Долгион ба биетийн давхарлал
Долгион ба биетийн давхарлал
[засварлах | кодоор засварлах]Долгион ба биетийн давхарлал нь квантын нэгжүүд биетийг эсвэл долгионы өмчийг туршилтын нөхцлийн дагуу ил гаргах квантын механикийн ойлголт юм. Энэ нь долгион ба биетийн сонгодог ойлголтын квантын биесийн авирыг бүрэн тайлбарлах чадварын дутагдлыг илтгэнэ. 19өөс 20 зууны эхэн үеэр гэрэл нь долгион шиг аашилдаг гэх ойлголттой байсан ч дараа нь тоосонцор төлөвтэйг нь олж нээжээ. Харин электронууд нь эхэн үеийн туршилтуудад биес шиг аашилж байсан боловч дараа нь долгион шиг төлөвтэй болох нь илрүүлэгджээ. Давхарлалын ойлголт нь энэхүү зөрчилдөөнүүдийг нэрлэхийн тулд үүсжээ.
Түүх
[засварлах | кодоор засварлах]Гэрлийн долгион ба биетийн давхарлал 17 дугаар зууны сүүл үеэр Исаак Ньютон гэрэл нь биес юм гэж өмгөөлж байсан боловч Кристиан Хьюганс эсрэг долгионы арга барилыг баримталж байжээ. Томас Яангийн 1801 оны хөндлөнгийн оролцооны туршилт мөн Францүис Арагогийн 1819 оны хорт цэгийн илрүүлэг нар нь Хьюганы долгионы моделуудыг баталгаажуулж байв. Гэсэн ч долгионы моделуудыг нь 1901 онд Планкийн хар-биеийн радиацын хуулиар сорилтонд оров. Макс Планк хар биеийн радиацыг агуулсан хөндий дэх таамагласан цахилгаан цэнэгтэй осциллятор нь зөвхөн энергиэ хамгийн бага өсөлтөөр буюу E, өөрийнхөө холбогдсон электро соронзон долгионы давтамжтай пропорциональ байх үед өөрчилж чадахыг таамаглан, ажиглагдсан спектрийн томъёог өөрийн туршлага дээр үндэслэн гарган авжээ.