Ойр байдлын шинжилгээ
ойр байдлын шинжилгээ
[засварлах | кодоор засварлах]Ойр орчмын шинжилгээ нь географийн зайг төвтэй ашигладаг зайтай шинжилгээний хэрэгслүүд болон алгоритмуудын ангилал юм.[1] Зай нь географийн судалгаа болон зайтай шинжилгээнд үндсэн үзэл баримтлал болдог бөгөөд зайны үрэгдэл, Тоблерийн географийн анхны хууль, орон зайд автомат уялдаа зэрэг зарчмууд шинжилгээний хэрэгслүүдэд орсон байдаг. Тиймээс ойр орчмын аргачлалууд хөдөлгөөн болон харилцан үйлчлэлтэй холбоотой олон төрлийн хэрэглээнд ашиглагддаг.
Зайны хэмжүүрүүд
[засварлах | кодоор засварлах]Үндсэн нийтлэл: Зай
[засварлах | кодоор засварлах]Бүх ойр орчмын шинжилгээний хэрэгслүүд нь хоёр байршлын хоорондын зайны хэмжүүр дээр тулгуурладаг. Энэ нь энгийн геометрийн хэмжилт гэж харагдаж болно, гэхдээ географийн үзэгдэл болон географийн үйл ажиллагааны шинж чанар нь зай болон зайтай холбоотой хэмжилтүүдийг хэмжих ба илэрхийлэх олон янзын аргачлалуудыг шаарддаг.
Евклидийн зай нь хавтгай гадаргууд хэмжигддэг шулуун шугамын геометрийн зай юм. Географийн мэдээллийн системд, энэ нь Пифагорын теоремыг ашиглан картезийн төсөлтэй координатын системд байршуулсан байршлаас хялбархан тооцоолж болно. Энэ нь зай хэмжих хамгийн энгийн аргачлал боловч бодит географийн хөдөлгөөнүүдийг маш бага хэмжээгээр тусгадаг.
Манхэттенийн зай нь картезийн (хавтгай) координатын системд хоёр байршлын хооронд x болон y тэнхлэгүүдийг дагасан замын дагуу хэмжигддэг зай юм (иймээс Манхэттен зэрэг сүлжээний гудамжны сүлжээгээр явж байгаа мэт харагддаг).