Jump to content

ДНХ хуулбарлах

Википедиа — Чөлөөт нэвтэрхий толь

ДНХ  хуулбарлах

ДНХ-ийн хуулбар бол давхар хэлхээтэй ДНХ молекулыг хуулбарлах үйл явц. Хоёр утас нь эсрэг талын хэлхээг хуулбарлах загвар болж өгдөг. Энэ үйл явц нь заримдаа "хагас консерватив хуулбар" үүсгэдэг. Учир нь шинээр үүссэн ДНХ эх хэлхээснээс үүссэний хагас нь эх ДНХ-гээс гаралтай харин нөгөө хагас нь шинэ нийлэгжилтнээс үүссэн ДНХ байдаг. [1]

Энэ үйл явц нь ДНХ-ийн бүхий л амьдралын хэлбэрт тохиолддог. Прокариот ба эукариот организмд ДНХ-ийн хуулбарлан хянахад бага зэрэг  ялгаа байдаг.

Эсэд ДНХ-ийн хуулбар нь геномын гарал үүсэл гэж нэрлэгддэг тодорхой байршилуудаас эхэлдэг. ДНХ задарч, ДНХ-ийн геликаза нь ДНХ-ийн давхар спираль бүтцийг задлахад шинэ хэлхээний нийлэгжилт нь хуулбарлах салаа дээр үүсдэг. ДНХ полимеразаас гадна, салаа дахь бусад ферментүүд нь ДНХ-ийн нийлэгжилтийг эхлүүлэх, үргэлжлүүлэхэд тусалдаг.

ДНХ-ийн полимераз

ДНХ-ийн полимеразууд бол ДНХ-ийн хуулбарлах бүх хэлбэрийг гүйцэтгэдэг ферментийн бүлэг. Гэхдээ ДНХ полимераз нь зөвхөн загвар хэлхээтэй хослуулан одоо байгаа ДНХ-ийн хэлхээг сунгаж чаддаг ч шинэ хэлхээний нийлэгжилтийг  эхлүүлж чадахгүй. Нийлэгжилтийг эхлүүлэхийн тулд 'primer' гэж нэрлэгддэг ДНХ эсвэл РНХ-ийн богино хэсэгчлэлийг үүсгэж, загвар ДНХ-ийн хэлхээтэй хослуулдаг.

  1. Jamsranjav, Erdenetogtokh (2022-05-18). "Хурдан нейтрон, Рентген туяаны шарлагаар үүсэх ДНХ-ийн гинжний эвдрэл". Физик сэтгүүл. 33 (562): 1–5. doi:10.22353/physics.v33i562.924. ISSN 2790-8321.