Гренланд хуудасны эх кодыг харах

{{short description|Хойд Америк дахь Данийн Хаант Улсын өөртөө засах нутаг дэвсгэр}}
{{энэ гарчиг}}
{{Инфобокс хараат нутаг
| name = Гренланд
| native_name = {{nobold|{{native name|kl|Kalaallit Nunaat}}}}<br />{{nobold|{{native name|da|Grønland}}}}
| settlement_type = [[Данийн хаант улс|Данийн Хаант Улсын өөртөө засах нутаг дэвсгэр]]
| image_flag = Flag of Greenland.svg
| flag_size = 130
| flag_type = Төрийн далбаа
| flag_link = Гренландын төрийн далбаа
| image_seal = Coat of arms of Greenland.svg
| seal_size = 70
| seal_type = Сүлд
| seal_link = Гренландын төрийн сүлд
| nickname =
| nickname_link =
| motto_link =
| motto =
| anthem_link =
| anthem = <br />{{native name|kl|"[[Гренландын төрийн дуулал|Nunarput, utoqqarsuanngoravit]]"|italics=off}}<br />"Та бидний эртний нутаг"{{parabr}}{{center|[[File:Nunarput.ogg]]}}<!-- Self government and national anthem -->
| song_type = [[Гренландын эскимосчууд|Уугуул иргэдийн]] дуулал
| song = <br />{{native name|kl|"[[Nuna asiilasooq]]"|italics=off}}<br />"Их уртын нутаг"{{parabr}}{{center|[[File:Nuna asiilasooq.ogg]]}}{{efn|1=''Nuna asiilasooq'' нь бүс нутгийн сүлд дуулалтай ижил статустай боловч ерөнхийдөө зөвхөн Гренландад ашиглагддаг.<ref>{{Cite web |date=7 October 2003 |title=03EM/01.25.01-50 Spørgsmål til Landsstyret: Hvornår fremsætter Landsstyret beslutning om Grønlands |trans-title=03EM/01.25.01-50 Questions to the Home Rule Government: When does the Home Rule Government make a decision on Greenland |url=http://www.inatsisartut.gl/groenlands_landsting/landstingssamlinger/em_2003/dgopkt_behdato/spoergsmaal/50.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20141213120446/http://www.inatsisartut.gl/groenlands_landsting/landstingssamlinger/em_2003/dgopkt_behdato/spoergsmaal/50.html |archive-date=13 December 2014 |access-date=13 December 2014 |publisher=[[Inatsisartut|Government of Greenland]]}}</ref>}}
| image_map = Greenland (orthographic projection).svg
| map_caption = Гренландын байршил
| mapsize = 290px
| image_map2 = 
| map_caption2 = {{map caption |location_color=улаан |region=[[Данийн хаант улс]] |region_color=улаан ба шаргал}}
| mapsize2 =
| subdivision_type = [[Бүрэн эрхт улс]]
| subdivision_name = Дани
| established_title = [[Норвегийн хаант улс (872–1397)|Норвеги]]
| established_date = 1262
| established_title2 = [[Данийн колониуд|Дани-Норвегийн дахин колоничлол]]
| established_date2 = 1721
| established_title3 = [[Килийн гэрээ|Данид шилжив]]
| established_date3 = 1 сарын 14, 1814
| established_title4 = [[Өөртөө засах засаглал]]
| established_date4 = 5 сарын 1, 1979
| established_title5 = Өргөжсөн [[автономи]] ба [[өөртөө засах засаглал|өөртөө засах эрх]]
| established_date5 = 6 сарын 21, 2009<ref name=selvstyre /><ref name="selfrule">{{Cite news |date=21 June 2009 |title=Self-rule introduced in Greenland |work=BBC News |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/8111292.stm |url-status=live |access-date=4 May 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100425041746/http://news.bbc.co.uk/2/hi/8111292.stm |archive-date=25 April 2010}}</ref>
| official_languages = [[Гренланд хэл]]{{efn|name=languages|Гренланд хэл нь 2009 оноос хойш Гренландын цорын ганц албан ёсны хэл юм.<ref name="selvstyre">{{in lang|da}} {{Webarchiv|url=http://nyhederne-dyn.tv2.dk/article.php/id-23165644:gr%C3%B8nland-g%C3%A5r-over-til-selvstyre.html?rss |wayback=20230809031528 |text=TV 2 Nyhederne – "Grønland går over til selvstyre" |archiv-bot=2024-02-02 05:42:09 InternetArchiveBot }} TV 2 Nyhederne (''[[TV 2 (Denmark)|TV 2]] News'') – Ved overgangen til selvstyre, er grønlandsk nu det officielle sprog. Retrieved 22 January 2012.</ref><ref name="law">{{in lang|da}} [http://www.stm.dk/multimedia/selvstyreloven.pdf Law of Greenlandic Selfrule] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120208032617/http://www.stm.dk/multimedia/selvstyreloven.pdf |date=8 February 2012 }} (see chapter 7)</ref>}}<br />{{hlist|style=font-size: 85%;|([[Баруун Гренланд хэл|Калааллисут]])}}
| languages_type = Хүлээн зөвшөөрөгдсөн хэл
| languages = [[Дани хэл|Дани]], [[Англи хэл|Англи]], болон хэрэг болбол бусад хэл{{efn|name=languages}}
| capital = [[Нуук]]
| coordinates = {{Coord|64|10|N|51|44|W|type:city}}
| largest_city = capital
|ethnic_groups =
*89.5% [[Гренландын Инуитууд|Инуит]]
*7.5% [[Гренланд дахь даничууд|Даничууд]] 
*1.1% бусад [[Скандинавчууд|Нордик]] 
*1.9% [[Гренландын хүн ам#Угсаатны бүлгүүд|Бусад]]
| ethnic_groups_year = 2020<ref name="cia.gov" />
| religion = [[Христийн шашин|Христ]] ([[Гренландын сүм]])
| demonym = {{hlist|Гренландчууд}}
| government_type = [[Парламентын засаглалын систем|Парламентын]] [[үндсэн хуульт хаант засаг]] доторх [[Эрх мэдэл шилжүүлэлт|шилжүүлсэн засгийн газар]]
| leader_title1 = [[Данийн хаант засаг|Хатан хаан]]
| leader_name1 = [[X Фредерик]]
| leader_title2 = {{nowrap|[[Гренланд дахь Данийн дээд комиссарын жагсаалт|Дээд комиссар]]}}
| leader_name2 = [[Жули Прист Вилче]]
| leader_title3 = [[Гренландын ерөнхий сайд|Ерөнхий Сайд]]
| leader_name3 = [[Муте Буруп Эгеде]]
| leader_title4 = [[Гренландын Парламентын даргын жагсаалт|Парламентын дарга]]
| leader_name4 = [[Ким Кильсен]]
| legislature = [[Гренландын Парламент|Инатсисартут]]
| upper_house =
| lower_house =
| national_representation_type1 = [[Фолькетинг]]
| national_representation1 = [[Фолькетингийн гишүүдийн жагсаалт, 2019–2023|2 гишүүн]]
| area_km2 = 2,166,086<!-- (410,449 ice-free) -->
| area_rank = <!-- Area rank should match [[List of countries and dependencies by area]];should not be any here -->
| area_sq_mi = 836,109<!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
| percent_water = 83.1{{efn|2000 оны байдлаар: 410,449 км<sup>2</sup> мөсгүй; 1,755,637 км<sup>2</sup> мөсөөр хучигдсан нутаг.<br />Нягтаршил: 0.14/км<sup>2</sup> мөсгүй нутаг дэвсгэрт.}}
| elevation_max_ft =
| elevation_max_m = 3,700
| population_estimate = {{increaseNeutral}}56,583<ref>{{Cite web |title=Population of Greenland |url=https://worldpopulationreview.com/countries/greenland-population|work=Greenlandic Population as of 2022}}</ref>
| population_census =
| population_estimate_year = 2022
| population_estimate_rank = 210
| population_census_year =
| population_density_km2 = 0.028 <!-- (0.16 on ice-free areas) -->
| population_density_sq_mi = 0.069 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
| population_density_rank =
| GDP_PPP = $1.8 тэрбум<ref name="Greenland in Figures 2013">{{Cite book |url=http://www.stat.gl/publ/en/GF/2013/pdf/Greenland%20in%20Figures%202013.pdf |title=Greenland in Figures 2013 |work=Greenland in Figures |publisher=[[Statistics Greenland]] |isbn=978-87-986787-7-9 |issn=1602-5709 |access-date=2 September 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130921054558/http://www.stat.gl/publ/en/GF/2013/pdf/Greenland%20in%20Figures%202013.pdf |archive-date=21 September 2013 |url-status=live}}</ref>
| GDP_PPP_year = 2011
| GDP_PPP_rank = 
| GDP_PPP_per_capita = $37,000
| GDP_PPP_per_capita_rank = 
| GDP_nominal = $3.0 тэрбум<ref>{{Cite web|title=Greenland {{!}} Data|url=https://data.worldbank.org/country/GL|access-date=9 August 2021|website=data.worldbank.org}}</ref>
| GDP_nominal_year = 2019
| GDP_nominal_rank =
| GDP_nominal_per_capita = $53,000<ref>{{cite web | url=https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.CD?locations=GL | title=GDP per capita (Current US$) - Greenland &#124; Data }}</ref>
| GDP_nominal_per_capita_rank =
| Gini                   = 33.9 <!--number only-->
| Gini_year              = 2015
| Gini_change            = steady<!--increase/decrease/steady-->
| Gini_ref               = <ref name="wb-gini">{{cite web |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gini-index-coefficient-distribution-of-family-income/country-comparison/ |title=Gini Index coefficient  |publisher=CIA World Factbook |access-date=16 July 2021}}</ref>
| HDI = 0.786 <!--number only-->
| HDI_year = 2010 <!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
| HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
| HDI_ref = <ref>{{Cite book |last=Avakov |first=Aleksandr Vladimirovich |url={{GBurl|id=p--IYwyuog0C}} |title=Quality of Life, Balance of Powers, and Nuclear Weapons (2012): A Statistical Yearbook for Statesmen and Citizens |date=2012 |publisher=Algora Publishing |isbn=978-0-87586-892-9 |page=51}}</ref>
| HDI_rank = 61
| currency = [[Дани крон]]
| currency_code = DKK
| timezone =
| utc_offset_list = [[UTC±00:00]] - [[UTC-04:00]]
| date_format = өө-сс-жжжж
| drives_on = баруун
| calling_code = [[Гренланд дахь утасны дугаар|+299]]
| postal_code_type = [[Гренланд дахь шуудангийн кодын жагсаалт|Шуудангийн код]]
| postal_code = 39xx
| iso_code = [[ISO 3166-2:GL|GL]]
| cctld = [[.gl]]
}}

'''Гренланд''' ({{lang-kl|Kalaallit Nunaat}}, {{lang-da|Grønland}}) нь [[Умард мөсөн далай]] болон [[Атлантын далай]]н хооронд, [[Канадын Умард мөсөн далайн ольтриг]]ийн зүүн талд орших, [[Дани]]йн вант улсын харьяа улс юм. [[Физик газарзүй]], [[угсаатны зүй]]н хувьд [[Арктик]]ийн [[арлын орон]] болох тус улс нь газарзүйн хувьд [[Хойд Америк]] [[тив]]ийн нэг хэсэг боловч улс төр, түүхийн хувьд [[Европ]]той, ялангуяа [[Исланд]], [[Норвеги]], [[Дани]]тай нягт холбоотой. [[1979]] онд [[Дани]] улс Гренландад [[өөртөө засах эрх]] олгосон бөгөөд [[2008]] онд тус орны иргэд Данийн вант улсаас тусгаар тогтнохын төлөө санал өгсөн аж. [[2009]] оны 6 сарын 21-нд хууль тогтоох, бодлого тодорхойлох эрхээ Гренландчууд авч, өөртөө засан тохинох эрх нь ихээхэн өргөжсөн. Ингэснээр Данийн төв засгийн газраас зөвхөн гадаад харилцаа, аюулгүй байдал, санхүүгийн бодлогын талаар л хамааралтай болжээ. Ойрын ирээдүйд бүрэн тусгаар тогтнохыг эрмэлзэж байгаа. Гренланд нь тивүүдийг эс тооцвол дэлхийн хамгийн том арал болно<ref name="jc">[http://www.worldislandinfo.com Joshua Calder's World Island Info]</ref>.

== Тэмдэглэл ==
{{notelist}}
{{clear}}

== Эшлэл ==
<references/>

{{Хөтлөгч мөр Хойд Америкийн улсууд}}
[[Ангилал:Атлантын далайн арал]]
[[Ангилал:Гренланд| ]]
[[Ангилал:Гренландын арал]]
[[Ангилал:Данийн харьяа нутаг]]
[[Ангилал:Данийн колоничлолын түүх]]
[[Ангилал:Норвегийн түүх]]
[[Ангилал:Хойд Америкийн арал]]
[[Ангилал:Хойд мөсөн далайн арал]]
[[Ангилал:Өөртөө засах захиргааны нэгж]]
[[Ангилал:Эдийн засгийн онцгой бүс]]