Нарны идэвхжил ба уур амьсгал

Нарны цацраг болон нарны хувиралтын хэв нь геологийн цаг хугацааны хэмжүүрээс хэдэн саяас тэрбум жилийн хугацаанд уур амьсгалын өөрчлөлтийн гол хөдөлгөгч хүчин зүйл байсаар ирсэн.

Ийм гэдгийг нотлох баримтууд нь олон цагийн хуваарийн дүн шинжилгээ, олон эх сурвалжаас ирдэг бөгөөд үүнд: шууд ажиглалт; янз бүрийн итгэмжлэгдсэн ажиглалтын сагснаас нийлмэл материал; цаг уурын тоон загварууд ордог. Мянган жилийн хугацаанд палеоклиматын үзүүлэлтүүдийг космогеник изотопын элбэг дэлбэг байдалтай харьцуулсан байдгын учир нь сүүлийнх нь нарны идэвхжилийг илэрхийлдэг. Эдгээрийг зуун цагийн хуваарь дээр бас ашиглаж ирсэн боловч үүнээс гадна багажийн мэдээлэл улам бүр олширч байгаа нь (голчлон нарны толбыг дурангаар ажиглах, агаарын температурыг термометрээр хэмжих) бөгөөд жишээлбэл, температурын хэлбэлзэл нь нарны идэвхжилийн өөрчлөлттэй таарахгүй байгааг харуулж байна. Бяцхан мөстлөгийн үеийг Маунерийн минимумтай холбох нь хэтэрхий энгийн бөгөөд нарны өөрчлөлтүүд бага зэрэг үүрэг гүйцэтгэсэн ч хамаагүй том хүчин зүйл нь Бяцхан мөстлөгийн галт уул юм. Сүүлийн хэдэн арван жилд урьд өмнө хэзээ ч байгаагүй нарийвчлал, мэдрэмж, хамрах хүрээг (нарны идэвхжил, хуурай газрын уур амьсгалын аль алиных нь) ажиглалтыг сансрын хөлгөөс авах боломжтой болсон бөгөөд сүүлийн үеийн дэлхийн дулаарал нь нарны өөрчлөлтөөс шалтгаалаагүй гэдгийг хоёрдмол утгагүй харуулж байна.