Хяналтын онол (социологи)
Хяналтын онол (социологи)
Социологийн хяналтын онол нь хоёр хяналтын систем-дотоод хяналт ба гадаад хяналт- бидний хазайх хандлагын эсрэг ажилладаг гэсэн санаа юм. Хяналтын онолыг төвлөрсөн болон төвлөрсөн бус гэж ангилна. Төвлөрсөн бус хяналтыг зах зээлийн хяналт гэж үздэг. Төвлөрсөн хяналтыг хүнд суртлын хяналт гэж үздэг. Овгийн хяналт гэх мэт зарим төрлийн хяналтыг төвлөрсөн бус болон төвлөрсөн удирдлагын холимог гэж үздэг.
Төвлөрсөн бус хяналт эсвэл зах зээлийн хяналтыг ихэвчлэн үнэ, өрсөлдөөн эсвэл зах зээлд эзлэх хувь гэх мэт хүчин зүйлсээр хангадаг. Хүнд суртлын хяналт гэх мэт төвлөрсөн хяналтыг ихэвчлэн стандарт, бодлого бий болгох гэх мэт захиргааны эсвэл шаталсан арга барилаар хангадаг. Холимог хяналтын жишээ бол төвлөрсөн болон төвлөрсөн бус удирдлагын шинж чанартай овгийн хяналт юм. Холимог хяналт эсвэл овгийн хяналтыг ихэвчлэн үнэт зүйл, итгэл үнэмшил, хэм хэмжээ, уламжлалыг хадгалах замаар хадгалдаг.
Уолтер Реклессийн 1973 онд боловсруулсан "Хязгаарлалтын онол" нь зан авир нь гадны өдөөлтөөс биш, харин тухайн хүн ямар ч үед хамгийн их хүсдэг зүйлээс үүдэлтэй гэж үздэг. Хяналтын онолын дагуу сул дорой нийгмийн тогтолцоо нь илүү гажуудалд хүргэдэг.
Ангилал: [Хяналтын онол]