Ока гол хуудасны эх кодыг харах

{{Энэ гарчиг|д Ижил мөрний нэгэн цутгалын тухай өгүүлнэ. Өөр ижил нэртэй гарчгуудыг [[Ока (салаа утга)|Ока]] салаа утгаас үзнэ үү!}}
{{Инфобокс Гол
| name            = Ока гол<br/><small>{{lang-ru|Ока}}</small>
| image_name      = IceDriftOka.jpg
| image_size      = 
| image_alt       =
| caption         = ''Ока гол''
| image_map       = Okarivermap.png
| map_size        = 
| map_alt         =
| map_caption     = ''Ока гол, [[Ижил мөрөн|Ижил мөрний]] ай савд усаа цуглуулах нутаг дэвсгэр''
| origin          = [[Глазуновка]]гаас баруун урагш ≈&nbsp;15&nbsp;км<br> {{coord|52|21|45|N|36|13|20|E|display=inline}}
| mouth           = [[Ока гол]] → [[Ижил мөрөн]] → [[Каспийн тэнгис]]<br> {{coord|56|19|55|N|43|58|53|E|type:_river}}
| basin_countries = {{RUS|2=Оросын Холбооны Улс}}
| location        = {{RUS|Ziel=Орёл муж}}<br>{{RUS|Ziel=Тула муж}}<br>{{RUS|Ziel=Калуга муж}}<br>{{RUS|Ziel=Москва муж}}<br>{{RUS|Ziel=Рязань муж}}<br>{{RUS|Ziel=Владимир муж}}<br>{{RUS|Нижегород муж|Доод Новгород муж}}
| length          = 1500 км<ref name="GSE">{{GSE|083881|Oka}}</ref><ref name=gvr>{{GVR|177924}}</ref>
| elevation       = 226 м <small>([[Балтын тэнгис]]ийн түвшнээс дээш)</small>
| mouth_elevation = ≈&nbsp;67 м <small>([[Балтын тэнгис]]ийн түвшнээс дээш)</small>
| progression     = ≈&nbsp;159 м
| discharge       = 1258 м³/с (дундаж)<br>12.500 м³/с (дээд)<ref>{{cite web|url=https://www.riversnetwork.org/rbo/index.php/river-blogs/east-europe/itemlist/category/952-oka|title=Rivers Network|year=2020|access-date=2022-08-09|archive-date=2022-11-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20221123074538/https://www.riversnetwork.org/rbo/index.php/river-blogs/east-europe/itemlist/category/952-oka|url-status=dead}}</ref>
| watershed       = 245.000 км²<ref name="GSE"/><ref name=gvr/>
| river_system    = [[Ижил мөрөн]]
| left_tribs      = [[Угра гол|Угра]], [[Жиздра гол|Жиздра]], [[Протва гол|Протва]], [[Нара гол|Нара]], [[Москва гол|Москва]], [[Пра гол (Ока)|Пра]], [[Клязьма гол|Клязьма]]
| right_tribs     = [[Упа гол|Упа]], [[Осётр гол|Осётр]], [[Проня гол (Ока)|Проня]], [[Пара гол (Ока)|Пара]], [[Мокша гол|Мокша]], [[Тёша гол|Тёша]]
}}
'''Ока гол''' ({{lang-ru|Ока́}}) нь [[Оросын Холбооны Улс]]ын [[Европ|Европ тив]] дэх нутгийн [[Ижил мөрөн|Ижил мөрний]] баруун цутгал бөгөөд нийт 1480&nbsp;км урттай гол юм. Ока гол нь [[Ижил мөрөн]]д цутгадаг гол мөрнөөс [[Кама мөрөн|Кама мөрний]] дараа ордог хоёр дахь том цутгал юм.

== Нэрийн гарал ба түүх ==
Ока голын нэрийг [[литва хэл]]ний ''aka'' („эх булаг“) гэх үгнээс гаралтай эсвэл [[фин хэл]]ний ''joki'' („гол“) гэсэн үгнээс гаралтай байж магадгүй гэдэг ба учир нь эртний оросууд энэ нутагт суурьшихаас өмнө балтын [[голядь]] овгийнхон Ока голын эхээр, харин голын адгаар [[мещёра]], [[меря]], [[мурома]] овгууд нутаглан амьдарч байжээ. 

[[Русь|Русийн]] феодалын задралын үед Ока голын эх хавиар [[Черниговын Вант Улс]]аас гаралтай [[Дээд Окагийн Вант Улсууд]] оршиж байв. Харин голын дунд ба адаг хэсгээр [[Рязанийн Вант Улс]] ба [[Владимир-Суздалийн Вант Улс]]ууд оршдог байжээ. 1221 онд [[Владимир]]ын [[их ван]] [[Юрий Всеволодович|II Юрий]] стратегийн чухал газар болох Ижил мөрөнд цутгах Ока голын бэлчирийг хамгаалах зорилгоор [[Доод Новгород]]ыг байгуулжээ. Энэхүү вант улсууд нь XIII зуунд [[Бат хаан]]ы удирдсан [[Алтан Орд|Алтан Ордны Улсын]] мэдэлд байв.

Владимир-Суздалийн Вант Улс хэд хэдэн өөр хоорондоо дайсагнасан вант улсууд болон задран унасан ба тэдгээрийн дотроос шинээр байгуулагдсан [[Москвагийн Их Вант Улс|Москвагийн Вант Улс]] голын дунд болон адаг хэсэгт өөрийн газар нутгийг бага багаар өргөтгөн тэлсээр гарч ирэв. 1480 онд [[Монголчуудын Русь руу хийсэн довтолгоо|Монголчуудын ноёрхол]] [[Угра гол дээрх их зогсолт|төгсгөл]] болсны дараа 1521 онд Москва Рязанийн Вант Улсыг өөртөө нэгтгэн авснаар их вант улс болжээ. 16-р зуунд Окагаас [[зэрлэг тал|зэрлэг газар]] хэмээн нэрлэгдэх газар хүртэл Оросын өмнөд хил болж  [[крымын татарууд]]аас болон бусад морьтон нүүдэлчдийн түрэмгийллээс хамгаалах цөөн тооны байгалийн саадын нэг болж байлаа. Газар нутгаа урагш нь тэлэхээс өмнө Ока голын дагуу маш олон тооны хэрэм ба бэхлэлтийн байгууламжуудыг барьсан байна. 16-р зуунд татаруудын дайралтаас сэргийлэх харуулыг ''береговая слушба'' (эргийн харуул) хэмээн нэрлэдэг байв. Энэхүү нэршил нь Ока голын хойд эрэгт хамаардаг байсан аж.

== Урсгал ==
Ока гол нь [[Төв Оросын өндөрлөг]] дэх [[Орёл|Орёл хотын]] өмнөд биеийн ''Александровка'' тосгон орчмоос эх аван урсана. Эхлээд умард зүгийг чиглэн [[Орёл муж|Орёл]], [[Тула муж|Тула]], [[Калуга муж]]уудыг дайран өнгөрдөг. [[Угра гол]]той нийлснийхээ дараа [[Калуга]] хот орохын өмнөхөн дорно зүг рүү чигээ өөрчилдөг. Ойролцоогоор [[Алексин]] ба [[Протвино]] хотуудын хооронд Ока гол нь Тула ба Калуга мужуудын хоорондох хилийн заагийг бараг алдалгүй даган урсана.

Дараа нь [[Москва муж]]ийг дайран өнгөрөх ба эндээ [[Москва гол]]той нийлэн цааш мурилзан зүүн урд ба зүүн зүг рүү [[Рязань муж]]ийг дайрна. [[Шилово (Рязань)|Шиловогоос]] эхлэн Ока нь умард  ба зүүн умард зүгийг чиглэн урсдаг.

[[Владимир муж]]ийг дайрч зүүн урд чигт бага зэрэг урссаны дараа Владимир ба [[Доод Новгород муж]] хоорондын нэлээд урт хил болдог. Төгсгөлд нь дахин дорно зүгт эргэн ижил нэртэй мужийнхаа төв нь болох [[Доод Новгород|Доод Новгород хот]] дундуур урсан [[Ижил мөрөн]]д цутгадаг.

== Цутгал ==
Ока голд зүүнээс [[Клязьма гол|Клязьма]] ба [[Москва гол]], баруунаас [[Мокша гол|Мокша]] ба [[Упа гол]]ууд тус голын чухал цутгалуудад орно.

== Зургийн цомог ==
<gallery widths="200">
Spit of Nizhny Novgorod and Stroganov Church at sunset 01.jpg|[[Доод Новгород]] хот дахь Ока голын эрэг
Caluga beach - panoramio.jpg|Ока голын эрэг, [[Калуга муж]]
Kasimov. Oka River. Cruise ships S. Obraztsov and Borodino P5220991 2350.jpg|[[Касимов]] хотын орчим, [[Рязань муж]]
</gallery>

== Усан тээвэр түүний хэрэглээ ==
Ока нь [[Серпухов]] хотоос эхлэн 1200&nbsp;км орчим зайд усан тээвэр хийх боломжтой. [[Москва гол]]той нийлэх бэлчирээс доош усны түвшин нам байх үед ч хэд хэдэн [[усны боолт]]ыг нээн [[Коломна]] хүртэл усан тээвэр хийх нөхцлийг хангасан байна. 1960-аад оныг хүртэл хаврын их усны үеэр Ока голоор Орёл хүртэл усан онгоц явдаг байсан аж.

Ока гол нь Ижил мөрнөөр дамжин [[Каспийн тэнгис]]тэй, Моска голоор дамжин [[Москвагийн суваг]] ба [[Ижил мөрөн-Балтын тэнгисийн суваг]]тай холбогддог. Ижил мөрөн-Балтын тэнгисийн сувгаас салаалах [[Цагаан тэнгис-Балтын тэнгисийн суваг|Цагаан тэнгис-Балтын тэнгисийн сувгаар]] дамжин [[Цагаан тэнгис]]тэй бас холбогдоно. Мөн түүнчлэн [[Ижил мөрөн-Дон мөрний суваг]] болон [[Дон мөрөн|Дон мөрнөөр]] дамжин [[Хар тэнгис]]тэй буюу үүгээр [[Газар дундын тэнгис]]тэй холбогдоно.

== Цахим холбоос ==
{{commonscat|Oka River|Ока гол}}

== Эшлэл ==
<references/>

[[Ангилал:Ока голын систем| ]]
[[Ангилал:Ока гол| ]]
[[Ангилал:Европын гол мөрөн]]
[[Ангилал:Орёл мужийн гол мөрөн]]
[[Ангилал:Доод Новгород мужийн гол мөрөн]]
[[Ангилал:Тула мужийн гол мөрөн]]
[[Ангилал:Калуга мужийн гол мөрөн]]
[[Ангилал:Москва мужийн гол мөрөн]]
[[Ангилал:Рязань мужийн гол мөрөн]]
[[Ангилал:Владимир мужийн гол мөрөн]]