Сэхээтний төөрөгдөл
Улс орныхоо төлөө сэтгэл зовниж, үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлж, нам, төрийн удирдлагын алдаа дутагдлыг шүүмжилсэн сэхээтнүүдэд МАХН-ын удирдлагаас өгсөн нэр
1956 онд ЗХУКН-ын XX их хурал болж, Сталиныг тахин шүтэж байсны хор уршгийг арилгах талаар тогтоол гаргасан. Энэ хурлын дараа МАХН-ын Төв Хорооны IV бүгд хурал болж, МАХН-ын үйл ажиллагаанд дүгнэлт хийв. Тус бүгд хурал өмнөх бүгд хурлуудаас эрс өөр, зарчимч, шүүмжлэлт уур амьсгалд болсон. Бүгд хурлын үзэл санаанд зоригжсон бүтээлч сэхээтнүүд улс орныхоо өмнө тулгамдсан асуудал, дутагдал доголдлыг шүүмжилж, тухайн үеийн удирдагчдын үнэн нүүр царайг илчилж эхлэв. МАХН-ын Төв Хорооны Улс төрийн Товчоо сэхээтнүүдийн үзэл бодлыг чөлөөтэй сонсож, цаашдын ажилдаа тусгах шийдвэр гаргаж, нийслэлд сэхээтнүүд төвлөрсөн гол газруудад хурал цуглаан зохион байгуулсан байв. Ингэж шүүмжлэл өрнүүлэхийн өмнө санаа бодлоо чөлөөтэй ярь, дараа нь ямар нэг хэл гаргахгүй гэж амлаж байв.
Сэхээтнүүд ард түмний аж амьдрал дорой байна, ардын аж ахуйтны чинээлэг хэсгийг хавчин хяхах нь буруу, мал аж ахуйн түүхий эдээ ЗХУ-д зүгээр шахуу өгч байна., үйлдвэрийг хөгжүүлэхдээ мал аж ахуйн бүтээгдэхүүнийг боловсруулах, байгалийн баялаг, ашигт малтмалыг ашиглах, хүнд үйлдвэрийг, тухайлбал төмөрлөгийн үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх, ашигтай бол ямар ч улстай худалдаа хийх, сонгуулийн ардчилал ёс төдий хэрэгжиж буй, түүх, соёлоо гэсэн бүхнийг пролетарийн интернационализм нэрийн дор үндсэрхэх үзэлтэн хэмээн нухчин дарж, үндэсний бахархлыг сэргээн идэвхжүүлэхийн эсрэг ашиглаж байгаа зэргийг эштэй баримттай шүүмжилэв. Гэтэл намын удирдлага эдгээр шүүмжлэлд эмзэглэж, Ю.Цэдэнбалын шууд санаачилгаар 1956 оны 12 дугаар сард МАХН-ын Төв Хорооны Улс төрийн Товчоо “Манай намын бодлогод харш үзэл санаа, үг үгүүлэл гарч байгаа тухай” тогтоол гаргаж, “Сэхээтний төөрөгдөл” гэгчийг гаргаж тавив. Дээрх тогтоолыг 1956 оны 12 дугаар сарын дунд үеэс 1957 оны гуравдугаар сарын эх хүртлэх хугацаанд намын бүх шатны хаалттай хурлаар хэлэлцүүлэв. Уг тогтоолын үзэл санааг ч намын гишүүд шүүмжлэлтэй хүлээн авсан юм. МУИС-ийн намын байгууллагын хурал дээр профессор Ц.Дамдинсүрэн, “Энэ тогтоолоор сэхээтний амыг бөглөж болох боловч ард түмний цоорхой гэрийг нөхөж болохгүй. Би Зөвлөлт, Монголын найрамдалд хортой юм хэлснийг эсэргүүцнэ. Гэвч энэ нэрээр эх оронч үзэл, өвөө хадгалахыг дарчихсан нь огт буруу” хэмээн шүүмжилж байв. Энэ үеэс олон ургальч үзлийг түүх цаг үеийн нэгэн хэрчимд дахин сэргэх аргагүй болтол нь “булшлах” үүд хаалгыг нээв. (Ж.Болдбаатар)