Jump to content

Уугуул иргэдийн газрын эрх

Википедиа — Чөлөөт нэвтэрхий толь

Уугуул иргэдийн газрын эрх гэдэг нь гол төлөв колоничлогдсон орнуудад байгаа уугуул иргэдийн газар нутаг, байгалийн баялгийг дангаар нь эсвэл хамтад нь эзэмших эрх юм. Газар ба баялагтай холбоотой эрх нь уугуул иргэдийн хувьд газар нутгийн шашин шүтлэгийн ач холбогдол, өөрийгөө тодорхойлох, өвөрмөц байдал, эдийн засгийн хүчин зүйл зэрэг олон шалтгааны улмаас үндсэн чухал ач холбогдолтой юм. Газар бол эдийн засгийн томоохон хөрөнгө бөгөөд зарим уугуул нийгэмд газар ба далайн байгалийн баялгийг ашиглан өрхийн аж ахуйнхаа үндэс суурийг бүрдүүлдэг (эсвэл бүрдүүлдэг) тул өмчлөх эрэлт хэрэгцээ нь эдгээр нөөцөд хүртээмжтэй байх хэрэгцээ шаардлагаас үүдэлтэй. Газар нь өв залгамжлалын чухал хэрэгсэл эсвэл нийгмийн статусын бэлгэдэл байж болно. Австралийн олон уугуул ард түмний дунд гэх мэт олон уугуул нийгэмд газар нутаг нь тэдний сүнслэг байдал, итгэл үнэмшлийн тогтолцооны чухал хэсэг юм.

Уугуул иргэдийн газрын нэхэмжлэлийг колоничлолын эхэн үеэс эхлэн үндэсний болон олон улсын түвшинд янз бүрийн түвшинд амжилттай шийдвэрлэж ирсэн. Ийм нэхэмжлэл нь олон улсын эрх зүй, гэрээ хэлэлцээр, нийтлэг эрх зүй, дотоодын үндсэн хууль, хууль тогтоомжийн зарчимд үндэслэсэн байж болно. Аборигенчуудын цол (мөн нутгийн уугуул цол, уугуул цол болон бусад нэр томьёо гэж нэрлэдэг) нь уугуул иргэдийн газар нутгийн эрх нь суурьшсан колоничлолын үед тусгаар тогтнолоо хүлээн авсны дараа ч хадгалагдан үлддэг тухай нийтлэг хуулийн сургаал юм.