Хэлэлцүүлэг:Хар сүүлт
Туурайтны баг. Тугалмайтны овог. Их нуурын хотгорын өмнөд хэсэг, нууруудын хөндий, Зүүн гарын говь, Алтайн өмнөх говь, Өмнөговь, Дорноговь аймаг, Сүхбаатар аймгийн баруун хэсэг хүртэл тархсан. Ховордож байгаа амьтан учраас агнахыг хуулиар хориглож улаан номонд оруулсан байна.
Эрийг ооно, эмийг шаргачин, төлийг янзага гэнэ. Ооно 110-116 см, шаргачин 93-110 см урт, ооно 23-33 кг, шаргачин 18-20 кг жинтэй байна.Зүс нь элсэн саарал, мөч цайвар бөгс нь сүүлийн угнаас дээш үе хэтрэх цагаан танатай.
Хар сүүлт зээр нь нэг газар удаан амьдардаггүй, бэлчээрийн соргогийг даган хэдэн арван км аялал хийдэг. Сонсгол нь маш сайн, их хурдан цагт 55-62 км туулж чадна. Гол дайсан нь чоно. Сүү нь 3,9 хувийн тослогтой. Янзага нь хоёр долоон хоногийн дараа эхийгээ дагаж, 10-8 хоногийн дараа өвс ногоо идэж чаддаг байна.
Ховордсон үндэслэл:Амт чанар сайтай мах,арьсыг хулгайгаар агнаж ашигладаг. Хэдий ус бага хэрэглэдэг боловч малын тоо толгойноос шалтгаалан баян бүрд задгай усны өрсөлдөөн бий болж,билчээрийн хомсдолд орсон. Хамгаалагдсан байдал:Амьтны аймгийн тухай хуулийн дагуу ЗГ-ын 2001 оны 264-р тогтоолоор ховор амьты зэрэглэл,хөхтөн амьтны Улаан дансанд тус тус бүртгэгдсэн. Хар сүүлтийн тархац нутгийн 15 орчим хувь нь улсын тусгай хамгаалалтанд хамрагджээ. Ан агнуурын тухай хуулиар хар сүүлт зээрийн ооныг жил бүрийн 11-р сарын 1-нээсдараа оны 8-сарын 31 хүртэл агнах,судалгаа шинжилгээнээс бусад тусгай зориулалтаар хар сүүлт зээрийг жил бүрийн 10-р сарын 15 аас дараа оны 7-р сарын 15 хүртэл амьдаар нь барихыг хориглосон.БОАЖЯ-наас санаачилан 210 онд хийсэн нөөцийн үнэлгээгээр хар сүүлт зээр улсын хэмжээнд 25000 орчим,Сүхбаатар аймагт 2400 толгой байх магадлалтай дүн гарсан.Манай аймагт хар сүүлтийн дэлхэц нутаг нь Онгон сумын Хар говиос эхлэн Онгон, Баяндэлгэр сумдын зааг Баян Төхмийн говь,Таван толгой орчимд 2000, Баяндэлгэр сумын Жодой,Гинжив, Баян хөөвөрт 50-70,Өөшийн говьд 200гаруй,бусад сумдын тасархайтсан 8-17 орчмоор сүрэглэсэн популяцийг оролцуулан нэгтгэвэл 2600 толгой хар сүүлт байршин нутаглаж байна. Хар сүүлт зээр Gazella subguttusa /Gudenstaeldt ,1780 / Овог Тугалмайтныхан Орос нэр Джейран Англи нэр Goitered or Black-tailed Gazelle Cтатус: Монгол орны хөхтөн амьтны Улаан данс: Эмзэг IUCN: Эмзэг Биологи: Дунд зэргийн биетэй,эрийг ооно,эмийг нь шаргачин,төлийг нь янзага гэж нэрэлдэг.Ооны биеийн урт 110-1160 см,шаргачин нь 93-110 см,сэрвээний өндөр ооных 64-75 см,шаргачных 60-68 см,сүүлний урт 20-25см сахлаг хар үстэй, биеийн жин 20-31кг байдаг.1-3 насны өсвөр бодьгалиуд нь хар халзан,нас гүцсэн ооно нь дун цагаан толгойтой болж их бие нь цайвар болдог.Эр нь 3, эм нь 2 наснаас үржилд ордог.Ороо хөөцөө нь 12 сарын 20 доос 1 сарын 10 хүртэл үргэлжилнэ.Нас гүйцсэн шаргачингийн 60 хувь нь ихэрлэж байгаа нь хээрийн судалгаагаар ажиглагдсан.Цаг хүндэрсэн үед байгалийн эрсдэлд өртөмтгий.Хүн,малын нөлөөнд хэт автагдаагүй нөхцөлд цагаан зээртэй адил улирлын нүүдэл хийж, шилжилт хийдэггүй,хонд үүсгэн бүлээрээ хэвтдэг ямаатай адил бүлэрхүү амьтан.
Start a discussion about Хар сүүлт
Talk pages are where people discuss how to make content on Википедиа the best that it can be. You can use this page to start a discussion with others about how to improve Хар сүүлт.
