Өрөмч хуудасны эх кодыг харах

{{Short description|Хятадын Шинжааны нийслэл}}
{{About|Шинжааны өөртөө засах орны нийслэл ба томоохон хотын|хошууг|Өрөмч хошуу}}
{{Инфобокс суурин
| name                     = Өрөмч
| official_name            = <!-- Official name in English if different from 'name' -->
| native_name              = {{native name|zh-Hans-CN|乌鲁木齐市}}<br />{{raise|0.1em|{{native name|ug|ئۈرۈمچى شەھىرى}}}}
| other_name               = Урумчи, Дихуа, Үлүмчи
| settlement_type          = [[Аймгийн энтэй хот]]
| motto                    = 
| image_skyline            = {{multiple image
| border                   = infobox
| total_width              = 290
| caption_align            = center
| perrow                   = 1/2/1
| image1                   = Urumqi.jpg
| caption1                 = Хотын үзэмж
| image2                   = Urumqi s bazzar.jpg
| caption2                 = Өрөмчийн зах
| image3                   = Hong Shan.jpg
| caption3                 = [[Хун Шань|Улаан уул]]
| image4                   = Tian Shan Panorama.jpg
| caption4                 = Тянь-Шянаас харагдах Өрөмч хот
}}
| image_map                = {{maplink|frame=yes|plain=yes|type=shape|stroke-width=2|stroke-color=#000000|zoom=6}}
| image_map1               = China Xinjiang Ürümqi.svg
| map_caption1             = Шинжаан дахь Өрөмч хотын харьялал (улаан)
| pushpin_map              = China Xinjiang
| pushpin_map_caption      = Шинжаан дахь хотын төвийн байршил
| pushpin_relief           = yes
| subdivision_type         = Улс
| subdivision_name         = {{flag|Хятад}}
| subdivision_type1        = [[БНХАУ-ын өөртөө засах орон|Өөртөө засах орон]]
| subdivision_name1        = [[Шинжаан]]
| subdivision_name2        = 
| subdivision_type3        = [[БНХАУ-ын засаг захиргааны хуваарь#Хошууны түвшин (3-р)|Хошууны түвшин]]
| subdivision_name3        = 8
| seat_type                = Захиргааны төв
| seat                     = [[Шүэймогоу дүүрэг]]
| government_type          = [[Аймгийн энтэй хот]]
| governing_body           = [[Өрөмч Хотын Ардын Их Хурал]]
| leader_title             = [[Хятадын Коммунист Намын хорооны нарийн бичгийн дарга|ХКН-ын НБД]]
| leader_name              = Шю Хайрун
| leader_title1            = [[Өрөмч Хотын Ардын Их Хурал|Хурлын]] дарга
| leader_name1             = Ахметжан Ахнияз
| leader_title2            = [[Хотын дарга]]
| leader_name2             = Ясим Садик
| leader_title3            = [[Хятадын Ардын Улс Төрийн Зөвлөлдөх Зөвлөл|ХАУТЗЗ-ийн]] дарга
| leader_name3             = Вэй И
| unit_pref                = <!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired-->
| area_footnotes           = <!-- ([[List of China administrative regions by area|ranked 29th]]) -->
| area_total_km2           = 14577
| area_urban_km2           = 583<!--ALL
 fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion-->
| area_land_km2            = <!--See table @ Template:Infobox Settlement for details on automatic unit conversion-->
| population_est           = 4,054,000
| pop_est_as_of            = 2020
| pop_est_footnotes        = <ref name="2020 census">{{cite web |title=乌鲁木齐一年人口净增50万，得益于以下几个方面 |url=https://new.qq.com/omn/20210614/20210614A05WEI00.html |access-date=2 May 2022 |archive-date=2 May 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220502113954/https://new.qq.com/omn/20210614/20210614A05WEI00.html |url-status=live }}</ref>
| population_as_of         = 2020 тооллого
| population_total         = 4,054,000
| population_density_km2   = auto
| demographics_type1       = Хүн ам
| demographics1_title1     = [[Хятадын ард түмэн|Томоохон угсаатны бүлгүүд]]
| demographics1_info1      = {{ubl|74.9% [[Хятадууд]]|12.5% [[Уйгурууд]]}}
| timezone                 = ''[[Де-юре]]'': [[Хятадын Стандарт Цаг|Хятадын Стандарт]] ([[UTC+08:00]])<br/>''[[Де-факто]]'': [[Хятадын Стандарт Цаг|Хятадын Стандарт]] ([[UTC+08:00]]) болон [[Шинжааны цаг|Өрөмчийн Цаг]] ([[UTC+06:00]]) хоёулаа
| coor_pinpoint            = Өрөмч хотын захиргаа
| coordinates              = {{coord|43|49|21|N|87|36|45|E|type:adm2nd_region:CN-65|display=it}}
| elevation_footnotes      = 
| postal_code_type         = [[Хятадын шуудангийн код|Шуудангийн код]]
| postal_code              = 830000
| area_code_type           = [[Хятад дахь утасны дугаар|Бүс нутгийн код]]
| area_code                = 991
| iso_code                 = [[ISO 3166-2:CN|CN-XJ-01]]
| website                  = [http://www.urumqi.gov.cn/ www.urumqi.gov.cn] {{in lang|zh}}
| footnotes                = 
| blank_name               = [[ДНБ]] (2019)<ref>{{Cite web|date=12 March 2021|title=乌鲁木齐市2019年国民经济和社会发展统计公报|url=http://www.tjcn.org/tjgb/31xj/36515.html|access-date=12 March 2021|language=zh|archive-date=10 May 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210510103923/http://www.tjcn.org/tjgb/31xj/36515.html|url-status=live}}</ref>
| blank_info               = [[Хятадын юань|¥]]341.3 тэрбум<br/> $49.4 тэрбум
| blank1_name              = ДНБ нэг хүнд ноогдох
| blank1_info              = ¥94,813<br/>$13,721
| blank2_name              = {{nbsp}}– Өсөлт
| blank2_info              = {{increase}} 5.9%
| blank3_name              = [[Хятадын тээврийн хэрэгслийн улсын дугаар|Улсын дугаарын угтвар]]
| blank3_info              = {{lang|zh-cn|新A}}
}}
{{Инфобокс Хятад хэл
| order = st
| pic = Urumqi (Chinese and Uighur).svg
| piccap = "Өрөмч" [[Хялбаршуулсан Хятад ханз|хялбаршуулсан]], [[уламжлалт Хятад ханз|уламжлалт]] болон [[Уйгурын Араб үсэг|уйгур араб]] бичгээр
| picupright = 0.8
| s = {{linktext|乌鲁木齐}}
| t = {{linktext|烏魯木齊}}
| p = Wūlǔmùqí
| w = Wu<sup>1</sup>-lu<sup>3</sup>-mu<sup>4</sup>-ch{{wg-apos}}i<sup>2</sup>
| j = Wu1lou5muk6cai4
| l = ([[Ойрад–Халимаг аялга|Ойрад хэлнээс]]) "үзэсгэлэнтэй бэлчээр
| mi = {{IPAc-cmn|wu|1|.|l|u|3|.|m|u|4|.|q|i|2}}
| bpmf = 
| psp = Urumtsi
| altname = Товчлол
| psp2 = 
| s2 = {{linktext|乌市}}
| t2 = {{linktext|烏市}}
| p2 = Wūshì
| w2 = {{Tone superscript|Wu1-shih4}}
| bpmf2 = 
| gr2 = 
| mi2 = 
| altname3 = Хуучин нэр
| psp3 = 
| c3 = {{linktext|lang=zh|迪化}}
| p3 = Díhuà
| w3 = Ti<sup>2</sup>-hua<sup>4</sup>
| bpmf3 = 
| gr3 = 
| mi3 = 
| l3 = соён гэгээрүүлэх, соёлжуулах
| showflag = p
| mon = Өрөмч
| mong = ᠥᠷᠥᠮᠴᠢ
| uig = {{Script|Arab|ئۈرۈمچى}}
| uly = Ürümchi
| uyy = Ürümqi
| sgs = Ürümqi
| usy = Үрүмчи
| uipa = {{IPA|ug|ʏrʏmˈtʃi|}}
| lang1 = Казах
| lang1_content = {{lang|kk-Arab|{{Script|Arab|ٷرىمجى}}}}<br/>{{transliteration|kk|Ürimji}}<br/>{{lang|kk|Үрімжі}}
}}

'''Өрөмч''' ({{mongolUnicode|ᠥᠷᠥᠮᠴᠢ|h}}) — [[Хятад улс]]ын (БНХАУ-ын) [[Шиньжян - Уйгурын өөртөө засах орон|Шиньжян орны]] (ШУӨЗО-ы) харъяат [[Хятад улсын засаг захиргааны хуваарь|аймгийн энтэй хот]].

Хятадын [[Тан улс]] 648 онд одоогийн Өрөмч хотоос урагш 10 км-т Лунтай хотыг байгуулсан ч энэ одоогийн Өрөмч хотыг үндэслэсэн он биш юм. 1954 оны 2 сарын 1-нд хотыг "сайхан бэлчээр" гэсэн утгатай монгол үгээр нэрлэжээ.<ref>“The Historical and Geographical Role of Urumchi, Capital of Chinese Central Asia.” Herold J. Wiens. ''Annals of the Association of American Geographers'', Vol. 53, No. 4 (Dec., 1963), p. 447.</ref> Хотын хойд талд [[Тэнгэр уул]]ын салбар Богд уул бий. Хятад хэлээр хотын нэрийг "улумуци" гэж дууддагийг европчууд "урумчи" гэх болсноос одоо дэлхий нийтэд хэрэглэгдэж байгаа "Урумч" нэр бий бий болжээ. Энэ үг нь монгол хэлний "үлэмжийн сайхан бэлчээр, үлэмж" гэсэн үгнээс гаралтай байж болох юм.

==Зураг==
<gallery widths="180px" heights="140px">
Зураг:China Xinjiang Ürümqi.svg
Зураг:Urumqi mcp.png
Зураг:Urumqi partial panorama at dusk.JPG
</gallery>

== Эшлэл ==
{{Reflist|2}}

[[Ангилал:Өрөмч| ]]
[[Ангилал:Шинжааны суурин]]
[[Ангилал:Хятадын дүүрэггүй хот]]
[[Ангилал:Саятан хот]]
[[Ангилал:Торгоны замын суурин]]
[[Ангилал:Хятадын засаг захиргааны нэгжийн төв суурин]]