Хэт ханасан байдал
Физик химийн хувьд ууссан бодисын концентраци тэнцвэрт байдалд уусах чадварын утгаар тогтоосон концентрацаас хэтэрсэн тохиолдолд уусмалд хэт ханасан байдал үүсдэг. Энэ нэр томъёог ихэвчлэн шингэн дэх хатуу бодисын уусмалд хэрэглэдэг боловч шингэнд ууссан шингэн болон хийд ч хэрэглэж болдог. Хэт ханасан уусмал метастабил төлөвт байнав Гэвч энэ нь уусмалаас ууссан бодисын илүүдлийг салгах, уусгагч нэмэх замаар уусмалыг шингэлэх эсвэл уусгагч дахь ууссан бодисын уусах чадварыг нэмэгдүүлснээр тэнцвэрт байдалдаа эргэн орж болно.
Түүх
[засварлах | кодоор засварлах]Уг үзэгдлийн анхны судалгааг Глауберийн давс гэгддэг натрийн сульфатаар хийсэн. Учир нь энэ давсны усанд уусах чадвар нь температур нэмэгдэх тусам буурч магадгүй юм. Томлинсон мөнөөх анхны судалгааг нэгтгэн дүгнэсэн. Хэт ханасан уусмалын талсжилт нь зүгээр л хутгах биш харин хатуу биеээс одоогийн үр гэж нэрлэгддэг талстууд үүсэж эхлэх талбайн үүрэг гүйцэтгэдэг болохыг харуулсан. Гэй-Люссак үүн дээр үндэслэн давсны ионуудын кинематик болон хэт ханасан байдалд нөлөөлж буй савны шинж чанаруудыг судалсан.