Гүн ухаан

Өрнийн философийн эцэг Сократ

Философи нь хорвоо ертөнц ба хүний нийгмийн мөн чанар, түүнчлэн хүний амьдралын утга учирын талаар эцэслэн тунгааж, аль болох түгээмлээр зөвшөөрөгдөхүйц тайлбарыг хайдаг ухаан юм. Философи гэдэг нь грек хэлний "φίλος" буюу дурлах, "σοφία" буюу цэц мэргэн гэсэн хоёр үгний нийлбэрээс гаралтай бөгөөд "цэц мэргэнд дурлах" гэдэг утгаар хэрэглэгдэж байв.

Түүх[засварлах | кодоор засварлах]

Философи нь өдгөөгөөс 2500 гаруй жилийн өмнө дэлхийн өнцөг буланд ойролцоо хугацаанд үүссэн гэж үздэг.

  • Эртний Энэтхэгийн философи
  • Дорнын Философи
    • Дундад Азийн философи
    • Зүүн Азийн философи
  • Африкийн философи
  • Эртний Грекийн философи

Эртний Грекийн философи[засварлах | кодоор засварлах]

Философи гэх нэр томьёог эртний Грекийн философич Пифагор анх хэрэглэсэн гэдэг. Философи гэдэг бол бид улам илүү мэргэн ухаантай болох, өөрийгөө гүн гүнзгий ухамсарлан улам сайн хүн болох зорилгоор үйлдэж, үнэлж цэгнэж, оюун дүгнэлт гаргаж байгаа тэр аргыг бүтээлч шүүмжлэлтэйгээр, системтэй шинжлэн судлах явдал юм.

Анхны агуу их философич Сократ философи бол амьдралын сонголт, үйл ажиллагаа болон сэтгэн бодохын зөв зарчмыг олох зорилготой өөрийгөө шүүмжлэлтэйгээр танин мэдэх үйл явц мөн гэж үзэж байв. Сократ асуулт-хариултын аргадаа өөрийн алдаа болон юм мэдэхгүй байгаагаа хүлээн зөвшөөрдөггүй хүмүүсийн биеэ тоосон бодлыг бут цохихын тулд егөөдлийг ашигласан юм.

Салбар ангиллууд[засварлах | кодоор засварлах]

  • Үнэ цэн, үнэлэмжийн асуудал
  • Шинжлэх ухаан, Логик, Математик
  • Философийн түүх
  • Бусад салбар
  • Хэрэглээний философи
  • Мэргэжлийн философи

Үндсэн уламжлал[засварлах | кодоор засварлах]

  1. Хүний шинж чанарыг шинжлэн судлах
  2. Байгаль ертөнцийг судлах - Байгалийг судалсан эртний философичид атом болон түүний олон талын тухай орчин үетэй нэлээд ойролцоо онол сургаал гаргаж байжээ.

XVII, XVIII зуунд философичид философи дахь хоёр уламжлалыг хүнийг шинжлэх явдалд аваачиж нэгтгэн байгалийг танин мэдэх бидний мэдлэгийн зааг хязгаарыг тодорхойлохыг оролдсон. Энэ шинэ хандлага Декартаас эхэлж хөгжлийн дээд оргил нь Кант болсон.

Философичдын дотор философийнхоо эсрэг байр суурьтай хүмүүс байсан. Философи ач холбогдол багатай зүйл судалдаг, эсвэл жинхэнэ биш хуурамч асуудлаар оролддог, эсвэл оршин тогтнож байгаа улс төрийн байгууллыг зөвтгөхөд л үйлчилдэг гэх мэтээр буруутгадаг байв. Манай үед философийг хамгийн хайр найргүй шүүмжилсэн хүний нэг нь Австрийн философич Витгенштейн байсан юм.

Философи нь хүн өөрийгөө таньж мэдэх сонирхолтой салбар юм. Энэ салбарт өөрийгөө яагаад энд байгааг юу хийхийг хүсэж байгаагаа ойлгохгүй хүнд илүү тохиромжтой.Тэдний амьдралд энэ салбар тодорхой зорилготой бас яаруу биш уужуу болгоно. Гэхдээ зөвхөн ийм хүмүүст зориулсан юм биш, бүх хүнд нээлттэй юм.

Мөн үзэх[засварлах | кодоор засварлах]