Ширээний теннис

Ширээний теннис
Мэргэжлийн тамирчдын тэмцээн
Дээд түвшний захирах байгууллагаОУШТХ
Хоч(нууд)Пинг-понг
Анх тоглогдсон1880-д он, Англи
Онцлог шинж
Шүргэлцдэг спорт эсэхҮгүй
Багийн гишүүнГанцаарчилсан, хос
Холимог хүйсэрэгтэй, эмэгтэй, холимог
АнгилалЦохиурт спорт, танхимын спорт
Багаж хэрэгсэлЦеллулоид, 40 мм
Олимп1988

Ширээний теннис (Одон бөмбөг) гэдэг нь хөнгөн, хөндий бөмбөгийн хоёр буюу дөрвөн тоглогч цохиур ашиглан цохиж тоглодог спорт юм. Тороор хуваагдсан хатуу ширээн дээр тоглолт явагдана. Давуулалтаас бусад үед тоглогчид өөрийн талбай дээр нэг удаа ойсны дараа цохиж, айлын талбайд ойлгох ёстой. Бөмбөгийг дүрмийн дагуу буцааж цохиж чадаагүй тохиолдолд оноо алдана. Ширээний теннис нь тоглогчоос хурдтай хариу үйлдлийг шаарддаг спорт юм. Чадварлаг тоглогчид бөмбөгөндөө төрөл бүрээр эргэлт оруулж, явах чиглэлийг нь таахад бэрх байдлаар цохисноор өрсөлдөгчөөсөө давуу тал олж авдаг.

Хэрэгсэл[засварлах | кодоор засварлах]

Ширээ[засварлах | кодоор засварлах]

Ширээ нь олон улсын стандартаар урт нь 274 см, өргөн нь 152.5 см, өндөр нь 76 см байна. Торных нь урт 183см, өндөр нь 15.25 см байна.

Бөмбөг[засварлах | кодоор засварлах]

Шар, цагаан гэсэн хоёр өнгийн бөмбөг байна. 40 мм диаметртэй, 2.7 гр жинтэй байна.

Цохиур[засварлах | кодоор засварлах]

Цохиур нь хоёр талдаа хар, улаан резинтэй, тусгай үйлдвэрийн модоор бүрдэнэ.

Техник[засварлах | кодоор засварлах]

Ази болон Европ гэсэн үндсэн хоёр төрлийн аргаар цохиураа барьдаг. Сүүл үед Монголд ширээний теннис их хурдацтай өсөж байгаа. Техникийн тал дээр ихэвчлэн довтолгооны байрлалд тоглодог байсан хүмүүс сүүлийн үед хамгаалах буюу дарах техникийг ихээр эзэмших болсон

Теннисний олон улсын дүрэм[засварлах | кодоор засварлах]

Ширээний теннисний ОУ-ын бүх тэмцээнд дараах дүрмүүд мөрдөгддөг. Дүрмийн дагуу тоглож сурч гэмээ нь амжилт гаргах, маргаангүй чадварлаг тоглолт гаргах үндэс болох юм: 

* Ширээний шүүгч өндөр сандал дээр тоглолтыг шүүх бөгөөд хэрэв байхгүй нөхцөлд хос тоглолтыг зогсож шүүнэ. Нэг бүрчилсэн тоглолтыг зогсож шүүх шаардлагагүй.

* Багийн тоглолтонд тоглож буй тамирчины ард багийн гишүүд болон дасгалжуулагч суух бөгөөд харин нэг бүрчилсэн тоглолтонд зөвхөн нэг хүн суухыг зөвшөөрдөг. Хэрэв дүрмэнд зааснаас олон хүн суусан байвал шүүгч тогтоогдсон тоо хүртэл хүн байхыг шаардах бөгөөд биелүүлэхгүй бол тоглолтыг эхлүүлэхгүй.

* Тоглолтонд орох бөмбөг нь үйлдвэрлэлийн алдаа, хэлбэр алдагдсан зэрэг асуудал байж болзошгүй тул тамирчид ширээн дээр тоглохоос өмнө бөмбөгийг сонгосон байх ёстой.

* Тоглолтын явцад тамирчид цохиур гэмтсэнээс бусад тохиолдолд цохиурыг солихыг хориглоно. Сольсон тохиолдолд шүүгч энэ үйлдлийг ерөнхий шүүгчид мэдэгдэж тамирчиныг тэмцээнээс хасах хүртэл арга хэмжээ авна.

* Нэг үеийн тоглолт дууссаны дараа болон завсарлагаар тамирчид цохиурыг ширээн дээр орхих ёстой.

* Тамирчид резинийг тоглохоос өмнө тусгай зориулалын өрөөнд зориулалтын цавуугаар наасан байх ёстой. Ширээн дээр тоглох гэж гарч ирээд наахыг хатуу хориглоно.

* Давуулалтыг хийхдээ бөмбөгийг 16 см-аас доошгүй өндөрт, шүүгч, туслах шүүгч болон өрсөлдөгч тамирчинд харагдахаар, ширээтэй ижил түвшинээс алгаа дэлгэж алган дээрээс онцом шидэж давуулна. Давуулалт нуух, гар салгалгүй буюу 16см ээс доош шидэж давуулсан бол 1 оноогоор торгоно.

* Хэрэв давуулалтыг дүрмийн бус гэж үзэж буй нөхцөлд шүүгч эхний удаа анхааруулна. Хоёр дахь удаагаа буруу давуулбал шууд 1 оноогоор торгоно.

* Тоглолтын ширээн дээр гарч ирээд тамирчид бие халаалтыг 2 минут хүртэл хийнэ.

Маргаан шийдвэрлэх:

* Давуулалт хийх үед бөмбөг ширээний торонд хүрэх, гаднаас бөмбөг орж ирэх, хүчтэй дуу чимээ гарах болон бусад шаардлагатай тохиолдолдуудад тоглолтыг зогсоохыг зөвхөн шүүгч шийднэ.

* Шүүгчийн гаргасан шийдвэр хоёр тамирчины саналтай зөрж байгаа тохиолдолд жнь: бөмбөг ширээний өнцөгийг шүргэсэн эсэхэд санал зөрсөн бол 2 тамирчины санал нэг байгаа тохиолдолд тамирчдын саналаар шийдэж болно.

* Тоглолтын явцад бөмбөг цохиур барьж буй гарны бугуйнаас урагш цохиж эсрэг талын ширээн дээр орвол тоглолтыг үргэлжлүүлнэ.

* Давуулалт хийх болон тоглолтын явцад бөмбөг зөвхөн цохиурт л хүрэх ёстой. Хувцас, гаранд хүрвэл алдаанд тооцно. 

* Тоглолтын явцад бөмбөг тор шүргэж орсон болон торны тогтоогч төмөрт цохиж орсон, ширээний ирмэг дэх цагаан шугамтай хэсэгт шүргэсэн бол орсонд тооцно. Харин ширээний хажуу босоо буюу хар хэсэгт цохисон бол гарсанд тооцно. 

Завсарлага:

* Тоглолтын явцад багийн дасгалжуулагч болон тамирчины аль нэг нь нэг минутын хугацаатай нэг удаа завсарлагыг авч болно. Завсарлага авсан тоглогчын тал дээр “T” гэсэн тэмдэг тавина.

* Харин нэг үеийн тоглолт дууссаны дараах завсарлага 2 минутаас илүүгүй байх ёстой.

* Тоглолтын явцад тамирчинг 6 тоо тутмын дараа буюу 2 тамирчны онооны нийлбэр 6-д хуваагдах тоон дээр хөлс арчихыг зөвшөөрнө. 3:3  9:3  6:0 9:9 гэх мэт

* Тамирчинд зөвлөгөөг зөвхөн дүрмэнд заасан завсарлагааны үеэр өгнө. Хөлс арчих, бөмбөгөнд явах үеүдэд зөвлөгөө өгөх, авахыг хатуу хориглоно. Хэрэв энэ дүрмийг зөрчвөл эхний удаад шар картаар зөвлөгөө өгч байгаа хүнийг торгож, хоёр дахь удаад түүнийг тоглолтын талбайгаас хөөнө. Энэ үед орлогч дасгалжуулагч хүрч ирж суух ёсгүй.

Буруу зан үйл гаргасан үед:

* Тамирчин тоглолтын үеэр талбайд чанга хашгирах, хараах, шүүгчтэй маргах зэрэг ёс бус үйлдэл хийвэл шүүгч түүнийг шар картаар сануулна. Хэрэв үйлдлийг дахин давтвал шууд улаан картаар торгож нэг оноог өрсөлдөгч тамирчинд өгнө.

* Дахин дээрх үйлдлийг давтвал дахин улаан картаар торгож, дахин нэг оноог өрсөлдөгчид өгнө.

* 3 дахь улаан картаар торгуулах үйлдэл хийвэл шүүгч тоглолтыг зогсоож ерөнхий шүүгчид мэдэгдэнэ. Ерөнхий шүүгч тамирчиныг тэмцээнээс хасах хүртэл арга хэмжээ авна.

* Тоглолтын нэг үе дууссаны дараа тамирчин буруу зан, үйлдэл хийвэл дараагийн үеийг нэг тэгээр (1:0) эхлүүлнэ.

* Шүүгч багийн тоглолтыг шүүх явцдаа нэг тоглолт дуусах бүрд багийн тоглолтын нийт харьцааг байнга чангаар хэлж байх ёстой.

Гадны холбоос[засварлах | кодоор засварлах]

 Commons: Ширээний теннис – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан