Jump to content

Өмч

Википедиа — Чөлөөт нэвтэрхий толь

Өмч гэдэг нь хүмүүст үнэ цэнэтэй зүйлийг хууль ёсны дагуу хянах боломжийг олгодог эрхийн тогтолцоо бөгөөд үнэт зүйлийг өөрсдөө үнэ цэнтэй гэж үзнэ. Эд хөрөнгийн өмчлөгч нь эд хөрөнгийн шинж чанараас хамааран түүнийг хэрэглэх, өөрчлөх, хуваах, дахин тодорхойлох, түрээслэх, барьцаалах, худалдах, солих, шилжүүлэх, орхих эрхтэй байдаг бол эд хөрөнгийн шинж чанараас үл хамааран өмчлөгч нь түүнийг өгөгдсөн эд хөрөнгийн эрхийн дагуу ашиглах эрхтэй.

Эдийн засаг, улс төрийн эдийн засагт өмчийн гурван том хэлбэр байдаг. Үүнд:

[засварлах | кодоор засварлах]

•Хувийн өмч

•Нийтийн өмч

•Хамтын өмч (мөн хоршооны өмч гэж байдаг). Нэгээс олон талын хамтран өмчлөх эд хөрөнгийг түүгээр маш төстэй буюу маш ялгаатай байдлаар, энгийн эсвэл ээдрээтэй, ижил эсвэл тэгш бус байдлаар эзэмшиж, хянаж болно. Гэсэн хэдий ч талууд өмчлөх эрх, сервитутийг түрээсээс ялгахын тулд үл хөдлөх хөрөнгийн талаар тодорхой, ямар ч болзолгүй байх ёстой .  Талууд өөрсдийн хүсэл зоригийг санал нэгтэй байх, эсхүл аль нэгтэй нь маргаан үүсгэх боломж, бололцоо байхгүй тохиолдолд түүний хүсэл зориг хангалттай, үнэмлэхүй байх болно гэж найдаж болно. Эхний өөрчлөлтөд өмчийг биет болон биет бус аливаа зүйл гэж тодорхойлдог бөгөөд үүгээрээ хүмүүс болон төрийн хоорондын эрх зүйн харилцаа нь тухайн зүйлийг эзэмших эрх, хууль ёсны эрхийг баталгаажуулдаг. Хувь хүн, өмч, улсын хоорондын харилцааг өмчийн дэглэм гэж нэрлэдэг.