Осморецептор
Осморецептор бол мэдрэлийн рецептор бөгөөд осмотик даралтын өөрчлөлтийг илрүүлдэг ихэнх организмын гипоталамус дотор байдаг. Осморецепторыг хэд хэдэн бүтцээс олж болно, үүнд хоёр circumventricular эрхтэн - lamina terminalis-ийн судасны эрхтэн, мөн дэд бүтэцтэй эрхтэн зэрэг орно. Эдгээр нь бие махбод дахь шингэний тэнцвэрийг хянах osmoregulation-д хувь нэмэр оруулдаг. Осморецепторууд нь бөөрөнд байдаг бөгөөд мөн осмол байдлыг зохицуулдаг. Осмотик даралтын эсийн болон системчилсэн хяналт буюу (цитозол ба эсийн гаднах орчны хоорондын осмол байдал (Osmolarity)-ийн ялгаа) нь гомеостазын хувьд чухал ач холбогдолтой юм.
Эсүүд осмотик өдөөлтийг илрүүлэх гурван арга байдаг: макромолекулын нягтрал дахь өөрчлөлт, ионы хүч, плазмын мембран эсвэл цитоскетоны шинж чанарт өөрчлөлт орно(сүүлийнх нь механик дамжуулалт хэлбэр). Эдгээр өөрчлөлтийг осмосенсорууд эсвэл осморецепторууд гэсэн уургууд илрүүлдэг. Хүний хувьд хамгийн сайн тодорхойлогддог осмосенсор бол хүний эсийн анхдагч цилинд байдаг түр зуурын рецепторын боломжит суваг юм.
Хүний биед идэвхжих механизм[засварлах | кодоор засварлах]
Осморецепторууд нь lamina terminalis (VOLT) - ийн судасны эрхтэн дотор байрладаг. Эдгээр эсүүд нь эсийн гаднах шингэний osmolarity илрүүлэх чадвартай буюу үйл ажиллагаатай мэдрэлийн эсүүд юм.
VOLT нь медиан проптик цөмтэй нягт уялдаатай байдаг ба эдгээр бүтэц нь антеровентралын гуравдахь ховдолын бүсээс бүрддэг. Осморецепторууд нь усны түвшин их, бага агууламжтай бүсэд тархдаг плазмын мембранаар дамждаг аквапорин гэдэг дөрвөн уургийг агуулдаг. Хэрэв плазмын osmolyarity нь 290 мОсмоль / кг-аас дээш байвал osmosis-ийн улмаас эсүүдээс ус гарч, нейроцепторын хэмжээ багасах болно. Эсийн мембран дотор суулгагдсан нь идэвхигүй катионы сувгууд нь SICs бөгөөд тэдгээр нь эсийн хэмжээг багасгаж, Na + болон K + ионууд зэрэг эерэг цэнэгтэй ионуудыг эс рүү оруулах боломжийг олгодог. Энэ нь осморецепторыг анхдагч деполяризаци үүсгэж, хүчдэлд суурилсан натрийн сувгийг идэвхжүүлдэг бөгөөд энэ нь нарийн төвөгтэй өөрчлөлтийн замаар илүү их натрийн ионыг нейрон руу нэвтрэх боломжийг олгодог бөгөөд энэ нь цаашдын деполяризаци болон үйл ажиллагааны потенциал үүсэхэд хүргэдэг. Энэ үйл ажиллагааны боломж нь нейроны axon дагуу явдаг бөгөөд axon терминал дахь хүчдэлээс хамааралтай кальцийн сувгийг нээхэд хүргэдэг. Энэ кальцийн ионууд нь электрохимийн градиент дагуу нейрон руу тархдаг тул Ca2 + шилжихэд хүргэдэг. Кальцийн ионууд нь весикул мембраныг агуулсан аргинин-васопрессин (AVP) -т хавсаргасан SNARE уургийн синаптотагмин 1 дэд бүлэгтэй холбогддог. Энэ нь мэдрэлийн дараахь синаптик мембрантай хамт венийн судасны цохилтыг үүсгэдэг. Дараа нь АVС-ийг арын гипофиз булчирхайнд нэвтрүүлдэг ба ингэснээр вазопрессин нь ойролцоох хялгасан судасны цусны урсгалд ордог.
Ашигласан материал[засварлах | кодоор засварлах]
Bourque CW (July 2008). "Central mechanisms of osmosensation and systemic osmoregulation". Nature Reviews. Neuroscience. 9 (7): 519–31.https://doi.org/10.1038%2Fnrn2400
Verbalis JG (December 2007). "How does the brain sense osmolality?". Journal of the American Society of Nephrology. 18 (12): 3056–9.https://doi.org/10.1681%2FASN.2007070825
Binder MD, Hirokawa N, Windhorst U, eds. (2009). "Stretch-inactivated Cation Channel (SIC)". Encyclopedia of Neuroscience. Berlin Heidelberg: Springer. p. 3865. https://doi.org/10.1007%2F978-3-540-29678-2_5688