Санхүү
Санхүү бол хувь хүн, компани, улс хоорондох хөрөнгийн солилцоог судалж буй эдийн засаг, удирдлагын салбар бөгөөд тэдгээр үйл ажиллагааг тодорхойгүй, эрсдэлтэй тулгардаг. Санхүүгийн агентлагууд (компаниуд, гэр бүл, муж улсууд) хөрөнгө оруулалтын, хадгаламж, зарцуулалтыг тодорхой бус нөхцөлд хэрхэн шийдвэрлэснийг судалж үздэг. Эдгээр шийдвэрийг гаргахдаа агентууд нь мөнгө, бонд, хувьцаа буюу дериватив зэрэг төрөл бүрийн санхүүгийн эх үүсвэрийг сонгон авч болно. Үүнд машин механизм, барилга, бусад дэд бүтцийг худалдан авах гэх мэт.
Санхүүгийн салбарууд
[засварлах | кодоор засварлах]Хувийн санхүү
[засварлах | кодоор засварлах]Хувийн санхүү гэдэг нь хувь хүн тодорхой хугацаанд өөрийн орлого, зарлагаа хэрхэн сэтгэл ханамжтайгаар оновчтой удирдаж байгааг судалдаг санхүүгийн салбар шинжлэх ухаан юм.
Компаны(Байгууллагын) санхүү
[засварлах | кодоор засварлах]Корпорацийн санхүүжилт гэдэг нь хувьцаа эзэмшигчийн үнэ цэнийг хамгийн их байлгах бизнесийн хувьсагчдын судалгаа, шинжилгээтэй холбоотой юм. Үүнийг хийхийн тулд эдийн засгийн шийдвэрийг капитал үүсгэх, өсч хөгжих, илүү их бизнесийг олж авахын тулд янз бүрийн арга хэрэгслийг ашиглан хийдэг.
Судалгааны энэ хэсэгт хөрөнгийн үнэлгээ болон компаний сайн үйл ажиллагаа, түүний хөгжилд зориулж гаргасан шийдвэрүүд орно.
Төрийн санхүү
[засварлах | кодоор засварлах]Төрийн санхүү гэдэг нь хамтарсан буюу засгийн газрын үйл ажиллагааны төлбөрийг төлж буй эсэхэд хяналт тавих үүрэг бүхий эдийн засгийн салбар юм. Энэ талбарыг ихэвчлэн засгийн газар эсвэл хамтарсан байгууллагуудын юу хийх, хийх талаар асууж, эдгээр үйл ажиллагаануудыг хэрхэн төлөх тухай асуудал юм.
Энэ нь мөн олон нийтийн эдийн засаг эсвэл улсын салбарын санхүүжилт гэж нэрлэгддэг.
Капитал
[засварлах | кодоор засварлах]Капитал, санхүүгийн утгаар бол бусад бараа үйлдвэрлэх эсвэл үйлчилгээний санал болгоход ашиглах бараа бүтээгдэхүүнийг худалдан авах чадварыг бизнес эрхэлдэг мөнгө гэнэ. (Капитал нь хоёр тєрлийн эх їїсвэр, єєрийн хєрєнгє болон єр тєлбєртэй).
Капиталыг байршуулах асуудлыг төсвөөр шийдвэрлэдэг. Үүнд бизнесийн зорилго, зорилтот түвшин, санхүүгийн нөхцөл, жишээлбэл, борлуулах зорилтот багц, зардал, өсөлт, төлөвлөсөн борлуулалтад хүрэхийн тулд шаардлагатай хөрөнгө оруулалт, хөрөнгө оруулалтын санхүүжилтийн эх үүсвэр зэрэг багтана.
Тєсєв урт буюу богино хугацааны байж болно. Урт хугацааны төсөв 5-10 жилийн хугацаатай байх бөгөөд энэ нь компани руу алсын хараатай байх; богино хугацаа гэдэг нь тухайн жилд хяналт тавьж, үйл ажиллагаа явуулдаг жилийн төсөв юм.
Тєсєвт хєрєнгє оруулалтын шаардлагыг санал болгож, эдгээр зардлыг хэрхэн санхїїжїїлэх талаар тусгах болно. Капитал төсвийг ихэвчлэн жил бүр тохируулдаг (жил бүр хийгддэг) ба капиталыг сайжруулах урт хугацааны төлөвлөгөөний хэсэг байх ёстой.
Мөнгөний төсөв шаардлагатай. Бизнесийн эргэлтийн хөрөнгийн хэрэгцээг богино хугацаанд хянаж байх хангалттай санхүүжилтийг хангахын тулд бүх цаг хугацаанд хяналт тавина.
Бэлэн мөнгөний төсөв нь голчлон төлөвлөсөн бүх эх сурвалж, бэлэн мөнгөний хэрэглээг харуулсан нарийвчилсан төлөвлөгөө юм. Бэлэн мөнгөний төсөв дараах зургаан үндсэн хэсэгтэй байна:
Эхний бэлэн мөнгөний баланс - сүүлийн үеийн хаалтын мөнгөний үлдэгдэл, өөрөөр хэлбэл, өнгөрсөн жилийн үлдсэн мөнгөнийг агуулна. Бэлэн мөнгөний хуримтлал - Бүх хүлээгдэж буй мөнгөн орлогыг багтаасан (тайлант үеийн голчлон бүх эх сурвалжууд, ихэвчлэн борлуулалт) Мөнгө зарцуулалт - санхүүжилтийн хэсэг дэх богино хугацааны зээлийн хүүний төлбөрийг оролцуулалгүйгээр ногдол ашиг зэрэг хугацаанд төлөвлөгдсөн бэлэн мөнгөний урсгалыг жагсаасан болно. Мөнгөн гүйлгээнд нөлөөлдөггүй бүх зардлыг энэ жагсаалтаас хасах (жнь: элэгдэл, хорогдол гэх мэт) Мөнгөний илүүдэл буюу дутагдал - Бэлэн мөнгөний хэрэгцээ ба бэлэн мөнгөний үйл ажиллагаа. Компанийн бодлогод шаардагдах хамгийн бага бэлэн мөнгөний үлдэгдэл дээр бэлэн мөнгөний зарцуулалтаар бэлэн мөнгөний хэрэгцээг тодорхойлно. Бэлэн мөнгөний хэмжээ бэлэн мөнгөний хэрэгцээнээс бага байвал дутагдалтай байна.
Санхүүгийн математик
[засварлах | кодоор засварлах]Санхүүгийн математик бол санхүүгийн зах зээлтэй холбоотой математикийн хэрэглээний салбар юм. Энэ сэдэв нь санхүүгийн математикт хамрагддаг суурь онолуудын ихэнхийг анхаарч үздэг санхүүгийн эдийн засгийн сахилга баттай нягт холбоотой юм. Ерөнхийдөө математикийн санхүүжилт нь санхүүгийн эдийн засгийн санал болгосон математик эсвэл тоон загварыг бий болгож, сунгаж өгдөг. Практик дээр математикийн санхүүжилт нь тооцооллын санхүүгийн салбарт (санхүүгийн инженер гэж нэрлэгддэг) ихээхэн давхцдаг. Эндээс, эдгээр нь ихэвчлэн ижил утгатай боловч сүүлийнх нь хэрэглээнд анхаарлаа төвлөрүүлж байсан бол хуучин загварчлал болон үүсмэл хэлбэрээр төвлөрдөг.
References
[засварлах | кодоор засварлах]
External Links
[засварлах | кодоор засварлах]Wiktionary: Санхүү – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу |
- Агуулах дахь «[[commons:Category:Санхүү|
Unexpected use of template {{1}} - see Template:1 for details.]]» зургийн цомог - Learn Finance Step by step with infographics tools
- OECD work on financial markets Observation of UK Finance Market
- Wharton Finance Knowledge Project – aimed to offer free access to finance knowledge for students, teachers, and self-learners.
- Professor Aswath Damodaran (New York University Stern School of Business) – provides resources covering three areas in finance: corporate finance, valuation and investment management and syndicate finance.