Jump to content

Онолын экологи

Википедиа — Чөлөөт нэвтэрхий толь

Онолын экологи нь энгийн үзэл баримтлалын загвар, математик загвар, тооцооллын загварчлал, дэвшилтэт өгөгдлийн шинжилгээ зэрэг онолын аргуудыг ашиглан экологийн системийг судлах шинжлэх ухааны салбар юм. Үр дүнтэй загварууд нь зүйлийн популяцийн динамик нь ихэвчлэн биологийн үндсэн нөхцөл, үйл явц дээр хэрхэн суурилдагийг илчлэх замаар байгалийн ертөнцийн талаарх ойлголтыг сайжруулдаг. Цаашилбал, энэ талбар нь нийтлэг, механик үйл явц нь төрөл зүйл, экологийн орчинд ажиглагдаж болох үзэгдлийг бий болгодог гэж үзэх замаар олон төрлийн эмпирик ажиглалтуудыг нэгтгэх зорилготой. Биологийн бодит таамаглал дээр үндэслэн онолын экологичид байгалийн үйл явцын талаарх шинэ, зөн совингийн бус ойлголтыг олж авах боломжтой. Онолын үр дүнг ихэвчлэн эмпирик болон ажиглалтын судалгаагаар баталгаажуулж, дуу чимээ ихтэй, олон янзын биологийн ертөнцийг таамаглах, ойлгоход онолын аргын хүчийг ашигладаг.

Энэ талбар нь өргөн хүрээтэй бөгөөд хэрэглээний математик, компьютерийн шинжлэх ухаан, биологи, статистикийн физик, генетик, хими, хувьсал, байгаль хамгаалах биологийн үндэс суурийг агуулдаг. Онолын экологи нь хүн амын өсөлт ба динамик, загас агнуур, өрсөлдөөн, хувьслын онол, тархвар судлал, амьтдын зан байдал ба бүлгийн динамик, хүнсний сүлжээ, экосистем, орон зайн экологи, цаг уурын нөлөө зэрэг амьдралын шинжлэх ухааны олон янзын үзэгдлийг тайлбарлах зорилготой юм.

Онолын экологид хурдан тооцоолох хүчин чадал бий болсноор цаашдын ашиг тус нь экологийн үзэгдлийн томоохон хэмжээний тооцооллын загварчлалд дүн шинжилгээ хийх, дүрслэх боломж болжээ.