5 сарын 5 хуудасны эх кодыг харах

{{Жилийн өдрүүд|5 сарын}}
'''5 сарын 5''' нь [[Григорийн тоолол|Григорийн тооллын]] жилийн 125 дахь ([[өндөр жил]] бол 126 дэх) өдөр юм. Мөн он дуустал 240 өдөр үлдэж байна.

== Онцлох үйл явдал ==
* 553 - Константинополийн хоёр дахь зөвлөл үйл ажиллагаагаа эхлүүлэв. 
* 1215 - Засаг төртэйгөө тэрсэлдэгч гүн хэргэмтэнгүүд Английн хаан Жонтой найрамдлын тунхагт гарын үсэг зуржээ. 
* 1260 - Их Монгол улсын хаан ширээнд Хубилай суув. 
* 1494 - Аугаа аялагч Кристофер Колумб Ямайк аралд зангуугаа буулгажээ. 
* 1640 - Английн хаан I Чарльз парламентаа тараав. 
* 1654 - Кромуэллийн тунхагаар Шотландууд Англи улстай нэгдэв. 
* 1762 - Хаант Орос улс, Пруссийн хаант улстай Санкт Петербургийн гэрээнд гарын үсэг зурснаар хоёр улсын хооронд дэгдсэн долоон жилийн дайн эцэс болжээ.
* 1789 - Францын муж бүрийн захирагчид чуулсан Ерөнхий зөвлөлийн хурал анх удаагаа хуралдав. 
* 1809 - Сүлжмэлийн хувцас зохион бүтээж зохиогчийн эрх авсан Мэри Кийс зохиогчийн эрх патент авсан анхны эмэгтэй болжээ. 
* 1821 - Францын экс удирдагч Наполеон Бонапарт Гэгээн Элена арал дээр амьсгал хураав. 
* 1835 - Бельгийн Брюссель-Мечелен хотыг холбосон төмөр замын шугам ашиглалтад оржээ. Энэ нь Европ тив дэх анхны төмөр зам болсон юм. 
* 1860 - Хоёр Сицилийн хаант улсын шийдвэрээр Жузеппе Гарибальди Италийн хаант улсыг байгуулахаар язгууртнуудыг лоббидож эхэлжээ. 
* 1862 - Пуебла хотод халдан довтолсон Францын армийн эсрэг Мексикийн арми цэргийн ажиллагаа зохион байгуулав. Уг ажиллагааг Мексикийн талаас Игнасио Зарагоза удирдсан байна. 
* 1865 - [[Америкийн иргэний дайн]]: Алабама мужийн Ситронель хотод Конфедерацийн армийн 4000 цэрэг бууж өгөв. 
** [[Америкийн иргэний дайн]]: Жоржиа мужийн Вашингтон хотод Конфедерацийн Засгийн газар татан буугджээ. 
* 1866 - АНУ анх удаагаа Иргэний дайнд амиа алдагсдыг дурсах өдрийг тэмдэглэв. 
* 1877 - Америк-Индианчуудын дайн: АНУ-ын армийн хурандаа Нельсон Майлсаар удирдуулсан цэргүүд Лакота омгийнхнийг дарангуйлж эхлэв. 
* 1891 - Нью-Йоркийн хөгжмийн танхим буюу Карнеги Холл албан ёсоор нээгдэв. Нээлтийн ёслолыг Оросын суут хөгжмийн зохиолч П.И.Чайковский удирджээ. 
* [[1905]] - Английн Лондон хотын цагдаагийн газар Стратоны хэргийг мөрдөхдөө анх удаагаа хурууны хээг ашиглав. 
* [[1912]] - ЗХУ-ын Коммунист намын дуу хоолой болсон "Правда" сонин Санкт Петербург хотноо хэвлэгдэж эхэлжээ. 
* 1925 - Өмнөд Африкийн засгийн газар албан ёсны хэлээр Африкаанс хэлийг сонгов. 
* 1927 - Алдарт зохиолч Виржиниа Вульфийн алдарт "Гэрэлт цамхаг тийш" зохиол хэвлэлтээс гарчээ. 
* 1936 - Италийн арми Этиопын нийслэл Аддис Абаба хотыг эзлэн түрэмгийлэв. 
* 1940 - [[Дэлхийн хоёрдугаар дайн]] - Норвегийн иргэд улс орноосоо дүрвэж Лондон хотыг зорьжээ. 
** [[Дэлхийн хоёрдугаар дайн]]: Винжесвингенд болсон тулаанд Норвегийн тал ялагдал хүлээн бууж өгчээ. 
* 1941 - Этиопын эзэн хаан [[I Хайле Селассие|Хайли Селасси]] эх нутагтаа эргэн иржээ. Таван жилийн турш Италийн дарангуйлалд байсан тус улс тусгаар тогтнолоо сэргээн мандуулсан юм. 
* 1944 - [[Дэлхийн хоёрдугаар дайн]]: Грекын Клайсура хотод Нацистын Германы арми 216 энгийн иргэнийг цаазлажээ. 
* 1945 - [[Дэлхийн хоёрдугаар дайн]]: Нацистын Германы эзлэн түрэмгийллийн эсрэг Чехийн бослого эхэлжээ. Харамсалтай нь Чехийн бослого бүтэлгүйтлээр төгссөн юм. 
* 1946 - Алс дорнод дахь Олон улсын цэргийн шүүх Японы армийн 28 албан тушаалтанд хүн төрөлхтний эсрэг гэмт хэрэг үйлдсэн хэргээр ял оноов. 
* 1950 - Тайландын хаан ширээнд Бумибол Адулядей суужээ. 
* 1955 - Баруун Герман албан ёсоор тусгаар тогтнов. 
* 1961 - Меркури сансрын хөтөлбөр: Сансрын нисэгч Алан Шепард задгай сансарт гарсан анхны америк хүн болжээ. 
* 1964 - Европын зөвлөл байгуулагдав. 
* 1972 - Италийн Сицил мужийн Палермо хотод Алиталиа 112 дугаар нислэг осолдож, хөлгийн 115 хүн бүгд амиа алдав. Энэ нь Италийн агаарын тээврийн түүхэн дэх хамгийн хөнөөлтэй ослын нэг болжээ. 
* 1981 - Салан тусгаарлах үзэл гаргасан гэх хэргээр шоронд хоригдоод байсан Ирландын бүгд найрамдах армийн гишүүн Бобби Сенд 66 хоног өлсгөлөн зарласны эцэст амиа алдав. Тэрээр дөнгөж 27 настай байжээ. 
* 1985 - АНУ-ын Ерөнхийлөгч Роналд Рейган Германы Битбург хотын Берген-Бельсений бөөнөөр хорих лагерийн тууринд айлчлан, үг хэлэв. 
* 1987 - АНУ-ын Ерөнхийлөгч Роналд Рейганы захиргааны үед Ирантай үүсгэсэн харилцаа, цэргийн ажиллагааны талаар АНУ-ын Конгресс бүх нийтийн сонсгол зохион байгуулжээ. 
* 1994 - Азербайжан-Арменийн тал Бишкекийн протоколд гарын үсэг зурснаар Уулын Карабахын мөргөлдөөн намжив. 
** Сингапурт дээрэм, зандалчлах хэргээр шийтгэгдсэн америкийн иргэн Майкл П.Фейг олны нүдэн дээр ташуурджээ. 
* 2006 - Суданы Засгийн газар Суданы чөлөөлөх армитай энхийн гэрээнд гарын үсэг зурав. 
* 2010 - Грекийн гадаад өр хэрээс хэтэрч, Грек улс дампуурлаа зарлах болсонтой холбогдуулан бүх нийтийг хамарсан эсэргүүцлийн жагсаал тус улсын өнцөг булан бүрт дэгджээ. 
* 2014 - Маршаллын арал орчимд Хятадын ачаа тээврийн хоёр хөлөг мөргөлдөж 11 хүн сураггүй болов. 
** Грекийн [[Эгейн тэнгис]]ийн эрэгт цагаачдын хоёр завь мөргөлдөж, 22 хүн амиа алджээ.

== Мэндэлсэн алдартнууд ==
* 1210 - Португалийн хаан III Афонсо (1279 онд нас барсан)
* 1818 - Социалист үзлийг сурталдагч, философич, эдийн засагч [[Карл Маркс]] (1883 онд нас барсан)
* 1846 - Нобелийн энхтайвын шагналт Польшийн сэтгүүлч Хенрик Сиенкевиц (1916 онд нас барсан)
* 1916 - Энэтхэгийн долоо дахь Ерөнхийлөгч Заил Сингх (1987 онд нас барсан)
* 1919 - Грекын Ерөнхий сайд Гиоргиос Пападопулос (1999 онд нас барсан)
* 1921 - Нобелийн шагналт Америкийн физикч Артур Леонард Шаулоу (1999 онд нас барсан)
* 1933 - Олимпын шагналт ЗХУ-ын өндрийн харайгч Игорь Кашкаров 
* 1938 - Олимпын аварга, дэлхийн дөрвөн удаагийн аварга Канадын уран гулгагч Барбара Вагнер
* 1944 - "Бөгжний эзэн", "Индиана Жонс" цувралын од Уэльсийн жүжигчин Жон Рис-Дейвис 
* 1948 - Хүнд рок урсгалын "Black Sabbath" хамтлагийн бөмбөрчин Билл Уард 
* 1952 - Олимпын мөнгө, Европын аварга Испанийн спорт алхагч Хорхе Лопарт
* 1964 - Олимп, дэлхийн аварга Германы өндрийн харайгч Хайнк Хенкэл
* 1966 - Болгарын 46 дахь Ерөнхий сайд Сергей Станишев 
* 1972 - Олимпын хошой, дэлхийн зургаан удаагийн аварга Их Британийн завьч Жеймс Кракнелл
* 1975 - Олимпын мөнгө, дэлхийн хоёр удаагийн аварга Америкийн гүйгч Меб Кефлежиги
* 1980 - Израйлийн хөлбөмбөгч Йосси Бенаюун 
* 1981 - Английн дуучин Крейг Девид
* 1983 - Мэргэжлийн сүмоч Хакүба А.Өнөржаргал 
** Бетмэний дүрээр алдаршсан Хенри Кевилл 
* 1985 - Италийн хөлбөмбөгч Эмануэл Жиакерини 
* 1988 - Английн алдарт дуучин Адель 
* 1991 - Мексикийн хөлбөмбөгч Рауль Хименез 
* 1999 - Америкийн уран гулгагч Натан Чен

== Нас барсан алдартнууд ==
* 1821 - Францын эзэн хаан Наполеон Бонапарт (1769 онд төрсөн)
* 1921 - Нобелийн энхтайвны шагналт Австрийн сэтгүүлч Альфред Херманн Фрийд (1864 онд төрсөн)
* 1959 - Нобелийн энхтайвны шагналт Аргентинийн улстөрч Карлос Сааведра Ламас (1878 онд төрсөн)
* 1965 - Академийн шагналт найруулагч Жон Уотерс (1893 онд төрсөн)
* 1977 - Германын канцелор Людвиг Эрхард (1897 онд төрсөн)
* 2002 - Боливийн 62 дахь Ерөнхийлөгч Хюго Банзер (1926 онд төрсөн)
* 2010 - Нигерийн 13 дахь Ерөнхийлөгч Умар Муса Ярадуа (1951 онд төрсөн)

== Тэмдэглэлт өдөр ==
* {{JPN}} {{KOR}} Хүүхдийн өдөр
* {{DNK}} {{NLD}} Чөлөөлөгдсөн өдөр
* {{ALB}} Эх орончдын өдөр
* {{ETH}} Эх орончдын ялалтын өдөр
* {{PLW}} Ахмадын өдөр

----
{{Commonscat|5 May|5 сарын 5}}

[[Ангилал:Өдөр|0505]]
[[Ангилал:Тавдугаар сарын өдөр|05]]