Монголын тэгш өндөрлөг хуудасны эх кодыг харах

[[Файл:Mongolei-Topografie,Atlas1903.JPG|thumb|right|350px|Монголын тэгш өндөрлөг (1903 оны газрын зураг)]]

'''Монголын тал хээр''' нь [[Төв Ази|Төв Азид]] орших тал хээр бөгөөд өндөр уулс хосолсон томоохон [[тэгш өндөрлөг]]үүдийн нэг бөгөөд [[Монгол|монгол үндэстэн]] оршин суудаг. Энэхүү тэгш өндөрлөгт [[Монгол Улс]], [[Өвөр Монгол|Өвөр Монголын Өөртөө Засах Орон]] болон [[Оросын Холбооны Улс|Оросын холбооны]] [[Оросын холбооны байгууламж|нэгж]] болох [[Тува орон]] зэрэг улсууд оршдог. Монголын тэгш өндөрлөг нь [[Төв Ази|Төв-]] ба [[Дорнод Ази]]йн бүсэд орших хамгийн том [[Төвөдийн өндөрлөг]]ийн дараа ордог бөгөөд далайн түвшнээс дээш 900-1500 метр орчим өндөр бүхий өмнөд болон зүүн өмнөд  хэсэгтээ говийн элсэрхэг бүсээр хүрээлэн оршино. Хур тунадас бага, температурын зөрүү ихтэй, эрс тэс уур амьсгалтай нутаг болно.

==Байршил ба цаг уур ==
Тус тэгш өндөрлөг нь ойролцоогоор 2.000 × 1.000 километр бараг дөрвөлжин хэлбэртэй нутаг ба [[Тэнгэр Уул]]аас Өвөр Монголын зүүн хойд зүгт байх [[Их Хянган]]ы нуруу хүртэл үргэлжилнэ. Өмнө зүгт Наньшань уулс ба [[Шар мөрөн (Хатан гол)|Шар мөрөн]] дэх [[Ордосын тэгш өндөрлөг]]өөр хязгаарлагдана. Зүүн урд зүгтээ түүний бэл нь 200 орчим км Бээжинд дөхөж очно. Умард зүгт монголын [[Алтайн нуруу|Алтай]]-, [[Хангайн нуруу]] болон зүүн зүгт [[Байгал нуур]]аар хязгаарлагдана.

Энэхүү уртаашаа сунасан, овгор ихтэй тэгш өндөрлөг нь [[говь]] [[тал хээр|хээр]]ийн бүсийн шинж бүхий маш хуурай уур амьсгалтай юм. 
{{Уур амьсгалын хүснэгт
| TABELLE = 
| DIAGRAMM TEMPERATUR = deaktiviert
| DIAGRAMM NIEDERSCHLAG = deaktiviert
| DIAGRAMM NIEDERSCHLAG HÖHE = 100
| QUELLE = [http://wetterkontor.de/de/klima/klima2.asp?land=cn&stat=52203 wetterkontor.de]
| Überschrift = 
| Ort = Монголын тэгш өндөрлөг
<!-- durchschnittliche Höchsttemperatur für den jeweiligen Monat in °C -->
| hmjan = -3.3
| hmfeb =  3.1
| hmmär = 12.6
| hmapr = 21.1
| hmmai = 28.0
| hmjun = 32.3
| hmjul = 34.1
| hmaug = 33.3
| hmsep = 27.5
| hmokt = 18.7
| hmnov =  7.3
| hmdez = -1.8
<!-- durchschnittliche Niedrigsttemperatur für den jeweiligen Monat in °C -->
| lmjan = -15.9
| lmfeb = -11.3
| lmmär =  -2.7
| lmapr =   5.1
| lmmai =  12.0
| lmjun =  16.4
| lmjul =  18.6
| lmaug =  17.3
| lmsep =  10.8
| lmokt =   2.9
| lmnov =  -5.4
| lmdez = -13.0
<!-- durchschnittliche Temperatur für den jeweiligen Monat in °C -->
| avjan = 
| avfeb = 
| avmär = 
| avapr = 
| avmai = 
| avjun = 
| avjul = 
| avaug = 
| avsep = 
| avokt = 
| avnov = 
| avdez = 
<!-- durchschnittliche Niederschlagsmenge für den jeweiligen Monat in mm -->
| nbjan = 1
| nbfeb = 1
| nbmär = 1
| nbapr = 2
| nbmai = 3
| nbjun = 6
| nbjul = 7
| nbaug = 5
| nbsep = 3
| nbokt = 3
| nbnov = 2
| nbdez = 1
<!-- durchschnittliche Anzahl täglicher Sonnenstunden für den jeweiligen Monat in h/d -->
| shjan =  6.9
| shfeb =  8.1
| shmär =  8.8
| shapr =  9.7
| shmai = 10.9
| shjun = 11.2
| shjul = 11.0
| shaug = 10.6
| shsep = 10.1
| shokt =  9.0
| shnov =  7.4
| shdez =  6.5
<!-- durchschnittliche Wassertemperatur (Meere, Seen u.ä.) für den jeweiligen Monat in °C -->
| wtjan = 
| wtfeb = 
| wtmär = 
| wtapr = 
| wtmai = 
| wtjun = 
| wtjul = 
| wtaug = 
| wtsep = 
| wtokt = 
| wtnov = 
| wtdez = 
<!-- durchschnittliche Regentage für den jeweiligen Monat in d -->
| rdjan = 
| rdfeb = 
| rdmär = 
| rdapr = 
| rdmai = 
| rdjun = 
| rdjul = 
| rdaug = 
| rdsep = 
| rdokt = 
| rdnov = 
| rddez = 
<!-- durchschnittliche Luftfeuchtigkeit für den jeweiligen Monat in % -->
| lfjan = 63
| lffeb = 50
| lfmär = 34
| lfapr = 27
| lfmai = 27
| lfjun = 33
| lfjul = 34
| lfaug = 34
| lfsep = 36
| lfokt = 46
| lfnov = 51
| lfdez = 62
}}

== Хөрсөн доорх баялаг ==
Монголын тэгш өндөрлөг нь газрын доорх ашигт малтмалын хэмжээгээрээ дэлхийд тэргүүлэх баялагтай. Үүнд: зэс, алт, мөнгө, алмааз, төмрийн хүдэр, [[хайлуур жонш]], чулуун нүүрс, [[Силикат эрдэс|силикат]], доломит, фосфорит, цагаан тугалга, цайр, гянт болд (вольфрам), [[молибден]], уран, газрын ховор металл, [[газрын тос]] зэрэг байна. Говийн өмнөд хэсэгт нь магадгүй дэлхийн хамгийн том зэсийн баяжмалын орд байх ба олборлолт хийгдээгүй өөр олон баяжмалын орд газрууд бий. [[Ар Монгол]], [[Өвөр Монгол|Өвөр Монголын]] аль алинд нь нийт газар нутгийн зөвхөн гуравны нэг хэсэгт л геологийн судалгаа (2017 оны байдлаар) хийгдсэн байна. Одоогийн байдлаар 6000 гаран орд газарт 80 орчим эрдэс бодис байгааг олж тогтоожээ.<ref>Germany Trade and Invest: ''{{Webarchiv|url=http://www.gtai.de/GTAI/Navigation/DE/Trade/maerkte,did=62062.html |wayback=20130602173525 |text=Wirtschaftsentwicklung – Mongolei 2008/09, 18. August 2009. Abgerufen am 12. April 2012 |archiv-bot=2023-09-26 14:44:27 InternetArchiveBot }}'', S.&nbsp;2</ref>

== Эшлэл ==
<references />

[[Ангилал:Азийн бүсчлэл]]
[[Ангилал:Монголын газар зүй]]
[[Ангилал:Сибирийн газар зүй]]
[[Ангилал:Өвөр Монголын газар зүй]]
[[Ангилал:Төв Ази]]
[[Ангилал:Дорнод Ази]]
[[Ангилал:Монголын тэгш өндөрлөг]]
[[Ангилал:Азийн газрын гадаргуу]]