Сангалло нар удирдаж байсан. Эцэст нь 1546 онд Микеланжело Буонарроти уг ажлыг удирдан чиглүүлж байжээ.
Сүмийг барьж байгуулахтай зэрэгцэн Папын адислалыг хүлээн авах эсвэл шашны баяр ёслолд оролцохоор сүм рүү цуглардаг олон тооны итгэгчдийг хүлээн авах талбайг түүний урд байрлуулах шаардлагатай болсон. Энэ ажлыг 1656-1667 онд Гэгээн Петрийн талбайг бүтээсэн Жованни Лоренцо Бернини гүйцэтгэсэн нь дэлхийн хот төлөвлөлтийн практикийн хамгийн шилдэг бүтээлүүдийн нэг юм. Ийнхүү Италийн барокко эрин үеийн соёлын гайхамшигт дурсгалыг төлөөлсөн томоохон архитектурын цогц чуулга бий болжээ.
Цахим холбоос
[засварлах | кодоор засварлах]
Commons: Гэгээн Петрийн цогчин дуган – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан |
Wiktionary: Гэгээн Петрийн цогчин дуган – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу |