Сансрын богино долгионы дэвсгэр тал
Сансрын богино долгионы дэвсгэр тал[засварлах | кодоор засварлах]
Сансар огторгуйн бичил долгионы дэвсгэр тал (CMB эсвэл CMBR) нь ажиглагдаж болох ертөнцийн бүх орон зайг дүүргэдэг богино долгионы цацраг юм. Энэ нь анхдагч орчлон ертөнцийн талаарх мэдээллийн чухал эх сурвалж болдог үлдэгдэл юм. Стандарт оптик дурангаар од ба галактикийн хоорондох дэвсгэр орон зай бараг бүрэн харанхуй байдаг. Гэсэн хэдий ч хангалттай мэдрэмтгий радио телескоп нь ямар ч одны галактик эсвэл бусад объекттой холбоогүй бараг жигд, бүдэгхэн арын гэрэлтэлтийг илрүүлдэг. Энэхүү гэрэлтэлт нь радио спектрийн богино долгионы бүсэд хамгийн хүчтэй байдаг . Америкийн радио одон орон судлаач Арно Пензиас, Роберт Вилсон нар 1965 онд Сансар огторгуйн бичил долгионы дэвсгэр тал (CMB)-ийг санамсаргүй байдлаар нээсэн нь 1940-өөд онд эхлүүлсэн ажлын оргил үе байв. Сансрын богино долгионы дэвсгэр Сансар огторгуйн бичил долгионы дэвсгэр тал (CMB) бол орчлон ертөнцийн үүслийн талаарх Том Тэсрэлт онолын чухал нотолгоо юм. Том Тэсрэлтийн сансар судлалын загваруудад хамгийн эртний үед орчлон ертөнц атомын доорх бөөмсийн өтгөн халуун плазмын тунгалаг манангаар дүүрсэн байдаг