Ёс суртахуун

Ёс суртахуун (moralitas нь “төрх байдал, зан ааш, сахилга бат ” гэсэн Латин үг) бол санаа бодол ба шийдвэрийн хоорондын ялгаа мөн сайн (эсвэл үнэн зөв) муу (эсвэл худал хуурмаг) хоорондын үйл ажиллагаа юм. Ёс суртахууны журам бол ёс суртахууны систем (жишээ нь: гүн ухаан, шашин шүтлэг, соёл г.м) ба ёс суртахууны журмын доторх ямар нэг дадлага эсвэл сургалт юм. Ёс суртахууны тэмдэг нэр болох сайн эсвэл зөв шударга нь ижил утгатай, харин ёс журамгүй байдал нь ёс суртахууны (сайн эсвэл зөв шударга) эсрэг утгатай үг юм. Хүмүүнлэг нийгмийн үнэт зүйл мөн.

Гүн ухаан[засварлах | кодоор засварлах]

Ёс суртахуун ба зарчмууд[засварлах | кодоор засварлах]

Зарчим бол ёс суртахууны асуултуудаар хаягласан гүн ухааны салбар юм. Зарчим гэсэн үг бол ёс суртахуунтай харилцан орлуулан хэрэглэгддэг ба заримдаа ёс суртахууны онцгой уламжлал, бүлэг, эсвэл өөр зарчмуудыг илэрхийлэхэд хэрэглэдэг. Үүний адил, зарчмын теорем, ялангуяа деонтологик зарчим, заримдаа зарчмууд мөн ёс суртахуунуудыг хооронд нь ялгадаг: Хэдийгээр ёс суртахуунтай хүмүүс мөн тэдний ёс суртахуун ижил боловч тэнд Кант шиг ёс суртахууныг системүүдийг хориглон хэрэглэдэг, төсөөлөл дээр үндэслэсэн үүрэг, хариуцлага, удирдах зарчим, хадгалах зарчим нь Аристотелийн ёс суртахуунд үндэслэдэг.

Тодорхой ба норматив (хэвийн)[засварлах | кодоор засварлах]

  • Түүний тодорхой утгад, "ёс суртахуун" нь хувийн эсвэл соёлын ач холбогдол, удирдах журмууд, эсвэл нийгмийн зүйлс илүү холбогдолтой. Тодорхой зарчим нь энэ ухааны ёс суртахууныг судалдаг гүн ухааны салбар юм.
  • Түүний норматив утгад, "ёс суртахуун" нь үнэн хэрэгтээ зөв эсвэл буруу байхыг асууна, ямар нэг онцгой хүмүүс эсвэл хөгжлүүдээр илүү илэрдэг эсвэл утгуудаас хараат бус байж магад. Норматив зарчим нь энэ ухааны ёс суртахууныг судалдаг гүн ухааны салбар юм.

Реализм ба Анти-реализм[засварлах | кодоор засварлах]

Байгаль дээрх гүн ухааны онолууд мөн ёс суртахууны (зарчмын хувирах теоремууд) онолыг ерөнхийд нь 2 хуваадаг.

  • Ёс суртахууны реализм бол онолын бодит ёс суртахууны баримтуудыг мэдээлэх ба тэр жинхэнэ ёс суртахуун тодорхойлолтууд байна гэж үздэг. Жишээ нь, шийдэх хүний "ёс суртахуун" чухал ач холбогдолтой нийгмийн зохицлын тэр хүчнүүдийг хүлээн зөвшөөрч болно үед , тэд тэдгээр соёлын нормууд ба хуулиуд ёс суртахууны хувьд зөв занг тодорхойлохыг үгүйсгэнэ. Энэ магадгүй амьд байгаль судлаачдын гүн ухааны талаар дэвшүүлсэн зарчим юм. Хэдий тийм боловч бүх ёс суртахуун реализмыг хүлээн зөвшөөрдөггүй.
  • Ёс суртахуун анти-реализм, бодит ёс суртахууны баримтуудыг мэдээлэхийг оролдохгүй эсвэл аль нэг тэр ёс суртахууны баримтуудтай байна. Оронд, тэд ёс суртахууны маргаануудыг нийгэмд зонхилсон нормуудын ямар нэг эсвэл ; тэр яригчийн бодлууд ; ёс суртахууны баримтууд бодит байх тэр дэмжлэггүй итгэлээс аль нэг авах гэж үзнэ

Онолууд тэр ёс суртахуунд бурхны зарлигууд , implied захиран хүсэх төлөвүүдийн тухай шалтгаанаас авах батлах , эсвэл (бүрэн дүүрэн) төгс ухаалаг таамагласан тушаалууд , ёс суртахууны universalism -тай утга ойролцоо мэдрэмжийг реалист тооцдог.

Хүн судлал[засварлах | кодоор засварлах]

Аймгийн ба нутаг дэвсгэрийн[засварлах | кодоор засварлах]

Celia Green-ийн овгийн ба нутаг дэвсгэрийн ёс суртахууны хооронд ялгаа гарсан. Тэр хүний нутгыг тодорхойлно хориглох ба сөрөг давамгайлдаг шиг сүүлчийнх тодорхойлно: өмч ба хамаарлуудыг багтааж байгаа зүйл, оролцсон эсвэл аюулгүй зүйл. Эдгээр хоригуудаас тусдаа , юу ч зан ондоон нутагт оролцохгүй хүнийг шингээх , нутгийн ёс суртахуун зөвшөөрсөн байна. Эсрэгээр , хүнд хамт олны хэмжээнүүдийг тулгах , овгийн ёс суртахуун заасан байна.Эдгээр нормуудыг Геислер хязгааргүй эрхт хаант ёс гэж ангилсан ба Кант -ын “categorical imperative” шиг , тэр universal ба absolute байх дүрмүүдэд нутгийн ёс суртахууны зорилгууд гээд дурын cоёл тэтгүүлдэг ба уян зөөлөн байна гэж үзжээ. Ногоон байдал дээр гэрээний дийлэх ба , хувийн өмчийн төрлийн өсөлтрүү нутгийн ёс суртахууныг бий болгохыг харуулдаг байна.

Бүлэг доторх ба бүлэгийн гаднах[засварлах | кодоор засварлах]

Зарим ажиглагчид "бүлэг доторх" эсвэл "бүлгийн гаднах" гишүүндээс хамаарах хүмүүст ёс суртахууны дүрмүүдийн ондоо багцнуудыг хэрэглэх санал тавьдаг байв. Зарим биологич , антропологич ба хөгжлийн сэтгэл зүйчид бүлэг доторх ба бүлгийн гаднах ялгаварлах бий болсон гэдэгт итгэдэг яагаад гэвэл тэд бүлгийн насийг уртасгана. Gary R. Johnson ба Falger нар үндэсний үзэл ба эх оронч үзэл нь бүлэг доторх ба бүлгийн гаднах баримтууд байна гэж мэтгэлцэсэн. Jonathan Haidt-ийн туршилтын ажиглалт нь бүлэг доторх хэмжүүр либералуудаар бага тэгээд консервативаар ихээр хэрэглэгддэг ёс суртахууны суурь өгөж болохыг онцолсон.

Соёлуудыг харьцуулах[засварлах | кодоор засварлах]

Петерсон ба Селигман мянган жилүүдээр гео-соёлын хэсгүүд , соёлуудыг харахад хүний судлалын байдалд ойртоно. Тэд тэднийг шалгасан тодорхой жишээнүүд бүх соёлуудад зонхилсонг дүгнэнэ.Том талууд тэд transcendence ба ; тэвчээртэй байх ; шүүх ; хүмүүс ; зориг ; мэдлэг / хүсэлтэй байх identified –сантай. Fons Trompenaars , зохиолчийн янз бүрийн ёс суртахууны ацан шалаа -р ондоо соёлуудын tested гишүүд , Pedestrian Die-г хийсэн. Эдгээрийн нэг явган хүнийг онох ба хэт хурдан машин жолоодож үр дагавруудаас жолоочийг хамгаалахын тулд байх , машины жолооч машинд зорчигчийн хамт , түүний найзтай байна эсэх байна. Trompenaars ондоо соёлууд бүр ондоо хүлээлтүүдтэй байсанг мэдсэн.

Хувьсал[засварлах | кодоор засварлах]

Орчин үеийн ёс суртахууны хөгжил нинжин сэтгэлийн ондоо хүмүүсүүд -н Sociocultural хувьсалд ойр tied -сан үйл явц байна. Зарим хөгжлийн биологичид , (тусгайлан) ялангуяа sociobiologists , тэр ёс суртахуун бүлгийн сонголтоор бүлгийн түвшинд бас ба хувь хүний түвшинд хийхийн хөгжлийн хүчнүүд бүтээгдэхүүн байхыг гэж бодох. (хэдэн) зарим sociobiologists тэд ба/эсвэл нөхөн үржихүйн сайн талууд боломжтой амьд үлдэхээр хангасан учир тэр ёс суртахууныг бүрдүүлэх шинжүүдийн бүлэг их бий болсонг батална. Хүмүүс (учраас) үр дүнд эдгээр ёс суртахууны шинжүүдэд хариуд , мөрөөдөл эсвэл буруу бодлууд шиг , сэтгэлийн хөдлөлүүд "pro-social" үүссэн Энэ хамааралд , ёс суртахуунд ideologic нэгдэл авах тэдний үзэл суурилсан тэр хүний хамтын ажиллагааг дэмжих шинжүүдийн ямар нэг тохируулгыг бүрдүүлэх ба харьцангуй гэвч , хэт байхгүй. Заанууд -руу шоргоолжнуудаас , бүх нийгмийн амьтад тэр биологичид тэдний хөгжлийн эрүүл мэндийг сайжруулахын тулд яаралтай аминч үзлийг барих , тэдний байдлыг өөрчилсөн , батална. Human ёс суртахуун , өөр амьтадтай боловсронгуй ба хэцүү хамаатай гэхдээ , гол нь түүгээр хүний эрүүл мэндийг багасгах ба тэр бүлгийн холбоог муутгах тэр хэтрэх хувиа бодох үзэл -г хориглоход бий болсон байгалийн ер бусын үзэгдэл байна. Энэ харахад , тэд амьд үлдэх ба нөхөн үржихэд тусалсан учир ёс суртахууны журмуудыг эцсийн эцэст тэрийг өнгөрсөн үед -д selected -сан сэтгэл хөдөлгөсөн зөнгүүд ба зөнгүүдэд олдог. Жишээнүүд : төрөл садан дотроо хутгалдах шиг тийм тэр genetically эрсдэлтэй зангийн магадлалыг багасгана учир цус холилдох эсрэг хориотой зүйлүүдийн суурь тавина , өмнө жилүүд үеэр ойрхон ойртох харилцан сексийн татах зүйлийг багасгана тэнд , Westermarck -н нөлөө ; тэр үр төлийн амьд үлдэхийг сайжруулна учирт эхийн холболтыг сонгосон.

Ашигласан номын жагсаалт[засварлах | кодоор засварлах]

  1. ^ Johnstone, Megan-Jane (2008). Bioethics: A Nursing Perspective. Elsevier Health Sciences. pp. 102–103. ISBN 978-0729538732.
  2. ^ Superson, Anita (2009). The Moral Skeptic. Oxford University Press. pp. 127–159. ISBN 978-0195376623.
  3. ^ "Amorality". Dictionary.com. Retrieved 2010-06-18. "having no moral standards, restraints, or principles; unaware of or indifferent to questions of right or wrong"
  4. ^ "amoral". Wiktionary. Retrieved 2010-09-09. "(of people) not believing in or caring for morality and immorality"
  5. ^ John Deigh in Robert Audi (ed), The Cambridge Dictionary of Philosophy, 1995.
  6. ^ Oxford Dictionary of philosophy, 2008, p240
  7. ^ Chapouthier, Georges, To what extent is moral judgment natural ?, European Review (GB), 2004, Nr12(2), pp179-183
  8. ^ Green, Celia (2004). Letters from Exile: Observations on a Culture in Decline. Oxford: Oxford Forum. Chapters I-XX.
  9. ^ "When Morality Opposes Justice: Conservatives Have Moral Intuitions that Liberals may not Recognize", Haidt and Graham (<a href="http://dx.doi.org/10.1007/s11211-007-0034-z">doi:10.1007/s11211-007-0034-z</a>)
  10. ^ Peterson, Christopher, and Martin E. P. Seligman. Character Strengths and Virtues. Oxford: Oxford University Press, 2004.
  11. ^ Shermer, Michael. "Transcendent Morality". The Science of Good and Evil. ISBN 0805075208.
  12. ^ Bekoff, Marc and Jessica Pierce Wild Justice: The Moral Lives of Animals (Chicago, The University of Chicago Press 2009)
  13. ^ O’Connell, Sanjida (July 1995). "Empathy in chimpanzees: Evidence for theory of mind?". Primates 36 (3): 397–410. doi:10.1007/BF02382862. ISSN 0032-8332.
  14. ^ Good Natured: The Origins of Right and Wrong in Humans and Other Animals.
  15. ^ Giacomo Rizzolatti et al. (1996). Premotor cortex and the recognition of motor actions, Cognitive Brain Research 3 131–141
  16. ^ Vedantam, Shankar. "If It Feels Good to Be Good, It Might Be Only Natural". The Washington Post. Retrieved 2010-05-13.
  17. ^ de Wied M, Goudena PP, Matthys W (2005). "Empathy in boys with disruptive behavior disorders". Journal of child psychology and psychiatry, and allied disciplines 46 (8): 867–80. doi:10.1111/j.1469-7610.2004.00389.x. PMID 16033635.
  18. ^ Fernandez YM, Marshall WL (2003). "Victim empathy, social self-esteem, and psychopathy in rapists". Sexual Abuse: A Journal of Research and Treatment 15 (1): 11–26. doi:10.1023/A:1020611606754. PMID 12616926.
  19. ^ Harenski CL, Antonenko O, Shane MS, Kiehl KA. (2010). A functional imaging investigation of moral deliberation and moral intuition. Neuroimage. 49: 2707–2716. doi:10.1016/j.neuroimage.2009.10.062 PMID 19878727
  20. ^ doi:10.1016/j.neuron.2010.03.003
  21. ^ Haidt, Jonathan and Graham, Jesse (2006). When morality opposes justice: Conservatives have moral intuitions that liberals may not recognize (DOC) Social Justice Research.
  22. ^ Morality: 2012: Online Only Video: The New Yorker
  23. ^ Why conservatives and liberals talk past each other on moral issues. | Dangerous Intersection
  24. ^ Chomsky, Noam (2002-07-02). "Terror and Just Response". ZNet.
  25. ^ Schivone, Gabriel Matthew (2007-08-03). "On Responsibility, War Guilt and Intellectuals". CounterPunch. Interview.
  26. ^ Paul, Gregory S. (2005). "Cross-National Correlations of Quantifiable Societal Health with Popular Religiosity and Secularism in the Prosperous Democracies: A First Look". Journal of Religion and Society (Baltimore, Maryland) 7.
  27. ^ Gerson Moreno-Riaño; Mark Caleb Smith, Thomas Mach (2006). "Religiosity, Secularism, and Social Health". Journal of Religion and Society (Cedarville University) 8.
  28. ^ Gary F. Jensen (2006) Department of Sociology, Vanderbilt University Religious Cosmologies and Homicide Rates among Nations: A Closer Look https://web.archive.org/web/20111223113530/http://moses.creighton.edu/JRS/2006/2006-7.html https://web.archive.org/web/20111028205637/http://moses.creighton.edu/jrs/pdf/2006-7.pdf Journal of Religion and Society, Volume 8, ISSN 1522-5658 http://purl.org/JRS
  29. ^ KERLEY, KENT R., MATTHEWS, TODD L. & BLANCHARD, TROY C. (2005) Religiosity, Religious Participation, and Negative Prison Behaviors. Journal for the Scientific Study of Religion 44 (4), 443–457. doi:10.1111/j.1468-5906.2005.00296.x
  30. ^ SAROGLOU, VASSILIS, PICHON, ISABELLE, TROMPETTE, LAURENCE, VERSCHUEREN, MARIJKE & DERNELLE, REBECCA (2005) Prosocial Behavior and Religion: New Evidence Based on Projective Measures and Peer Ratings. Journal for the Scientific Study of Religion 44 (3), 323–348. doi:10.1111/j.1468-5906.2005.00289.x
  31. ^ Regnerus, Mark D. & Burdette, Amy (2006) RELIGIOUS CHANGE AND ADOLESCENT FAMILY DYNAMICS. The Sociological Quarterly 47 (1), 175–194. doi:10.1111/j.1533-8525.2006.00042.x
  32. ^ eg a survey by Robert Putnam showing that membership of religious groups was positively correlated with membership of voluntary organisations
  33. ^ As is stated in: Doris C. Chu (2007). Religiosity and Desistance From Drug Use. Criminal Justice and Behavior, 2007; 34; 661 originally published online Mar 7, 2007; DOI: 10.1177/0093854806293485