Хонконг хуудасны эх кодыг харах

{{short description|City and special administrative region of China}}
{{About}}
{{Инфобокс улс төрийн хуваалт
| name = Хонконг
| native_name = 香港
| native_name_lang = zh-Hant-HK
| settlement_type = [[Тусгай захиргааны бүс (БНХАУ)|Онцгой захиргааны бүс]]
| official_name = {{raise|0.2em|Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улсын засаг захиргааны онцгой бүс Хонконг}}{{Infobox
  |subbox=yes |bodystyle=font-size:90%;font-weight:normal;
  | rowclass1 = mergedrow |label1=[[Хятад хэл|Хятад]]:|data1={{lang|zh-hant|中華人民共和國香港特別行政區}}
  | rowclass2 = mergedrow |label2=[[Пиньинь]]: |data2=''Zhōnghuá rénmín gònghéguó xiānggǎng tèbié xíngzhèngqū''
}}
| image_flag = Flag of Hong Kong.svg
| flag_size = 125px
| flag_link = Хонконгийн төрийн далбаа
| flag_type = Төрийн далбаа
| image_seal = Regional Emblem of Hong Kong.svg
| seal_size = 85px
| seal_type = Сүлд
| seal_link = Хонконгийн төрийн сүлд
| image_map = Hong Kong in China (zoomed) (+all claims hatched).svg
| map_alt = Хонконгийн байршил
| map_caption = Хятад дахь Хонконгийн байршил
| mapsize = 250px
| subdivision_type = [[Бүрэн эрхт улс]]
| subdivision_name = [[Хятад]]
| established_title = [[Чуенпийн конвенц|Британийн эзэмшил]]
| established_date = 1 сарын 26, 1841 он
| established_title1 = [[Нанкины гэрээ]]
| established_date1 = 8 сарын 29, 1842 он
| established_title2 = [[Бээжингийн конвенц]]
| established_date2 = 10 сарын 24, 1860 он
| established_title3 = [[Хонконгийн нутаг дэвсгэрийг өргөтгөх тухай конвенц|Шинэ нутаг дэвсгэрийн түрээс]]
| established_date3 = 6 сарын 9, 1898 он
| established_title4 = [[Хонконгийн Японы эзлэн түрэмгийлэл|Японы эзлэн түрэмгийлэл]]
| established_date4 = 1941 оны 12 сарын 25 - 1945 оны 8 сарын 30
| established_title5 = [[Британийн далайн чанад дахь нутаг дэвсгэр|Британийн харьят нутаг дэвсгэр болсон]] 
| established_date5  = 1 сарын 1, 1981 он
| established_title6= [[Хятад-Британийн хамтарсан тунхаг]]
| established_date6 = 12 сарын 19, 1984 он
| established_title7 = [[Хонконгийн хүлээлгэн өгөлт|Хятадад шилжүүлэв]]
| established_date7 = 7 сарын 1, 1997 он
| official_languages = {{hlist|Хятад{{efn|name=chinese-varieties|Тус нутаг дэвсгэрт албан ёсны ямар ч хятад хэл байдаггүй. ршин суугчид ''де факто'' бүс нутгийн стандарт болох [[Кантон хэлний Хонконг аялга|Кантон хэлээр]] голчлон ярьдаг.<ref>{{harvnb|Leung|2016}}.</ref><ref name="OfficialLanguagesOrd">{{harvnb|Official Languages Ordinance}}.</ref><ref name="2021By-CensusLanguages">{{harvnb|Population By-Census|2021|pp=31, 51–52}}</ref>}}|[[Англи хэлний Хонконг аялга|Англи хэл]]{{efn|name=language-status|Төрийн бүх хэрэглээнд [[Уламжлалт Хятад ханз|уламжлалт хятад үсгээр]] бичигдсэн баримт бичиг нь [[Хялбаршуулсан Хятад ханз|хялбаршуулсан хятад үсгээр]] бичигдсэн бичиг баримтаас давуу эрхтэй.<ref>{{harvnb|Legislative Council Disclaimer and Copyright Notice}}</ref> Англи хэл албан ёсны бүх ажиллагаанд Хятад хэлтэй ижил статустай байдаг<ref name="ChineseInCourt">{{harvnb|Use of Chinese in Court Proceedings|2011}}</ref>}}}}
| capital_type = [[Засаг захиргааны төв|Захиргааны төв]]
| capital = [[Тамар, Хонконг|Тамар]]
| largest_settlement_type = [[Хонконгийн дүүрэг|дүүрэг]]<br />{{nobold|(хүн амаар)}}
| largest_settlement = [[Шатинь дүүрэг|Шатинь]]
| languages_type = [[Бүс нутгийн хэл]]
| languages_sub = yes
| languages = [[Кантон хэлний Хонконг аялга|Кантон хэл]]{{efn|name=chinese-varieties}}
| languages2_type = [[Албан бичиг]]
| languages2_sub = yes
| languages2 = [[Уламжлалт Хятад ханз|Уламжлалт Хятад үсэг]]{{efn|name=language-status}}<br />[[Англи цагаан толгой|Англи үсэг]]
| demonym = [[Хонконгчууд]]
| ethnic_groups = 91.6% [[Хятадууд]]<br />2.7% [[Хонконг дахь филиппинчүүд‎|Филиппинчүүд‎]]<br />1.9% [[Хонконг дахь индонезчүүд‎|Индонезчүүд‎]]<br />0.8% [[Цагаан хүн|Цагаан]]<br />0.6% [[Хонконг дахь өмнөд азиуд|Энэтхэгчүүд]]<br />0.4% [[Хонконг дахь өмнөд азиуд|Балбачууд‎]]<br />2% other<ref name="demographics">{{harvnb|Population By-Census|2021|p=46}}.</ref>
| ethnic_groups_year = 2021
| politics_link = Хонконгийн улс төр
| government_type = [[Нэгдмэл улс|Нэгдмэл]] [[нэг намын систем|нэг намын]] 
 төрийн хүрээнд [[Гүйцэтгэх засаглал|гүйцэтгэх засаглалтай]] засгийн газар<ref>{{cite web|title=China (People's Republic of) 1982 (rev. 2004)|url=https://www.constituteproject.org/constitution/China_2004?lang=en|publisher=Constitute project|access-date=25 August 2019}}</ref>
| leader_title1 = [[Хонконгийн ерөнхий дарга|Ерөнхий Дарга]]<!--- DO NOT insert Head of State of PRC here; HK is not a sovereign state and the Hong Kong Government's website (http://www.gov.hk) indicates there is no such position as Head of State of Hong Kong.
--->
| leader_name1 = [[Жон Ли Ка-чиу|Жон Ли]]
| leader_title2 = [[Захиргааны ерөнхий нарийн бичгийн дарга|Ерөнхий Нарийн Бичгийн Дарга]]
| leader_name2 = [[Эрик Чан]]
| leader_title3 = [[Хонконгийн Хууль Тогтоох Зөвлөлийн дарга|Зөвлөлийн дарга]]
| leader_name3 = [[Эндрю Люн]]
| leader_title4 = [[Давж заалдах шатны шүүхийн ерөнхий шүүгч|Ерөнхий шүүгч]]
| leader_name4 = [[Эндрю Ченг]]
| legislature = [[Хонконгийн Хууль Тогтоох Зөвлөл|Хууль Тогтоох Зөвлөл]]
| national_representation_type1 = [[Ардын төлөөлөгчдийн их хурал]]
| national_representation1 = [[Хонконг дахь 2022 оны Ардын төлөөлөгчдийн их хурлын сонгууль|36 гишүүн]]
| national_representation_type2 = [[Хятадын Ардын Улс Төрийн Зөвлөлдөх Зөвлөл]]
| national_representation2 = 203 төлөөлөгч<ref name="NationalReps">{{harvnb|Cheung|2017}}.</ref>
| area_km2 = 2,754.97
| area_rank = 168
| area_label2 = Хуурай газар
| area_data2 = 1,110.18 км{{smallsup|2}}<ref name="landsd area"/> <!-- Do not remove as per WP:MOSNUM -->
| percent_water = 59.70%<br />(1,644.79 км{{smallsup|2}}<ref name="landsd area"/>
| elevation_max_m = 957
| elevation_max_point = [[Таймошань]]
| elevation_min_m = 0
| elevation_min_point = [[Өмнөд Хятадын тэнгис]]
| population_estimate = {{decreaseNeutral}} 7,333,200<ref>{{cite press release |title=Mid-year population for 2022 |date=11 August 2022 |publisher=[[Census and Statistics Department]] |url=https://www.censtatd.gov.hk/en/scode150.html |access-date=28 February 2023 }}</ref>
| population_estimate_year = 2022
| population_estimate_rank =
| population_census = {{increaseNeutral}} 7,413,070<ref>{{cite web|url=https://www.census2021.gov.hk/doc/media/Table(EN).pdf |title= Key statistics of the 2021 and 2011 Population Census |publisher=census2021.gov.hk |access-date=15 March 2022}}</ref>
| population_census_year = 2021
| population_density_km2 = 6,801<ref>{{cite web|url=https://www.census2021.gov.hk/en/main_tables.html |title= Main Tables – 2021 Population Census |publisher=census2021.gov.hk |access-date=15 March 2022}}</ref>
| population_density_sq_mi = 17,614 <!-- Do not remove as per WP:MOSNUM -->
| population_density_rank = 4
| GDP_PPP = {{increase}} $544.735&nbsp;тэрбум<ref name="IMFWEOHK">{{cite web |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/April |title=World Economic Outlook Database, April 2023 |website=IMF.org |publisher=[[International Monetary Fund]] |access-date=11 April 2023}}</ref>
| GDP_PPP_year = 2023
| GDP_PPP_rank = 47
| GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $74,598<ref name="IMFWEOHK"/>
| GDP_PPP_per_capita_rank = 12
| GDP_nominal = {{increase}} $382.854&nbsp;тэрбум<ref name="IMFWEOHK"/>
| GDP_nominal_year = 2023
| GDP_nominal_rank = 41
| GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $52,429<ref name="IMFWEOHK"/>
| GDP_nominal_per_capita_rank = 19
| Gini = 53.9 <!-- number only --><!--- DO NOT USE CIA World Factbook. The Gini index is a parameter in calculating the HDI so the Gini index and the HDI should be from the same source, i.e. Human Development Report 2009. --->
| Gini_year = 2016
| Gini_change = increase <!-- increase/decrease/steady -->
| Gini_ref =<ref name="GiniRef">{{harvnb|Household Income Distribution|2016|p=7}}</ref>
| HDI = 0.952 <!-- number only -->
| HDI_year = 2021<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
| HDI_change = increase<!-- increase/decrease/steady -->
| HDI_ref = <ref name="HDI">{{cite web|url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2021-22pdf_1.pdf|title=Human Development Report 2021/2022|language=en|publisher=[[United Nations Development Programme]]|date=8 September 2022|access-date=8 September 2022}}</ref>
| HDI_rank = 4
| currency = [[Хонконг доллар]] (HK$)
| currency_code = HKD
| timezone = [[Хонконгийн Цаг|ХКЦ]]
| utc_offset = +08:00
| date_format = өө/сс/жжжж<br />жжжж年сс月өө日
| electricity = 220 В–50 Гц
| drives_on = зүүн{{efn|Except for the [[Hong Kong–Zhuhai–Macau Bridge#Hong Kong Link Road|Hong Kong-Zhuhai-Macao Bridge Hong Kong Link Road]], which drives on the right.<ref>{{harvnb|Technical Legislative Amendments on Traffic Arrangements for the Hong Kong-Zhuhai-Macao Bridge|2017}}</ref>}}
| calling_code = [[Хонконг дахь утасны дугаар|+852]]
| blank_name_sec1 = [[Хятадын тээврийн хэрэгслийн улсын дугаар#Хонконг, Макаотой хиллэх хил|Улсын дугаарын угтвар]]
| blank_info_sec1 = Орон нутгийн тээврийн хэрэгсэлд байхгүй, хил дамнасан тээврийн хэрэгсэлд {{lang|zh-cn|粤Z}}
| iso_code = {{hlist|[[ISO 3166-2:HK|HK]]|[[ISO 3166-2:CN|CN-HK]]}}
| cctld = {{hlist|[[.hk]]|[[.香港]]}}
}}

'''Хонконг''' ({{юникодмонгол|ᠰᠢᠶᠠᠩᠭᠠᠩ|}};монгол хэлнээ анх орсноор '''Хонконг'''; {{lang-en|Hong Kong}}, '''Хонконг''';  {{lang-zh|香港}} ''Шианган'', [[Юэ аялгуу|кан.]] ''Heūnggóng'', ''Хөнгон'') — [[Ази]] дахь Дэлхийн [[санхүү]]гийн томоохон төв [[хот]]; [[Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улс|БНХАУ]]-ын [[Тусгай захиргааны бүс (БНХАУ)|тусгай захиргааны хоёр бүс]]ийн нэг (нөгөө нь [[Макао]]).

Хонконг нь Хятадын өмнөд хэсэгт орших бөгөөд хойд талаараа [[Гуандун муж]]тай хиллэдэг. Зүүн, баруун, өмнөд талд нь [[Өмнөд Хятадын тэнгис]] оршино.

Хонконг нь 1942 оноос 1997 онд Хятадад шилжүүлэгдэх хүртлээ [[Нэгдсэн Вант Улс]]ын засаг захиргаан дор байжээ. [[Хятад-Британийн хамтарсан тунхаг]] болон [[Хонг Конгийн Үндсэн Хууль|Хонконгийн Үндсэн Хуулинд]] зааснаар шилжүүлгээс тавин жилийн дараа буюу доод тал нь 2047 он хүртэл Хонконг нь Хятадаас ихээхэн хэмжээний автономит байдалтай байх ёстой. "Нэг улс, хоёр систем" гэсэн бодлогын дагуу, Хятадын Засгийн Газар нь Хонконгийн [[аюулгүй байдал]], [[гадаад бодлого|гадаад бодлогыг]] хариуцах бол [[хуулийн систем]], [[цагдаа]]гийн хүчин, [[мөнгөн тэмдэгт]], [[гааль|гаалийн бодлого]], [[цагаачлал]]ын бодлого, олон улсын байгууллага, үйл явдалд илгээх төлөөлөгчдөө өөрөө зохицуулна. 

Анх худалдааны боомт болж байгуулагдсан Хонконг нь 20-р зууны сүүлчээр томоохон [[санхүү]]гийн төв болжээ. [[Капитализм|Капиталист]] [[эдийн засаг]] нь голдуу үйлчилгээний салбарт тулгуурладаг бөгөөд засгийн газар үл оролцох бодлого нь ихээхэн тус үзүүлдэг. Хүн ам нь голдуу Хятад гаралтай боловч бусад үндэстнүүдийн иргэд нь нийгмийн жижиг боловч чухал хэсгийг бүрдүүлдэг. Хонконгод барууны, зүүний соёл урлаг ихээхэн нөлөөлсөн бөгөөд энэ нь [[хоол]], [[кино]], [[хөгжим|хөгжмийн]] урлагуудад нь тод харагддаг.

== Газар зүй ==

=== Цаг уур ===
{{Уур амьсгалын хүснэгт
| TABELLE =
| DIAGRAMM TEMPERATUR = deaktiviert
| DIAGRAMM NIEDERSCHLAG = deaktiviert
| DIAGRAMM NIEDERSCHLAG HÖHE = 200
| QUELLE = [http://worldweather.wmo.int/002/c00001.htm WMO],[http://www.wetter.de/klima/asien/china/hongkong-s99000096.html www.wetter.de]
| Überschrift =
| Ort = Хонконг
<!-- durchschnittliche Höchsttemperatur für den jeweiligen Monat in °C -->
| hmjan = 18.6
| hmfeb = 18.6
| hmmär = 21.5
| hmapr = 25.1
| hmmai = 28.4
| hmjun = 30.4
| hmjul = 31.3
| hmaug = 31.1
| hmsep = 30.2
| hmokt = 27.7
| hmnov = 24.0
| hmdez = 20.3
<!-- durchschnittliche Niedrigsttemperatur für den jeweiligen Monat in °C -->
| lmjan = 14.1
| lmfeb = 14.4
| lmmär = 16.9
| lmapr = 20.6
| lmmai = 23.9
| lmjun = 26.1
| lmjul = 26.7
| lmaug = 26.4
| lmsep = 25.6
| lmokt = 23.4
| lmnov = 19.4
| lmdez = 15.7
<!-- durchschnittliche Temperatur für den jeweiligen Monat in °C -->
| avjan =
| avfeb =
| avmär =
| avapr =
| avmai =
| avjun =
| avjul =
| avaug =
| avsep =
| avokt =
| avnov =
| avdez =
<!-- durchschnittliche Niederschlagsmenge für den jeweiligen Monat in mm -->
| nbjan = 24.9
| nbfeb = 52.3
| nbmär = 71.4
| nbapr = 188.5
| nbmai = 329.5
| nbjun = 388.1
| nbjul = 374.4
| nbaug = 444.6
| nbsep = 287.5
| nbokt = 151.9
| nbnov = 35.1
| nbdez = 34.5
<!-- durchschnittliche Anzahl täglicher Sonnenstunden für den jeweiligen Monat in h/d -->
| shjan = 4.9
| shfeb = 3.5
| shmär = 3.1
| shapr = 3.6
| shmai = 5.0
| shjun = 5.4
| shjul = 7.5
| shaug = 6.7
| shsep = 6.1
| shokt = 6.3
| shnov = 6.1
| shdez = 5.9
<!-- durchschnittliche Wassertemperatur (Meere, Seen u. ä.) für den jeweiligen Monat in °C -->
| wtjan =
| wtfeb =
| wtmär =
| wtapr =
| wtmai =
| wtjun =
| wtjul =
| wtaug =
| wtsep =
| wtokt =
| wtnov =
| wtdez =
<!-- durchschnittliche Regentage für den jeweiligen Monat in d -->
| rdjan = 5.6
| rdfeb = 9.5
| rdmär = 10.5
| rdapr = 11.7
| rdmai = 15.5
| rdjun = 18.8
| rdjul = 17.8
| rdaug = 17.4
| rdsep = 14.8
| rdokt = 8.1
| rdnov = 5.7
| rddez = 4.3
<!-- durchschnittliche Luftfeuchtigkeit für den jeweiligen Monat in % -->
| lfjan =
| lffeb =
| lfmär =
| lfapr =
| lfmai =
| lfjun =
| lfjul =
| lfaug =
| lfsep =
| lfokt =
| lfnov =
| lfdez =
}}

==Түүх==
===Британийн эзэмшил===
1839 онд [[Чин улс]] [[хар тамхи]] импортлохоос татгалзсанаас болж [[Британи]]тай [[Хар тамхины нэгдүгээр дайн]]д хүч үзсэн. 1841 оны 1 сарын 20-д Британийн хүчин [[Хонконг арал|Хонконг арлыг]] эзлэн авч, 1842 оны 8 сарын 29-д [[Наньжин]]гийн гэрээгээр өөрийн мэдэлд авч суурингаа (Виктори  гэх нэртэй) байгуулжээ.
[[Зураг:City of Victoria, Hong Kong.jpg|thumb|left|1890-ээд оны Виктори суурин<br/>(одоо Төв дүүргийн газар)]] 
1860 онд Британи [[Хар тамхины хоёрдугаар дайн|Хар тамхины удаах дайн]]д дийлж Каулан ({{lang-en|Kowloon}}) хошууг өмнөхийн адил авсан бол 1898 онд урьдны газраасаа бүр том Шинэ газрыг (''New territories'') 99 жилийн түрээсийн гэрээгээр нэмж авчээ.<ref name="Wiltshire">{{cite book|first=Trea|last=Wiltshire|title=Old Hong Kong|volume=Volume II: 1901–1945|page=148|publisher=FormAsia Books|edition=5th|year=1997|isbn=962-7283-13-4}}</ref>

1841 онд загасч голдуу 7,450 [[Хятад үндэстэн|хятад]] байсан бол 1870 онд 115  мянган хятад, 8,754 [[европ]] хүн оршин суудаг болсон нь хүн ам цугларч эхэлсний жишээ юм.<ref>Linda Pomerantz-Zhang (1992). "''[http://books.google.cz/books?id=otwbBh_GgrwC&pg=PA19&dq&hl=en#v=onepage&q=&f=false Wu Tingfang (1842–1922): reform and modernization in modern Chinese history]''". Hong Kong University Press. p.8. ISBN 962-209-287-X</ref>

===Японы түрэмгийлэл===
[[Япон|Японы эзэнт гүрэн]] [[дэлхийн хоёрдугаар дайн]]д Азийн дорноос довтлон эзлэж байх үедээ 1941 оны 12 сарын 8-д Хонконг руу дайрсан.<ref>{{cite web |first=Klemen |last=L |url=http://www.dutcheastindies.webs.com/december2.html |title=Chronology of the Dutch East Indies, 7 December 1941 – 11 December 1941 |date=1999–2000 |work=Forgotten Campaign: The Dutch East Indies Campaign 1941–1942 |access-date=6 Долдугаар сар 2012 |archive-date=15 Аравдугаар сар 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151015214226/http://www.dutcheastindies.webs.com/december2.html |url-status=dead }}</ref> Британи, Канадын хамгаалагч хүчин 1941 оны 12 сарын 25-д Хонконгийг алджээ.<ref>{{cite web |first=Klemen |last=L |url=http://www.dutcheastindies.webs.com/december5.html |title=Chronology of the Dutch East Indies, 25 December 1941 – 31 December 1941 |date=1999–2000 |work=Forgotten Campaign: The Dutch East Indies Campaign 1941–1942 |access-date=6 Долдугаар сар 2012 |archive-date=15 Аравдугаар сар 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151015232456/http://www.dutcheastindies.webs.com/december5.html |url-status=dead }}</ref> Японд эзлэгдсэн хэдэн жилд хүнс хомсдож, үнэ харьцангуй өссөн. Хятадууд хойш нүүсээр 1941 онд 1.5 сая хүн байснаа 1945 онд Британи эргүүлэн авахад 6 буман хүн болж цөөрсөн байдаг.<ref name="NYTime05">{{cite news|last=Bradsher|first=Keith|url=http://www.nytimes.com/2005/04/17/international/asia/17cnd-hong.html|title=Thousands March in Anti-Japan Protest in Hong Kong|newspaper=[[The New York Times]]|date=17 April 2005|accessdate=20 October 2010}}</ref>

===Хүйтэн дайны үе===
Дайны дараа [[Хятадын иргэний дайн]]аас дүрвэгчдээр хүн амын тоо түргэн нөхөгджээ. Ялангуяа 1949 онд [[БНХАУ]] байгуулагдахад [[Хятадын эв хамт нам]]ын бодлогод хавчигдахаас зайлж Хонконг руу цагаачлах урсгал хөвөрсөн гэдэг.<ref name="Wiltshire" />
[[Зураг:Hk1989a.jpg|thumb|left|1989 оны Хонконг]]
1950-иад онд Хонконгод даавууны экспорт болон бусад [[аж үйлдвэр]] ихэд хөгжсөн. Энэ үед хүн амын тоо үргэлжлэн өсч, хөдөлмөрийн хөлс хэвээрээ шахуу байсан ч хүн ардын амьдралын тав тух дээшилсэн байна.<ref>{{cite book|url=http://books.google.com/?id=cxxGJ7c10noC&pg=PA48&dq=textiles+growth+hong+kong&q=textiles%20growth%20hong%20kong |title=The growth and structure of international trade since the Second World War
| first=Lynden |last=Moore |year=1985
| page=48 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-46979-1 |accessdate=2011-09-01}}</ref> 
Хонконгод 80, 90-ээд онд аж үйлдвэрийн салбарт ажиллах хүчний багтаамж ханах үед зөрөөд [[үйлчилгээ]]ний салбарын нийт хэмжээ их хувиар өсчээ.<ref name="Dodsworth">{{cite book|work=Hong Kong, China: Growth, Structural Change, and Economic Stability During the Transition|publisher=International Monetary Fund|year=1997|page=54|isbn=1-55775-672-4|first=John|last=Dodsworth|first2=Dubravko|last2=Mihaljek}}</ref>

[[Их Британи]] 1997 онд Шинэ газрын ({{lang-en|New territories}}) түрээсийн хугацаа дуусахад Хятадад Хонконгийг мэдэх бүрэн эрхээ шилжүүлнэ гэдгээ 1984 онд Хятадтай хамтарсан тунхаг үйлдэхдээ баталжээ.<ref name="Wiltshire" />

===1997 оноос хойш===
[[Хятад]]ын мэдэлд ирснээр Британийн үед байснаас Хятадад тааруулж өөрчлөгдсөн зүйлс байдаг. Гэхдээ бас өөрчлөгдөөгүй зүйлс ч байна. Хятадаас ялгарах заримаас нь онцолвол, өөрийн нэрээр [[ДХБ]], [[ОУОХ]] г.м хэд хэдэн олон улсын байгууллагын гишүүн хэвээр, бүх сургуульд [[англи хэл]] заадаг хэвээр, Хонконгийн тусгай бүсийн паспорттой хүн [[Европ]], [[Умард Америк]]т чөлөөтэй нэвтрэх эрхтэй хэвээр, [[хэвлэл мэдээллийн эрх чөлөө]]тэй хэвээрээ байна.

== Төр засаг ==

[[Зураг:Legislative_Council_Complex_2011_Chamber.JPG|thumb|Хууль тогтоох зөвлөлийн байр]]
[[Зураг:HK_Chater_Road_LegCo_view.jpg|thumb|Эцэслэн шийдэх шүүхийн байр]]

Хонконг бол Хятад улсын онцгой захиргаат орон юм. Хууль тогтоох, гүйцэтгэх, шүүх эрх мэдэл нь засгийн газраас тусдаа тогтсон байна. Хятад-Их Британийн хамтарсан тунхаг ёсоор харьяалах улс нь Британи байж байгаад Хятад болж солигдсон ч эдийн засаг, засаг захиргааны бүтэц хэвээр үргэлжлэхээр заасан байна. Хятад улсын «Нэг улс, хоёр тогтолцоо» зарчмын хүрээнд Хонконгийн суурь хууль нь муж, орны түвшнийх байна.

Тус орны засаг захиргаа нь дараах байдлаар хуваагддаг:
# Гүйцэтгэх засаг: Муж, орны хуулийг сахиулах эрх мэдэл Ерөнхий хэрэгжүүлэгчид байдаг. Мөн Ерөнхий хэрэгжүүлэгч нь Хэрэгжүүлэх зөвлөлийн гишүүд болон гол албан тушаалтнуудыг томилдог.
# Хууль тогтоох засаг: Нэг танхим бүхий Хууль тогтоох зөвлөлтэй. Тус зөвлөл нь Хонконг оронд мөрдөх хууль, төсөвийг батлах болон Ерөнхий хэрэгжүүлэгчийг огцруулах эрхтэй. 
# Шүүх засаг: Эцэслэн шийдэх шүүх болон түүнээс бага шатны шүүх байгууллага нь суурь хуулийг хэрэгжүүлэхэд хяналт тавьдаг. Шүүгчийг Ерөнхий Хэрэгжүүлэгч томилдог

Ерөнхий хэрэгжүүлэгч нь Хонконг орны төр засгийн тэргүүн бөгөөд ихдээ таван жилээр хоёр удаа ажиллах эрхтэй. Хятад улсын Төрийн зөвлөл нь 1200 бизнес, олон нийт, төрийн удирдагчдыг хамаарч байдаг Сонгуулийн хорооноос нэр дэвшүүлсэн Ерөнхий хэрэгжүүлэгчийг тохоон томилдог. 

Хууль тогтоох зөвлөл нь 70 гишүүнтэй, дөрвөн жил ажилладаг. 35 гишүүн нь ялгаатай газар нутгийн төлөөлөл байх бөгөөд үлдсэн 35 гишүүн нь чиг үүргийн төлөөлөл байна. Чиг үүргийн гишүүдийн 30 нь эдийн засаг, тусгай сонирхолын бүлгүүдээс хязгаарт тооны дагуу сонгогдсон байх бөгөөд үлдсэн 5 гишүүн нь Дүүргийн зөвлөлийн гишүүдээс нэр дэвшиж, хоёр сонгуулиар шигшигдэн сонгогддог. Бүх гишүүд пропорциональ тогтолцооны сонгуулиар сонгогддог. 

2016 оны Хууль тогтоох зөвлөлийн сонгуульд хоёр нам төлөөллөө сонгуульсан. Эдгээр нам нь үндсэн гурван янз байна: Хятад улсын бодлогыг хэрэгжүүлэгч (өнөөгийн төр засаг), ардчиллын төлөө хүчин, орон нутгийн хүчин энэ гурав байна. 

Одоогоор Хятад улсын хууль Хонконгд үйлчлэхгүй бөгөөд хуучин үйлчилж асан хууль үйлчилдэг. Хятад улсын бусад газраас Хонконг руу орж гарах хилээр шалгуулдаг бөгөөд нэвтрэх эрх авдаг. Мөн төсвийн орлого нь Хятад улсаас тусдаа бөгөөд ямар нэгэн татаас, санхүүжилт авдаггүй. 

Хонконгийн аюулгүй байдлыг Хятад улсын Ардын чөлөөлөх цэргийн дугаар хэсэг хариуцдаг. Хонконгийн ард иргэнийг цэрэгт татдаггүй. 

Гадаад улстай харьцахад Хятад улсын төр, Гадаад хэргийн сайд Хонконгийг төлөөлөх ёстой, гэхдээ эдийн засаг, соёлын харилцаанд Хонконг бие даан гадаадтай харьцдаг. Дэлхийн худалдааны байгууллага, Ази-Номхон далайн эдийн засаг хамтын ажилллагааны байгууллага, Олон улсын олимпын хороо болон НҮБ-ын салбар хороодын гишүүн байдаг. 

=== Засаг захиргааны хуваарь ===
Хонконг орны газар нутаг 18 дүүрэгт хуваагддаг. Дүүргийн зөвлөлийн 479 суудлаас 452 нь шууд сонгогддог бол 27 суудал нь хөдөө нутгийн зөвлөлийн дарга нар байдаг.<ref>{{harvnb|District Councils Ordinance}}.</ref>

[[File:Map of Hong Kong 18 Districts international.svg|thumb|400px|Хонконгийн нутаг дэвсгэрийн хуваарь]]
;Хонконг арал <br>
1. Төв-Өрнөд <br>
2. Ваньчай <br>
3. Дорнод <br>
4. Өмнөд <br>
;Коулун хошуу <br>
5. Яучиммон <br>
6. Шамшуйпо <br> 
7. Коулунсити <br> 
8. Вонтайсинь <br> 
9. Куньтон <br>
;Шинэ газар <br>
10. Куайчин  <br>
11. Чюньвань <br>
12. Тюньмунь <br>
13. Юньлон <br>
14. Умард <br>
15. Тайпо <br>
16. Шатинь  <br>
17. Сайкун <br>
18. Арал

== Тэмдэглэл ==
{{Notelist}}

== Эх сурвалж ==

=== Эшлэл ===
{{Reflist}}

== Цахим холбоос ==
{{Wiktionary}}
{{Commonscat|Hong Kong|Хонконг}}
{{Wikivoyage}}
* [http://www.gov.hk/ Хонгконгийн засгийн газрын албан ёсны цахим хуудас]
* [http://www.censtatd.gov.hk/ Хонгконгийн статистикийн газрын албан ёсны цахим хуудас]


{{Хятадын хот}}
{{БНХАУ-ын дээд нутаг}}
[[Ангилал:Хонконг| ]]
[[Ангилал:Азийн бүсчлэл]]
[[Ангилал:Далайн боомттой суурин]]
[[Ангилал:Метропол бүс нутаг]]
[[Ангилал:Хонконгийн суурин|!Хонконг]]
[[Ангилал:Хятадын онцгой захиргаат бүс]]
[[Ангилал:Хятадын улс төр]]
[[Ангилал:Хонконгийн түүх]]
[[Ангилал:Британийн Хонконг|!]]
[[Ангилал:Саятан хот]]
[[Ангилал:Азийн колоничлолын түүх]]
[[Ангилал:Далайн чанад дахь түүхэн бүс нутаг]]
[[Ангилал:Эдийн засгийн онцгой бүс]]
[[Ангилал:Их-, дээд сургуультай хот]]