Jump to content

Үндсэн хууль тогтоомж болон хоёрдогч хууль тогтоомж

Википедиа — Чөлөөт нэвтэрхий толь

Анхдагч хууль тогтоомж ба хоёрдогч хууль тогтоомж (сүүлийг нь шилжүүлсэн хууль тогтоомж эсвэл дагалдах хууль тогтоомж [1] гэж нэрлэдэг) нь төлөөллийн ардчилсан орнуудын засгийн газрын хууль тогтоох болон гүйцэтгэх засаглалаас тус тус бий болсон хуулийн хоёр хэлбэр юм. Анхан шатны хууль тогтоомж нь ерөнхийдөө хууль тогтоомжоос бүрддэг бөгөөд үүнийг "акт" гэж нэрлэдэг бөгөөд тэдгээр нь өргөн хүрээний зарчим, дүрмийг тодорхойлсон боловч үндсэн хуулийн дагуу илүү тодорхой хууль гаргахын тулд гүйцэтгэх засаглалд тодорхой эрх мэдлийг шилжүүлж болно.  Гүйцэтгэх засаглал нь дараа нь хоёрдогч хууль тогтоомжийг (ихэвчлэн парламентын тогтолцоонд зөвлөлийн захиалгаар эсвэл ерөнхийлөгчийн систем дэх зохицуулах агентлагууд) гаргаж, хуулийн дагуу хэрэгжих журам, тэдгээрийг хэрэгжүүлэх журмыг бий болгож чадна. [1]

Австралийн хууль тогтоомжид анхан шатны хууль тогтоомжид Хамтын нөхөрлөлийн парламент, муж эсвэл нутаг дэвсгэрийн парламентын актууд багтдаг. Хоёрдогч хууль тогтоомжийг албан ёсоор хууль тогтоох хэрэгсэл гэж нэрлэдэг бөгөөд энэ нь гүйцэтгэх, шүүх эрх мэдлийн болон хуулийн хүчин төгөлдөр бусад тусгай байгууллагаас хуулийн дагуу гаргасан зохицуулалт юм. Хоёрдогч хууль тогтоомж нь эзлэхүүнээрээ Хамтын нөхөрлөлийн хуулийн талыг эзэлдэг. Гүйцэтгэх засаглалтай ч хоёрдогч хууль тогтоомжийг парламент хянадаг хэвээр байгаа бөгөөд парламентын аль нэг танхимын тогтоолоор хүчингүй болгож болно.

  1. Ch., Zeenyambuu; D., Otgontuya (2023-03-02). "The study of laws on languages and language legislations of some countries of the world". Mongolian Journal of Foreign Languages and Culture. 22 (484): 46–54. doi:10.22353/mjflc.v22i484.2142. ISSN 2306-3904.