Цаг уурын систем
Дэлхийн цаг уурын систем нь бие биедээ харилцан үйлчилдэг таван бүрэлдэхүүн хэсгүүдийг агуулсан цогц систем юм; агаар мандал (агаар), усан мандал (ус), мөсөн мандал (мөс ба мөнх цэвдэг), чулуун мандал (дэлхийн дээд чулуулаг давхарга), шим мандал (амьд биес). Уур амьсгал гэдэг нь ихэвчлэн 30 жилийн дундаж цаг агаарын байдлыг илэрхийлдэг уур амьсгалын системийн статистик үзүүлэлт бөгөөд далайн урсгал, салхины хэв маяг зэрэг цаг уурын систем дэх үйл явцын хослолоор тодорхойлогддог. Агаар мандал, далай дахь эргэлт нь нарны цацрагаас үүдэлтэй бөгөөд халуун орны бүс нутгаас нарнаас бага дулаан авдаг бүс нутаг руу дамжуулдаг. Усны эргэлт ч мөн адил энергийг уур амьсгалын систем даяар шилжүүлдэг. Цаашлаад өөр өөр бүрэлдэхүүн хэсгүүдийн хооронд амьдралд шаардлагатай янз бүрийн химийн элементүүд байнга эргэлдэж байдаг.
Уур амьсгалын систем нь дотоод хэлбэлзэл болон гадаад хүчин зүйлүүдийн улмаас өөрчлөгдөж болдог. Эдгээр гадны нөлөөллүүд нь нарны эрчмийн өөрчлөлт, галт уулын дэлбэрэлт зэрэг байгалийн шинжтэй эсвэл хүний үйл ажиллагаанаас үүдэлтэй байж болно. Дулаан хуримтлуулах хүлэмжийн хийн бөөгнөрөл, гол төлөв шатах ашигт малтмал шатааж байгаа хүмүүсээс ялгарч байгаа нь дэлхийн дулаарлыг үүсгэж байна.