Хэрэглэгчийн яриа:Ankha

Page contents not supported in other languages.

Еврейн шашин[кодоор засварлах]

Еврейн шашин[кодоор засварлах]

                                                       Еврейн шашин

Энэ өгүүлэл нь Еврейн шашны тухай юм. Еврейчүүдийн үзэл бодол, яс үндэс түүхэн соёлыг тусгав. Judaica (дээрээсээ нар зөв харуулав): Shabbat лааны суурь, гар угаадаг аяга, Chumash, Tanakh, Torah заалтуур, shofar болон etrog хайрцаг.

Judaism (Латин-Ludaismus, Грек-Loudaismus болон үндсэндээ Judean үндэстний дээд чанарын шинж тэмдэг Жүд хүн гэх yehudah, Judah, Yahedut гэсэн үгнээс гаралтай) бол шашин, философи, мөн Еврей хүмүүсийн амьдралын зам юм. Үүсэл нь Jud хүн Bible хэмээх бөгөөд дараачийн текстүүд дээр Talmud гэж өгүүлэгдэнэ. Энэ нь бурхантай гэрээ хэлэлцээрт байх харилцааны илрэл бөгөөд шашинлаг Еврейчүүдээр илэрхийлэгдэнэ. Израйлийн хүүхдүүдийн дунд илүү хөгжсөн. Уламжлалт эртний Еврей хэлний дундад зууны үед хамаарах Иудайсм хэмээх үгний ёсоор бурхан өөрийнхөө хуулийг Sinai уулан дээрх Мойсэй-д амаар болон бичгээр илчилсэн. Энэ нь Karaite-аар хийсэн түүхэн уриалан дуудалт байж чадсан. Энэхүү хөдөлгөөн дундад зууны үед цэцэглэн дэгжиж, хэдэн мянган замнагч нар өнөөдөр хэвээр өнөөдөр хэвээр үлдсэн бөгөөд тэд зөвхөн Torah аман дуудлагыг голчилдог байсан. Орчин үед хүмүүнлэг ёсны Еврейн шашин шиг ийм либерал хөдөлгөөн Тейзмтэй холбоотой биш болоод байна. Еврейн шашны түүхэн үргэлжлэл 3000жилээс илүү үргэлжлэхийг шаарддаг. Энэ нь хамгийн эртний монотейзмийн шашны нэг бөгөөд одоог хүртэл хадгалагдаж ирсэн хамгийн эртний нэг юм. Жүд хүн \Израйлчууд, Еврей хүмүүс анх “Израйлийн хүүхдүүд” нэр зүүж эхэлсэн тэр үеийн Эстерийн номтой адилхан дараачийн ном болох Танахын номонд Еврейчүүд шиг аль хэдийн тусгасан байдаг. Еврейн шашны өгүүлэл Еврейн шашны өгүүллэг, уламжлал, ач холбогдлууд Христ, Ислам, Бахайн сүсэг бишрэл, Абрахамын шашинд хүчтэй нөлөөлсөн. Еврейн шашны зарим үзэл бодлууд Барууны ёс суртахууны болон иргэний хуульд шууд болон шууд бусаар нөлөөлдөг Еврэй хүмүүс бол шашинлаг бүлэг бөгөөд төрсөн Еврэйчүүдийг хамруулан Еврэйн шашинтан болгодог. 2010 онд дэлхийн Еврэйчүүдийн хүн ам 13,4 сая хүрсэн ба бүдүүн тоймоор дэлхийн нийт хүн амын 0,2% -ийг эзэлдэг. Бүх Еврэй хүмүүсийн ойролцоогоор 42% нь Израйл, 42% нь АНУ болон Канадад, үлдсэн хүмүүсийн ихэнх нь Европод амьдардаг байна. Еврэйчүүдийн хамгийн том шашны хөдөлгөөнүүд бол Ортодокс Еврэйн шашин ( Харэйди Еврэйн шашин ба Орчин үеийн Ортодокс Еврэйн шашин), Хуучны үзэлтэй Еврэйн шашин, ба Шинэчлэн өөрчлөлтийн Еврэйн шашинууд юм. Энэ бүлгүүдийн хоорондын ялгааны гол үндэс нь Еврэйчүүдийн хуулинд хандах тэдний хандлага юм. Тора болон Еврэйчүүдийн хуулийн үүсэл тэнгэрлэг, өнөд мөнхийн мөн хувирашгүй бат байж түүнийгээ хатуу чанд сахин биелүүлдэг байхыг Ортодокс Еврэйн шашин чухалчилдаг. Шашны шаардлагын нэг “ уламжлал”- аа гэсэн ухагдахууныг Шинэчлэн өөрчлөлтийн Еврэйн шашинаас илүү Хуучны үзэлтэй Еврэйн шашин нь илүүтэйгээр дэмжих бөгөөд эдгээр нь илүү либерал шашин юм. Шинэчлэн өөрчлөлтийн хэвшмэл нөхцөл бол Еврэйчүүдийн хууль нь Еврэй хүмүүсийн баримтлал шаардагдсан үүрэг хариуцлага, хязгаарлалтын тогтолцоотой байхаасаа илүү ерөнхий зааврыг харуулсан байх хэрэгтэйн үндэс юм. Түүхэндээ, онцгой шүүх Еврэйчүүдийн хуулийг албадан тулгаж байсан бөгөөд өнөөдөр энэхүү албан шүүх оршсоор байгаа боловч Еврэйн шашины бодит байдал илүүтэй оршиж байна. Зарим нэг хүн ба байгууллагад номлогчийн бүрэн эрх болон хуулийн хүчин зүйлүүд хууль ёсны бус санагдах боловч халдашгүй өгүүллүүд байх ба эдгээрийг зарим лам нар болон эрдэмтэд дараах байдлаар тайлбарласан байдаг. Сүшиг бишрэлийн 13 зүйл:

1. Би Бүтээгч ба Удирдагч хэмээн нэрээр адислагдсан, ганцаараа бүтээгдсэн мөн бүх зүйлийг бий болгож чаддаг тэрхүү төгс сүшиг бишрэлд итгэдэг.

2. Ганц гэж өөрийнхөө нэрийг адисласан, түүнтэй адил арга барилтай эвлэрэн нэгддэггүй Бүтээгчийн сүшиг бишрэлд би итгэдэг. Тэр ганцаараа бидний бурхан байсан, байна, байх болно.

3. Бүтээлч хэмээн нэрээ адисласан, биегүй, бүх эд юмсаас хол, түүнийг юутай ч харьцуулшгүй төгс сүшиг бишрэлд би итгэдэг.

4. Эхний бөгөөд сүүлийнх гэж нэрээ адисласан Бүтээгчийн сүшиг бишрэлд би итгэдэг.

5. Ганцхан өөртөө нэр адисласан, түүний хажууд залбирах зөв ч юмуу буруу ч юмуу гэмээр тийм Бүтээгчийн сүшиг бишрэлд би итгэдэг.

6. Бүх хэлсэн үг нь үнэн байдаг зөнч мэргэний төгс сүшиг бишрэлд би итгэдэг

7. Бидний багш болох Мойсэй нарын зөнчид би итгэдэг. Түүнд энх тайван, шударга ёс байдаг. Тэрээр зөнч нарын толгойлогч байсан учраас түүнийг тэд дагадаг.

8. Би бидний эзэмшилд байдаг Торагийн сүшиг бишрэлд итгэдэг. Түүнд энх тайван ноёрхдог.

9. Би арилжаалагдаагүй Торагийн сүшиг бишрэлд итгэдэг. Үүнээс өөр нэрээ адисласан Бүтээгч Тора гэж хэзээ ч байгаагүй.

10. “ Бүгдийн зүрх сэтгэлийг хэн хэлбэржүүлнэ тэр тэдний бүхий л үйл хөдлөлийг ойлгоно” гэж бичсэн байдгийн адил хүн төрөлхтний аж амьдрал, тэдний бодлыг мэддэг Бүтээгчийн сүшиг бишрэлд би итгэдэг.

11. Үүргээ ухамсарлан биелүүлдэг нэгнийг нь шагнан, зөрчин гажуудуулагч нэгнийг нь шийтгэдэг нэрээ адисласан Бүтээгчийн сүшиг бишрэлд би итгэдэг.

12. Ирж буй Мэссиагийн сүшиг бишрэлд би итгэдэг. Түр саатан ирэхгүй байсан ч үл тоон би өдөр бүр ирхийг нь хүлээдэг.

13. Бүтээгч үхлийг амь оруулах цаг ирнэ. Түүний адисласан нэрийг хэзээд дуурсан иагтах болно.


  Еврэйн тодотгол

“ Еврэйн шашин”-ы үүсэл

Еврэйн шашин Judaism хэмээх үг латин ludaismus, Грек loudaismus bolon үндсэндээ Жүд хүн гэх yehudah, Judah, Yahedut гэсэн үгнээс гаралтай. BCE –ийн 2-р зууны 2-р Маккавейд эртний Грекийн judaismus үгнээс гаралтай юм шиг санагддаг байсан. Энэ нь эрин үе, зуунд Персийн Жүд хүн хэмээх Грекийн Judea үгний үүслийн дээд чанар, соёлын мөн чанарыг эрэлхийлэн хайж цогцлуулах гэсэн утгыг илэрхийлэх бөгөөд, мөн эртний соёлын хэлбэр гэсэн утгатай hellenismus үгтэй харьцуулж болно.


Еврэй хүмүүс ба Еврэй шашны хоорондын онцлог чанар

Даниэл Боярынхаар шашин шүтлэг, үндэстэн ястны далд орших онцлог бол Еврэйн шашинд харийн санагдах ба энэ нь сүнс, бие махбодийн хослох нэг хэлбэр юм. Үүний үүсэл нь Платоник философид эхэлсэн ба Эртний Еврэйн шашинг тархаасан билээ. Ийм учраас Еврэйн шашин Барууны хэвшсэн ангилалууд болох шашин, үндэстэн ястан, соёлтой тийм амар зохицдоггүй. Боярын Еврэйн шашиныг 3000 гаруй жил түүхээ хадгална, Барууны соёл Баруунаас гадна олон газрыг ( Европ, ялангуяа дундад зууны болон орчин үеийн Европод ) эзлэн улам хөгжинө гэж хэсгүүддээ тусган дэмждэг. Энэ үед Еврэй хүмүүс боолчлол, дэг журамгүй байдал, шашин төрийг хослон захирсан засгийн газар, булаан эзлэлт, ажил мэргэжил, болон цөллөгт дасан туршлагажсан; мөн тархан суурьшилтаар тэд харилцаатай байсан ба эртний Египтчүүд, Вавилоны оршин суугч, Персийн болон эртний соёлд орчин үеийн соён гэгээрлийн хөдөлгөөнүүдийн адил сайнаар нөлөөлсөн. Боярын “ Еврэйчүүд адилтгалын мөн чанаруудыг эвдсэн, учир нь эдгээр нь үндэсний бус, шашны бус мөн дийлэнх нь диалектикийн зөрчилтэй байсан” дээр маргалдав. Дээр өгүүлсний гол чиглэл нь Хүмүүнлэг ёсны Еврэйн шашины итгэл үнэмшлүүд шашныхаа үзэл бодлыг үл тоомсорлон татгалзсан эрс ялгааг тусгахад оршлоо.


ХолБоос: Judaism (English page) http://en.wikipedia.org/wiki/Judaism