Уургийн биосинтезлэл

Уургийн биосинтез (эсвэл уургийн нийлэгжилт) нь эсийн дотор явагддаг үндсэн биологийн процесс бөгөөд шинэ уураг үйлдвэрлэх замаар эсийн уургийн алдагдлыг (задрал эсвэл гаргах замаар) тэнцвэржүүлдэг. Уургууд нь фермент, бүтцийн уураг эсвэл гормоны зэрэг хэд хэдэн чухал үүргийг гүйцэтгэдэг. Уургийн нийлэгжилт нь прокариот ба эукариотуудын аль алинд нь маш төстэй үйл явц боловч тодорхой ялгаатай байдаг.

Уургийн нийлэгжилтийг ерөнхийд нь транскрипц ба транпраци гэсэн хоёр үе шатанд хувааж болно. Транскрацийн явцад генүүдийг уургийг бүрдүүлдэг ДНХ-ийн хэсэг нь РНХ молекул болж хувирдаг. Энэхүү хувиргалтыг эсийн цөм дэх РНХ полимераз гэж нэрлэгддэг ферментүүд гүйцэтгэдэг. Эукариотуудад энэ мРНХ нь эхэндээ дутуу хэлбэрээр (мРНХ-ийн өмнө) үүсдэг бөгөөд энэ нь боловсорч гүйцсэн мРНХ үүсгэхийн тулд транскрипцийн дараах өөрчлөлтөд ордог. Боловсронгуй мРНХ нь эсийн цөмөөс цөмийн нүхээр дамжин эсийн цитоплазм руу шилждэг. Транскрацийн явцад мРНХ-ийг амин хүчлүүдийн дарааллыг тодорхойлохын тулд мРНХ-ийн нуклеотидын дарааллыг бүрдүүлдэг рибосомууд оролцдог. Рибосомууд нь полипептидийн гинжийг үүсгэхийн тулд амин хүчлүүдийн хооронд ковалент пептидийн холбоо үүсгэдэг.

Транскрацийн дараа полипептидийн гинж нь функциональ уураг үүсгэхийн тулд нугалрах хэрэгтэй болдог; жишээлбэл: Энзимийн үүрэг гүйцэтгэхийн тулд полипептидийн гинж нь функциональ идэвх сайтай холбоо үүсгэхийн тулд зөв нугалраж байх ёстой.